Xin chào Nam Kha! được biết, anh là một nhà báo, biên tập viên và graphic designer của báo Mực Tím - Khăn Quàng Đỏ. Chưa dừng lại ở đó, anh còn cho ra mắt nhiều cuốn sách độc đáo dành cho giới trẻ như "Bắn tim bí kíp chuẩn teen", "Mẹ ơi, ở đâu con mới được an toàn", "Tuổi dậy thì ti tỉ chuyện",... Vậy đâu là động lực cũng như niềm cảm hứng để anh có thể đảm nhận và duy trì tốt nhiều vị trí như vậy?
- Trong quá trình công tác tại toà soạn, tôi nhận ra một bài báo hay nhưng trình bày tẻ nhạt thì khó thu hút, ngược lại một trang báo đẹp lung linh mà nội dung bị loãng, ít thông tin cũng không mang lại nhiều giá trị cho độc giả. Và nhu cầu đọc báo, tiếp cận thông tin của độc giả tuổi teen luôn thay đổi từng phút từng giây, đòi hỏi người làm báo trong thời đại 4.0 phải trở nên đa năng hơn, không chỉ tư duy tốt về câu chữ mà còn phải kèm thêm ý tưởng về hình ảnh, cách thể hiện. Do đó tôi luôn nỗ lực hết mình để mỗi tuần tạo ra những trang báo chất lượng nhất.
Tuy nhiên, dung lượng trang báo có hạn nên rất khó để nói hết những điều cần chia sẻ với độc giả. Thế là tận dụng khoảng thời gian rỗi hay ngày nghỉ cuối tuần, tôi viết sách để giúp độc giả có thêm một kênh tiếp cận các vấn đề của tuổi mới lớn một cách chuyên sâu hơn, đa dạng góc nhìn hơn. Chính sự đón nhận, ủng hộ nhiệt tình của độc giả là nguồn cảm hứng và động lực để tôi có thể duy trì công việc một cách đều đặn như hiện nay.
Nam Kha là tác giả của nhiều cuốn sách thú vị dành cho giới trẻ. Và mới đây, anh đã cho ra mắt cuốn “Sáng ý tưởng, tạo thành công - Giữ chất riêng, làm khác biệt”. Có thể nói, bên cạnh câu chuyện rất thật của 17 nhân vật xuất hiện trong sách, định dạng với 4 bìa sách là điều vô cùng khác biệt so với những cuốn sách khác trên thị trường. Anh có thể chia sẻ đôi chút về ý tưởng cũng như quá trình sáng tác cuốn sách này?
- Sau khi ra mắt cuốn sách “Giữa muôn trùng nguy khó vẫn có nhiều lối ra” dành cho sinh viên vừa tốt nghiệp đang loay hoay tìm việc, những bạn trẻ đang đi làm nhưng bị cắt giảm giờ làm, bị sa thải vì COVID-19..., nhiều bạn độc giả đã “bắt bẻ” rằng tại sao không có phần nội dung hướng nghiệp sau đại dịch cho học sinh cấp 2 - 3 trong khi đó cũng là một nhu cầu cấp thiết. Thế là tôi lên ý tưởng cho cuốn sách “Sáng ý tưởng, tạo thành công - Giữ chất riêng, làm khác biệt” ngay.
Tôi chia nội dung thành 2 phần chính: "Sáng ý tưởng, tạo thành công" gồm những bài viết nói về những công việc sáng tạo đang thịnh hành hiện nay và dự kiến sẽ còn bùng nổ trong tương lai như: KOL, travel blogger, content creator... được mình viết trong thời gian “dưỡng thương” COVID-19. "Giữ chất riêng, làm khác biệt" là những câu chuyện thực tế của 17 nhân vật để bạn đọc có thêm cơ sở tham khảo và được truyền cảm hứng, đây cũng là những bài phỏng vấn tâm đắc nhất trong 10 năm làm báo dành cho tuổi mới lớn. 2 phần này được thiết kế như 2 cuốn sách độc lập để bạn đọc có thể thoải mái lựa chọn thứ tự đọc tuỳ theo nhu cầu và có 4 bìa cho bạn chọn theo sở thích, giúp tăng tính tương tác và đem đến trải nghiệm thú vị, gợi cảm hứng sáng tạo nhiều hơn.
Là một người hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực sáng tạo, cả về hình lẫn chữ. Vậy nhưng có khi nào anh rơi vào tình trạng bí ý tưởng mà nhiều bạn trẻ làm sáng tạo cũng thường mắc phải? Nếu có, anh làm thế nào để đối mặt và vượt qua được giai đoạn này?
- Bất kỳ người làm công việc sáng tạo nào cũng sẽ có lúc rơi vào tình trạng bí ý tưởng và cá nhân tôi nghĩ lý do đơn giản là vì lúc này đầu óc tôi đã đầy dung lượng, khó có thể xử lý thao tác tư duy một cách nhanh nhẹn được. Ngoài ra, còn một lý do khác là tôi thiếu kiến thức, kĩ năng, trải nghiệm để biến ý tưởng đó thành hiện thực.
Nên thay vì cứ phải dày vò, bắt ép bản thân phải sáng tạo, tôi sẽ tạm gác công việc đó qua một bên, dành thời gian nghỉ ngơi, đi du lịch, trò chuyện cùng bạn bè, đọc sách, tham gia các workshop... Biết đâu trong lúc rong chơi ấy, đáp án cho bài toán sáng tạo sẽ tự động xuất hiện và tôi chỉ việc nắm bắt, biến nó thành hiện thực thôi.
Nhiều người vẫn cho rằng, sáng tạo là một điều gì rất khó, phải có những ý tưởng mới hoàn toàn mà trước đây chưa ai làm. Chính vì vậy mà họ e ngại việc thử những điều mới, bắt tay vào làm vì cho rằng bản thân mình không nghĩ ra được, không làm được. Anh có lời khuyên nào cho những trường hợp “sợ sáng tạo” như vậy?
- Sáng tạo chỉ khó khi bạn chưa hiểu rõ về nó và áp dụng một cách máy móc thôi! Trong cuốn sách này, tôi có trích dẫn chia sẻ của nhà phát minh Nguyễn Thanh Mỹ, rằng bên cạnh việc tạo ra những ý tưởng mới hoàn toàn mà trước đây chưa ai làm, thì công việc sáng tạo còn thể hiện ở những khía cạnh khác, đó là: làm đúng những gì đang bị sai, làm tốt hơn những gì đang có, tạo ra một dấu ấn để đời thật xuất sắc.
Với nhiều sự lựa chọn như vậy, bạn nên chuẩn bị một tinh thần sẵn sàng dấn thân, làm những điều mình chưa từng làm trước đây, dám chấp nhận thất bại và sẵn sàng sửa sai để trở nên hoàn thiện hơn. Dù kết quả có ra sao thì ít nhất bạn cũng đã bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân, có được những trải nghiệm thú vị làm hành trang trong cuộc sống.
Công việc của nhà báo thường mang tính thời sự, cần truyền tải thông tin và định hướng cho người đọc. Còn công việc của nhà văn là làm sao truyền tải được thông điệp của riêng mình tới độc giả, để họ cảm và hiểu theo thế giới quan của mỗi người. Anh Nam Kha vừa là một nhà báo, cũng lại là một nhà văn. Có khi nào anh cảm thấy mâu thuẫn hay “mắc kẹt” giữa 2 công việc này?
- Có chứ, đó là những ngày tôi viết cuốn sách đầu tiên. Khi đó chỉ nghĩ đơn giản là tổng hợp các bài đã đăng báo lại là in được thành sách nhưng thực tế thì ngược lại, NXB đã trả bản thảo và yêu cầu tôi chỉnh sửa bài viết như: lược bỏ yếu tố thời gian, viết tắt tên nhân vật, thêm vào các chi tiết cần thiết để câu chuyện trở nên sinh động hơn, bổ sung các thông điệp cần truyền tải...
Từ đó tôi đã rút được kha khá kinh nghiệm cho những cuốn sách sau, bằng cách áp dụng lối phân tích, biện luận qua góc nhìn đa dạng của báo chí, kết hợp với truyền tải thông điệp để bài viết sâu hơn, phù hợp cho việc in sách. Thậm chí, có những cuốn sách mình đã xin phép nhà xuất bản cho tự thiết kế như: Sống xanh không khó, Bắn tim bí kíp chuẩn teen... để tạo ấn tượng tốt hơn trong lòng độc giả.
Xin cảm ơn anh về cuộc trao đổi này!
