Nghề xưa còn lại chút này

Lê Bích |

Sự ra đời của Thăng Long - Hà Nội với 36 phố phường gắn liền với các làng nghề thủ công thuộc tứ xứ: Đông, Đoài, Nam, Bắc. Cư dân các làng nghề từ những xứ này giữ vai trò rất quan trọng trong quá trình hình thành các phố nghề, phường nghề, góp phần tạo nên đặc trưng “Khéo tay hay nghề, đất lề Kẻ Chợ’’.

Phổ biến nhất của các phố nghề đó là đất các làng xưa được người dân sở tại và dân các nơi tập trung lại buôn bán một số mặt hàng có cùng chủng loại và trở thành phố mang tên mặt hàng đó, hoặc chuyên doanh một hay vài loại. Trường hợp hàng Bạc, Hàng Vôi, Hàng Mành, Hàng Lược, Hàng Tre... là như vậy.

Đầu thế kỷ XIX xuất hiện phố Hàng Bừa. Đến cuối thế kỷ XIX, người Pháp mở mang phố xá, nên nguyên vật liệu bằng sắt rất thông dụng và suốt dãy phố nhà nào cũng có bễ lò rèn phì phò hoạt động. Từ đó xuất hiện tên phố Lò Rèn. Lúc phát triển nhất, thợ rèn ở Nam Định, Thanh Hoá cũng đến lập nghiệp ở phố Lò Rèn, có gần trăm bễ lò hoạt động, trong đó quá nửa là lò rèn của người gốc Hoè Thị. Sau ngày giải phóng Thủ đô, và cho đến hôm nay, sản phẩm của nghề rèn thủ công Hà Nội vẫn luôn đáp ứng được nhu cầu thị trường trong Hà Nội và một số vùng lân cận.Trên một đoạn đường phố Lò Rèn, chỉ dài 128 mét, là phố nhỏ thôi mà có đến 20 số nhà là những bễ lò rèn của người quê gốc Hoè Thị.
Đầu thế kỷ XIX xuất hiện phố Hàng Bừa. Đến cuối thế kỷ XIX, người Pháp mở mang phố xá, nên nguyên vật liệu bằng sắt rất thông dụng và suốt dãy phố nhà nào cũng có bễ lò rèn phì phò hoạt động. Từ đó xuất hiện tên phố Lò Rèn. Lúc phát triển nhất, thợ rèn ở Nam Định, Thanh Hoá cũng đến lập nghiệp ở phố Lò Rèn, có gần trăm bễ lò hoạt động, trong đó quá nửa là lò rèn của người gốc Hoè Thị. Sau ngày giải phóng Thủ đô, và cho đến hôm nay, sản phẩm của nghề rèn thủ công Hà Nội vẫn luôn đáp ứng được nhu cầu thị trường trong Hà Nội và một số vùng lân cận.Trên một đoạn đường phố Lò Rèn, chỉ dài 128 mét, là phố nhỏ thôi mà có đến 20 số nhà là những bễ lò rèn của người quê gốc Hoè Thị.
Xưa kia nghề đúc đồng Ngũ Xã được coi là 1 trong 4 nghề tinh hoa nhất của kinh thành Thăng Long, bởi thế nên mới tồn tại câu “Lĩnh hoa Yên Thái, đồ gốm Bát Tràng, thợ vàng Định Công, thợ đồng Ngũ Xã“. Ngày nay, nếu tìm về Ngũ Xã thì chỉ còn gia đình nghệ nhân Nguyễn Văn Ứng là một trong hai gia đình hiếm hoi còn làm nghề đúc đồng truyền thống của ông cha ở đây. Gia đình ông Ứng tiếp tục phát triển nghề đúc đồng làng nghề Ngũ Xã với xưởng đúc đồng thủ công ở địa chỉ 15, phố Hồng Hà do hai người con trai Tuấn, Long làm chủ.
Xưa kia nghề đúc đồng Ngũ Xã được coi là 1 trong 4 nghề tinh hoa nhất của kinh thành Thăng Long, bởi thế nên mới tồn tại câu “Lĩnh hoa Yên Thái, đồ gốm Bát Tràng, thợ vàng Định Công, thợ đồng Ngũ Xã“. Ngày nay, nếu tìm về Ngũ Xã thì chỉ còn gia đình nghệ nhân Nguyễn Văn Ứng là một trong hai gia đình hiếm hoi còn làm nghề đúc đồng truyền thống của ông cha ở đây. Gia đình ông Ứng tiếp tục phát triển nghề đúc đồng làng nghề Ngũ Xã với xưởng đúc đồng thủ công ở địa chỉ 15, phố Hồng Hà do hai người con trai Tuấn, Long làm chủ.
Nằm trong một phố cổ nhỏ bé và sầm uất vẫn còn có một số hàng buôn bán đồ gốm, sành sứ, cối đá, bia đá, bia mộ chí, đã được người dân Hà Thành biết tới với những người nghệ nhân đẽo tạc tinh xảo trên những phiến đá. Đó là phố Hàng Bạc và Hàng Mắm. Trải qua thăng trầm cùng Thăng Long - Hà Nội, nghề chạm khắc bia đá, bia mộ chí đã được truyền đến đời con cháu hiện nay. Các nghệ nhân đã và đang duy trì và phát huy tinh hoa gia truyền từ đời các xưa để lại.
Nằm trong một phố cổ nhỏ bé và sầm uất vẫn còn có một số hàng buôn bán đồ gốm, sành sứ, cối đá, bia đá, bia mộ chí, đã được người dân Hà Thành biết tới với những người nghệ nhân đẽo tạc tinh xảo trên những phiến đá. Đó là phố Hàng Bạc và Hàng Mắm. Trải qua thăng trầm cùng Thăng Long - Hà Nội, nghề chạm khắc bia đá, bia mộ chí đã được truyền đến đời con cháu hiện nay. Các nghệ nhân đã và đang duy trì và phát huy tinh hoa gia truyền từ đời các xưa để lại.
Ông Hùng (nhà số 30, ngõ 29/68 Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội) - con trai của một nghệ nhân làm tàu thuỷ sắt tây, người nối nghiệp cha và là người thợ cuối cùng ở làng Khương Hạ còn làm nghề này. Ông Hùng làm quanh năm cung cấp cho các cửa hàng bán đồ lưu niệm cho người nước ngoài ở phố cổ và bán ở chợ Hàng Lược vào dịp Trung thu.
Ông Hùng (nhà số 30, ngõ 29/68 Khương Hạ, Thanh Xuân, Hà Nội) - con trai của một nghệ nhân làm tàu thuỷ sắt tây, người nối nghiệp cha và là người thợ cuối cùng ở làng Khương Hạ còn làm nghề này. Ông Hùng làm quanh năm cung cấp cho các cửa hàng bán đồ lưu niệm cho người nước ngoài ở phố cổ và bán ở chợ Hàng Lược vào dịp Trung thu.

Trong khu vực phố cổ Hà Nội ngày nay, có 76 phố thì 47 phố bắt đầu bằng chữ Hàng. Ðất Kẻ Chợ biến động theo thời gian và nhiều phố Hàng đã mất dần sản phẩm đặc trưng hoặc thay vào đó là các sản phẩm hoàn toàn mới để phù hợp với nhu cầu xã hội, các phố nghề gần như không còn. Hầu như Hà Nội không còn phố nghề với tư cách vừa là nơi bán hàng vừa là nơi sản xuất. Trải qua bao biến thiên của lịch sử, dẫu tên phố thay đổi ít nhiều, nhưng một số ít nghề xưa vẫn còn cho đến nay. Xin chia sẻ một số ít những nghề, phố nghề và người làm nghề còn lại cho đến nay.

Lê Bích
TIN LIÊN QUAN

Tin buồn

Lao Động |

Bà Trịnh Thị Ngọc Lan (thân mẫu đồng chí Nguyễn Thị Lan Hương - Phó Trưởng Ban Công đoàn - Bạn đọc Báo Lao Động) sinh năm 1959, từ trần hồi 11h20 ngày 5.10.2024 (tức ngày 3 tháng 9 năm Giáp Thìn); Hưởng thọ 65 tuổi.

Trực tiếp bóng đá Man United vs Aston Villa: Rashford đá chính

Nhóm PV |

Trực tiếp trận đấu giữa Aston Villa vs Man United tại vòng 7 Premier League diễn ra lúc 20h00 ngày 6.10.

Chiêu thức bán hàng có dấu hiệu nhập lậu trên mạng

Anh Tuấn |

Quản lý thị trường vừa tạm giữ lô nước hoa nghi nhập lậu, rao bán thường xuyên trên tài khoản Tiktoker Phan Thủy Tiên.

Nút thắt cổ chai gây ùn tắc trên đường Nguyễn Tuân

NGỌC THÙY |

Đường Nguyễn Tuân dài 720m, có diện tích lòng đường nhỏ hẹp, hiện tồn tại một “nút thắt cổ chai” gây ùn tắc giao thông thường xuyên.

Phụ huynh được trả lại tiền sau khi bức xúc về các khoản thu

QUÁCH DU |

Thanh Hóa - Sau khi bức xúc phản ánh về các khoản thu, một số phụ huynh của Trường Tiểu học Hải Thượng (Thị xã Nghi Sơn) đã được trả lại tiền đóng trước đó.

Hình ảnh mũ nồi xanh Việt Nam ra quân mở đường tại châu Phi

VƯƠNG TRẦN |

Lực lượng "mũ nồi xanh" Việt Nam đã thực hiện lễ ra quân thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc tại khu vực Abyei/Phái bộ UNISFA (châu Phi).

Máy bay Mỹ chở 197 người cháy ngùn ngụt

Khánh Minh |

Máy bay Mỹ chở 197 hành khách và phi hành đoàn của Frontier Airlines bốc cháy ngùn ngụt khi hạ cánh khẩn cấp ở Mỹ.

Chủ đầu tư khu dân cư Cồn Tân Lập đưa tin gây hiểu nhầm

Hữu Long |

Chủ đầu tư Cồn Tân Lập đưa tin dễ hiểu nhầm việc xác nhận nhà ở có sẵn đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh và nhà ở đủ điều kiện đưa vào sử dụng.