Điều đặc biệt là với sáng kiến xây dựng mô hình “ngân hàng máu sống” tại những vùng sâu, vùng xa, hải đảo, GS. Trí đã giúp đỡ nhiều bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo thoát khỏi “lưỡi hái tử thần” trong gang tấc.
Thoát khỏi tử thần nhờ “ngân hàng máu sống”
Nhớ lại lần lên ở Điện Biên Đông, GS. Trí bất ngờ nhận được thông tin một sản phụ bị băng huyết, nếu đi 90km ra tới bệnh viện thì không thể kịp nhưng có người nằm xuống để truyền máu trực tiếp thì cứu được ngay. “Đặc điểm của các hải đảo, vùng sâu vùng xa là cần số lượng máu dự trữ rất ít nhưng khi đã cần thì lại rất cần. Ở những vùng sâu, vùng xa hay ngoài hải đảo, không phải lúc nào cũng có tàu thuyền ra vào đất liền để cấp cứu... ” - GS. Trí bày tỏ.
 |
Ý tưởng thành lập “ngân hàng máu sống” đến một cách rất tình cờ khi hồi năm 2009, GS. Trí khi tới Côn Đảo dự hội thảo về công tác hiến máu nhân đạo ở những vùng sâu, vùng xa. Không đành lòng trước cảnh nhiều bệnh nhân vì không có máu cấp cứu kịp thời đã lâm vào cơn nguy kịch, GS đã nghĩ đến việc tại sao không tạo nên một ngân hàng máu sống bằng những người dân mang nhóm máu O?
Thế rồi ý tưởng đó cũng thành hiện thực. Thời gian đầu, để có nguồn máu dự trữ, GS. Trí và các cộng sự đã trực tiếp vận động từng người dân tham gia hiến máu tình nguyện, đặc biệt là thế hệ trẻ đăng ký tham gia. Với dân số khoảng 6.000 người, Côn Đảo là nơi đầu tiên triển khai dự án này và đã thu hút 400 người đăng ký hiến máu. Sau khi khám để phân loại nhóm máu và phát hiện các bệnh, nhóm đã chọn ra được hơn 40 người có đủ điều kiện cả về sức khỏe và tinh thần để lên danh sách nguồn máu dự bị và sẵn sàng cho máu bất kỳ lúc nào được gọi.
Có lẽ, nếu không có “ngân hàng máu sống”, việc đảm bảo nguồn máu dự trữ ở những vùng sâu, vùng xa, hải đảo là rất khó thực hiện. GS. Trí lý giải, nếu dùng tủ lạnh để bảo quản máu thì phải cần tới hàng nghìn chiếc tủ lạnh, trong khi nhiều vùng thậm chí còn chưa có điện. Chưa kể, khi cần làm tan đông lại càng khó hơn, kinh phí để bảo quản rất lớn mà việc lưu trữ máu cũng chỉ trong 35 ngày, nếu không dùng là phải hủy. “Việc duy trì “ngân hàng máu sống” chẳng hề tốn kém chi phí, lại luôn đảm bảo có nguồn máu tươi, chất lượng và có thể đáp ứng bất cứ lúc nào. Còn những người hiến máu tình nguyện chỉ cần được thường xuyên kiểm tra sức khỏe 6 tháng/ lần là có thể đảm bảo” - GS. Trí chia sẻ.
Từ những thành quả bước đầu, GS. Trí và các cộng sự tiếp tục nỗ lực đưa mô hình “ngân hàng máu sống” đến hơn 20 địa điểm vùng sâu, vùng xa khác như: Đồng Văn (Hà Giang), Điện Biên Đông (Điện Biên)… và 15 đảo như: Cồn Cỏ, Phú Quốc, Bạch Long Vỹ, Cát Bà…
Cụm công trình giàu ý nghĩa
Cụm công trình “Nghiên cứu ứng dụng khoa học công nghệ nhằm đảm bảo an toàn truyền máu, phục vụ cho cấp cứu và đảm bảo đủ máu dự trữ cho điều trị” được xét tặng giải thưởng Nhà nước về KHCN của GS. Nguyễn Anh Trí được đánh giá đã góp phần giải quyết cơ bản tình trạng thiếu máu cho điều trị và mang lại hiệu quả to lớn về mặt xã hội. Không chỉ giúp người bệnh được điều trị hiệu quả, an toàn và kịp thời, công trình còn tạo dấu ấn tốt đẹp và mang ý nghĩa lớn lao về truyền thống nhân đạo, lòng nhân ái, hiến máu cứu người, giúp người dân tại biên giới, hải đảo yên tâm bám biển, giữ đất... Không những vậy, công trình cũng đã mang lại nhiều hiệu quả kinh tế, tiết kiệm được nhiều tỉ đồng nhờ sử dụng máu tình nguyện, máu từng phần, cung cấp máu tập trung; Sản xuất bộ panel hồng cầu, dung dịch bảo quản hồng cầu bằng nguồn nguyên liệu sẵn có trong nước, vừa có chất lượng quốc tế lại mang tính đặc thù của người Việt Nam...
Không chỉ xuất phát từ thực tiễn, cụm công trình còn ứng dụng những công nghệ hiện đại, tiên tiến của thế giới về cả chuyên môn kỹ thuật, cũng như tổ chức hệ thống, có sáng tạo, cải tiến cho phù hợp với hoàn cảnh của Việt Nam nhằm đảm bảo an toàn truyền máu, phục vụ cho cấp cứu và đảm bảo đủ máu dự trữ cho điều trị. GS. Phạm Gia Khánh - chủ nhiệm Chương trình KC.10/11-15 đánh giá, đây là một thành công to lớn, đưa Việt Nam bước sang một kỷ nguyên mới về an toàn truyền máu.
