Trời và Lửa, dương với âm giao hòa tạo nên sức mạnh Đồng Nhân (Cùng Người), tạo ra sức mạnh của đất trời. “Đồng nhân vu dã, hanh. Lợi thiệp đại xuyên. Lợi quân tử trinh”. Cùng người với nhau ở cánh đồng (mênh mông), hanh thông. Lợi qua sông lớn. Lợi cho người quân tử trung chính. Từ cái thuở ban đầu ý tưởng liên kết nảy sinh, hóa ra đã có 27 hội nghị cấp cao Đông Nam Á (từ ít đến nhiều), đến cuối năm 2015 mới chính thức ký kết thành lập cộng đồng (10 quốc gia). Mới biết để đi đến cái lý tưởng “đồng nhân vu dã” xa xôi biết chừng nào, khó khăn thử thách biết chừng nào. Đồng nhân vu dã là đồng nhân ở trên cánh đồng, mênh mông, ngầm chỉ “đồng với tất cả mọi người trong thiên hạ”, không phân biệt màu da vàng, trắng, đỏ, đen, không phân biệt kẻ dữ, người lành, kẻ hèn, người quý (Theo Nguyễn Duy Cần). Nhưng ở đây mới có ý tưởng “đồng nhân vu dã” trong 10 nước Đông Nam Á xem chừng còn không ít cam go. Nhưng chính vì có cam go như vậy mới tới chữ “hanh” trong câu “Đồng nhân vu dã, hanh”. Còn cái lợi thì đã thấy là vô cùng: Lợi thiệp đại xuyên. Lợi quân tử trinh (Lợi qua sông lớn. Lợi cho người quân tử trung chính). Chỉ xin nói một ví dụ về lợi qua sông lớn. Cuộc tranh chấp trên biển Đông với phán quyết của Tòa trọng tài (được thành lập theo công ước Liên Hiệp quốc về Luật biển 1982) trong vụ Philippines kiện Trung Quốc, đã được coi là nền tảng pháp lý, tạo thuận lợi cho các cuộc đàm phán đòi hỏi tuân theo một trật tự quốc tế dựa trên pháp quyền, nhằm duy trì một môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực, chứ không riêng cho Philippines.
Có 6 giai đoạn (còn gọi là Thời) để đi đến Đồng nhân vu dã. Chúng ta đang ở thời nào? Tôi linh cảm thấy thời hào 2 âm đang chi phối các quan hệ đồng nhân trong cộng đồng. Hào 2 âm ở vị thế trung (giữa) và đắc chính, có mối tương ứng với hào 5 dương cũng trung và chính, âm dương giao hòa, ở quẻ khác là tuyệt đẹp, không gì hơn (101111 đếm từ trái sang). Nhưng ở quẻ Đồng Nhân, Chu Văn Vương lại phán quyết rằng: Cùng người trong họ, trong tông phái, xấu hổ. (Đồng nhân vu tông, lẫn). Phan Bội Châu giảng: Hào này tuy đắc trung đắc chính, nhưng ở vào thời Đồng nhân, mà 2 âm này chỉ ứng riêng với 5 dương, một âm một dương ríu rít (ý nói quấn quýt - XC) với nhau, thành ra cách “đồng” chật hẹp lắm. Tượng như đồng nhân mà chỉ đồng với người trong họ mình mà thôi, nên nói rằng đồng nhân vu tông. Tông nghĩa là giòng, cũng nghĩa là hệ thống. Đồng nhân mà chỉ “đồng” trong hệ thống mình là trái hẳn nghĩa đại đồng, thiệt một cách xấu hổ (“lẫn” nghĩa là xấu hổ). Phan kết luận: Rộng chi cực thời được chữ hanh, hẹp chi cực thời mắc chữ lẫn. Nghĩa quẻ nghĩa hào đắp đổi phát minh cho nhau, chúng ta học Dịch phải nhận kỹ cả hai bên. Nguyễn Duy Cần ở vào thời hiện đại, giảng cụ thể, gần gũi với thời chúng ta hơn: Cùng một tộc hệ, là nói về sự tập hợp có tính cách tư lợi (lo cho nhà ta, quốc gia ta…). Yêu gia đình ta trên hết, quốc gia ta trên hết… là một sự ích kỷ nguy hiểm, vì là nguồn gốc chiến tranh. Giai đoạn này hoàn toàn tiêu cực, vậy ta nhất thiết hủy bỏ. Phân tích thời hào 2 âm quẻ Đồng Nhân như cụ Sào Nam (Phan Bội Châu) và Nguyễn Duy Cần như trên là cùng kỳ lý. Nhưng ta hiểu rằng trên con đường Đồng nhân, cái thời “đồng nhân vu tông” này nhất định phải qua, không tránh được, nhờ nó mà “biến tầm nhìn 2025 thành hiện thực của cộng đồng ASEAN đầy năng lượng”. Nên trong cuộc gặp gỡ 2016 này, nếu có hiện tượng “không cùng tiếng nói” trong tranh chấp biển Đông, cũng là điều dễ hiểu, chính vì chúng ta đang trong thời “đồng nhân vu tông”. Nguyễn Duy Cần lại nói: Nhờ vào sự hiểu biết Kinh Dịch và căn cứ vào đó, một ngày kia loài người sẽ xây dựng được một trật tự xã hội đúng theo lý tưởng của “Đồng nhân”, một xã hội của những con người tự do trên thế gian này… Và đó, hình như cũng là mục đích lịch sử mà mỗi dân tộc trong thời đại chúng ta phải đeo đuổi cho kỳ được.
