Kuki Gallmann, 73 tuổi, một nhà bảo tồn thiên nhiên được biết đến với cuốn sách nổi tiếng "Tôi mơ về Châu Phi", đã bị phục kích và bắn trọng thương vào sáng 23.4 vừa qua. Khi đó, bà đang lái xe vòng quanh kiểm tra khu đất rộng 360km2 của mình và đánh giá thiệt hại cùng với lực lượng kiểm lâm của Cơ quan Bảo tồn Động vật Hoang dã Kenya. Hôm 22.4, nhiều tòa nhà nghỉ dưỡng sang trọng trong khu bảo tồn Laikipia của bà bị đốt cháy, Martin Evans - Chủ tịch Hội Nông dân Laikipia - cho hay.
 |
Bà Kuki Gallmann. |
Bà Gallmann cùng chồng và con trai chuyển đến Kenya sinh sống vào năm 1972, rồi trở thành công dân Kenya. Cuốn sách "Tôi mơ về Châu Phi" của bà được dựng thành phim với sự tham gia của nữ diễn viên nổi tiếng Kim Basinger.
Khu bảo tồn thiên nhiên Laikipia của bà trở thành tâm điểm của một trận huyết chiến khốc liệt trong nhiều tuần lễ qua khi hạn hán trên diện rộng đã đẩy những người chăn nuôi gia súc phải đi tìm cũng như tranh giành dữ dội những khu đất có thể chăn thả đàn gia súc.
Người của bộ tộc Pokot và Samburu từ lâu có tập quán chăn thả gia súc trong các khu bảo tồn ở Kenya, song những năm gần đây, mọi thứ đã thay đổi. Những người chăn nuôi du mục đã chăn thả nhiều bò hơn, sát hại động vật hoang dã và bắt đầu phá hoại các khu bảo tồn. Sveva Gallmann - con gái của Gallmann - cho NPR hay hồi tháng trước rằng, tình hình bạo lực leo thang ảnh hưởng đến bà Gallmann. Và "đó không chỉ là vấn đề nguồn thức ăn, mà là vấn đề bạo lực chính trị nghiêm trọng. Đấy mới là điều đáng lo ngại hơn", Sveva Gallmann nói. Tuy nhiên, các quan chức chính phủ phủ nhận những tuyên bố này.
"Không thể hoặc không muốn chấm dứt bạo lực"
Tháng trước, những người du mục cũng thiêu hủy các khu lều trong khu nghỉ dưỡng nổi tiếng của bà Gallmann. Cảnh sát cho rằng, cuộc tấn công có thể là hành động trả đũa đối với một chiến dịch của cảnh sát đã giết chết 100 con gia súc của họ trong khu bảo tồn này. Bà Gallmann đã nhắn tin nói lên mối quan ngại với tờ The New York Times. "Không chỉ có những người chăn nuôi gia súc. Một nhóm người Pokot trang bị vũ khí. Nhóm người vũ trang này không sở hữu gia súc. 13 khẩu súng được phát hiện", bà Gallmann viết như vậy vào ngày 15.4.
Phóng viên Eyder Peralta của Đài NPR từng cảnh báo về xu hướng bạo lực này hồi đầu tháng sau khi một chủ trang trại khác bị bắn chết. "Những người chăn nuôi du mục đang lùa hàng nghìn con gia súc đến các khu bảo tồn tư nhân. Đối phó với tình trạng này, Chính phủ Kenya lệnh cho quân đội sử dụng bạo lực để đuổi họ. Những gì chúng ta đã thấy là bạo lực leo thang. Cảnh sát giết vô số bò. Và những người chăn nuôi gia súc đáp trả bằng hành động đốt rất nhiều lán trại nghỉ dưỡng ở các vùng đất mà họ đi qua", Peralta cho biết.
Kenya sẽ tiến hành bầu cử vào tháng 8 tới, và các chủ đất ở địa phương đổ lỗi cho các nhà chính trị kích động những người chăn nuôi du mục lùa đàn gia súc của họ đến các khu vực tư nhân để lấy lòng người dân, theo tờ Telegraph.
Martin Evans cũng đồng tình với ý kiến rằng, cuộc chiến giữa những người chăn nuôi gia súc với lực lượng phòng vệ Kenya là xuất phát từ động cơ chính trị. “Nó đã bắt đầu từ cách đây một năm. Vào thời điểm bắt đầu, mưa rất nhiều nên không có chuyện thiếu cỏ. Vâng, tôi nghĩ chắc chắn vấn đề bị các nhà chính trị cố tình đẩy lên”, Evans nói. Hội Nông dân cáo buộc các nhà chính trị đi vận động tranh cử nói với mọi người rằng, các hợp đồng cho thuê đất đã hết hạn và người chăn nuôi có thể chiếm lấy đất, phân chia lại, theo Chicago Tribune.
“Một nhóm nhỏ các kẻ kích động đã cố tình gây ra bạo lực và triển khai lực lượng dân quân tàn phá ở Laikipia. Trong nhiều tháng, những tên tội phạm sở hữu vũ khí bất hợp pháp quấy rối xung quanh, hủy diệt sinh kế và tước đi mạng sống của nhiều người”, Martin Evans lên án. Nhưng hành động của quân đội cùng cảnh sát Kenya làm cho bạo lực dường như ngày càng leo thang. Người chăn nuôi du mục khi bị đuổi khỏi nơi này thì lại xâm chiếm nơi khác, Hội nông dân cho hay.
Lãnh đạo phe đối lập và cựu Thủ tướng Raila Odinga nói rằng các chủ trang trại cần được bảo vệ theo luật như mọi người Kenya. “Thật không may, chúng tôi đang nhìn thấy sự hoang mang khi những kẻ côn đồ lợi dụng tình trạng hạn hán để khiến các chủ trang trại phải phòng vệ không chính đáng. Thậm chí, còn buồn hơn nữa, đó là sự bất lực rõ ràng của chính phủ khi không thể hoặc không muốn chấm dứt các cuộc tấn công này lại”, Odinga nói.
Tổng thống Kenya - Uhuru Kenyatta - từng ra tuyên bố cảnh cáo các nhà chính trị trong khu vực không làm nóng tình hình với những “lý lẽ hùng biện thiếu thận trọng”. Quốc gia Đông Phi này đang phải đối mặt với một đợt hạn hán nặng nề, ảnh hưởng đến một nửa đất nước. Đợt thiên tai này được tuyên bố là thảm họa quốc gia, với hơn 30 người thiệt mạng và mâu thuẫn về các khu vực chăn thả gia súc ngày càng bùng phát.
