Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt

Không thể là văn bản hợp pháp

PGS TS PHẠM VĂN TÌNH |

Vừa qua, dư luận và báo chí xôn xao bàn tán rất nhiều về hình ảnh một người đàn ông chở thi thể người (bọc trong chiếu) bằng xe máy đi trên đường. Qua xác minh, người lái xe máy là ông Lò Văn Muôn (người dân tộc Thái), quê ở bản Ít B, xã Mường Sại, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La.

Em gái ông, bà Lò Thị Phanh, bị ốm nặng, tiên lượng không qua khỏi. Gia đình đã xin được về nhà nhưng không may chị Phanh đã chết dọc đường. Cực chẳng đã, ông Muôn đành bó tạm em trong chiếc chiếu và dùng xe máy tự chở về nhà. Hoàn cảnh thật đau xót và thương cảm.

Vấn đề chúng tôi quan tâm và ngạc nhiên hết sức khi chứng kiến lá đơn xin về của gia đình (do ông Lò Văn Muôn viết). Ông giám đốc Lương Văn Tuận xác nhận rằng, bệnh viện đã đồng ý để chị Phanh xuất viện sau khi có đơn đề nghị từ phía gia đình. Nhưng xin độc giả xem ảnh chụp lá đơn này. Nếu đó là văn bản mà bệnh viện lấy làm căn cứ cho bà Phanh xuất viện thì đó là điều không chấp nhận được.

Có hai vấn đề đáng nói ở đây: 1) Những sai sót về ngôn ngữ và 2) Tính không hợp pháp về mặt pháp lý.

Chữ trong văn bản viết tay có thể xấu đẹp. Đó là chuyện bình thường. Vấn đề là phải rõ ràng về từ ngữ và câu văn. Một lá đơn vẻn vẹn 20 dòng, 102 chữ mà viết sai nghiêm trọng, đặc biệt là chính tả. ĐƠN XIN VỀ NHÀ = ĐƠN XIN VÊ BÊ HA, Xã hội = xá hộ, Chủ nghĩa = chủ nghia, Việt Nam = việt Man, Độc lập = Độc hơp, anh trai = anh chan, anh chay, điều kiện = liên kiện, gia đình = Ra Đinh, xin đưa = sinh đưa, trong quá trình = chong qua chinh, trách nhiệm = chach nhiệm... Chẳng câu nào ra câu nào. Nhiều chỗ không thể luận ra được, đành phải đoán mò.

Về sai sót này, ta hoàn toàn thông cảm với ông Lò Văn Muôn vì trình độ học vấn của ông chỉ đến thế. Có bao nhiêu người hiện nay vì nhiều lý do (khách quan và chủ quan) không có điều kiện học hành đến nơi đến chốn. Có người còn thất học. Việc họ tự tay phải viết một văn bản nào đó quả là quá sức. Trong trường hợp đó, cơ quan chức năng phải hướng dẫn họ. Nếu họ không đủ năng lực thực hiện thì phải trực tiếp giúp họ soạn thảo văn bản rồi đọc cho họ nghe trước khi ký (hoặc điểm chỉ). Đằng này bệnh viện phó mặc cho ông Muôn muốn viết thế nào thì viết.

Rất có thể, nhân viên bệnh viện hướng dẫn qua cho ông Muôn. Nhưng đây là văn bản đặc biệt, mang tính pháp lý, nên chí ít cũng phải có giá trị pháp lý. Bệnh nhân điều trị tại bệnh viện, có những tình huống phải cam đoan chịu trách nhiệm nếu xảy ra những sự cố rủi ro ngoài ý muốn hoặc do điều kiện chuyên môn không cho phép (trước một ca mổ, căn bệnh xử lý phức tạp, người nhà xin thôi điều trị để về nhà dù bệnh viện không đồng ý...). Hiện nay, ở các bệnh viện nói chung, chưa có các mẫu văn bản hướng dẫn trong những trường hợp như vậy (như Giấy cam kết, Giấy cam đoan, Đơn xin mổ, Đơn xin ra viện...). 

Nhưng dù không có sẵn bản mẫu thì cũng phải có một văn bản từ phía bệnh nhân (hay người nhà bệnh nhân), nêu yêu cầu của mình và cam kết chịu trách nhiệm nếu sau đó xảy ra sự cố rủi ro bất thường. Để trong trường hợp không may xảy ra, bệnh viện sẽ có minh chứng rõ ràng về trách nhiệm của mình nếu cơ quan pháp luật yêu cầu (không ít người đã đâm đơn ra tòa). Đối với trường hợp bệnh nhân Lò Thị Phanh, ông Lò Văn Muôn phải đứng tên trong lá đơn (có thể do ông viết hoặc do người khác giúp, nhưng ông phải ký hoặc điểm chỉ ở dưới). Trong “Đơn xin đưa bệnh nhân về nhà” đó, ông Muôn phải nói rõ quan điểm xử lý của bệnh viện (đã giải thích về tình trạng bệnh tật của bà Phanh và đề nghị tiếp tục điều trị), đề xuất nguyện vọng của gia đình (xin được đưa bà Phanh về nhà) và chịu trách nhiệm về những hậu quả có thể xảy ra (rủi ro dọc đường, bệnh tình xấu hơn...). Bản viết tay “chữ không ra chữ”, “lời chẳng ra lời” như ta đã thấy khó có một cơ quan tư pháp nào chấp nhận. Công việc này, Bệnh viện Lao và Bệnh phổi Sơn La hoàn toàn có thể giúp ông Lò Văn Muôn làm tốt.
PGS TS PHẠM VĂN TÌNH
TIN LIÊN QUAN

Cháy lớn ở Long Biên, 7 xe chữa cháy được huy động đến hiện trường

Khánh An |

Đám cháy lớn xảy ra tại một cửa hàng bán dụng cụ làm vườn tại đường Nguyễn Văn Linh (phường Gia Thuỵ, quận Long Biên, Thành phố Hà Nội).

Bé trai 6 tuổi cấp cứu ở TPHCM nghi bị ba ruột bạo hành

Minh Anh |

TPHCM - Liên quan đến thông tin phản ánh nghi ba ruột bạo hành con trai nhập viện cấp cứu, Công an Phường 16, Quận 8 đang vào cuộc làm rõ.

Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Lâm Đồng nghỉ hưu trước tuổi

HOÀI THANH |

Lâm Đồng - Ông Trần Đình Văn, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, đã nhận quyết định chính thức nghỉ hưu trước tuổi.

Bệnh nhân ung thư hy vọng được thêm thuốc vào danh mục BHYT

Cao Thơm - Phương Anh |

Trước kiến nghị từ cử tri về việc xem xét, cập nhật danh mục thuốc ung thư mới cho bảo hiểm y tế (BHYT), niềm hy vọng đang nhen nhóm trong lòng nhiều bệnh nhân.

Xem xét kỷ luật đối với cô giáo có lời lẽ thiếu chuẩn mực

NGUYỄN TRƯỜNG |

Ninh Bình - Vụ việc cô giáo bị tố có lời lẽ thiếu chuẩn mực với học sinh, Ban Giám hiệu nhà trường đang xem xét để có hình thức kỷ luật.

Nhật Bản có Thủ tướng mới

Song Minh |

Ngày 1.10, Quốc hội Nhật Bản đã bầu ông Shigeru Ishiba, lãnh đạo Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, làm thủ tướng mới của đất nước.

Hà Nội thu hồi đất hơn 800 hộ dân mở đường rộng 40m

HỮU CHÁNH |

Hà Nội - Đường Lĩnh Nam (quận Hoàng Mai) dài hơn 3km sẽ được mở rộng lên 22,5-40m, 829 hộ dân cùng 19 tổ chức bị thu hồi đất.

Báo Lao Động đoạt giải Nhì chính luận bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Vương Trần |

Nhóm tác giả của Báo Lao Động đoạt giải Nhì "Cuộc thi chính luận về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng năm 2024" trong Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương.