Thông tin từ Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh cho hay, ngay từ những ngày đầu thành lập đơn vị đã thực hiện vai trò, nhiệm vụ của một thiết chế văn hóa là nghiên cứu, sưu tầm, bảo quản và phát huy giá trị các hiện vật. Từ năm 1987 đến năm 2022, bảo tàng đã xây dựng nhiều sưu tập hiện vật có niên đại từ thế kỷ IV công nguyên đến thế kỷ XXI và được chia thành hai phần: mỹ thuật cổ - cận đại và mỹ thuật hiện đại. Để từng hiện vật trong các sưu tập phát huy hết những giá trị vốn có, ngoài trưng bày cố định, bảo tàng còn có kế hoạch tổ chức trưng bày chuyên đề hằng năm.
Đối với hiện vật mỹ thuật cổ: Bảo tàng Mỹ thuật trích từ sưu tập gốm cổ Việt Nam 49 hiện vật, giới thiệu đến công chúng các hiện vật phong phú hình thức và đa dạng màu men, kiểu thức hoa văn từ thế kỷ XII đến đầu thế kỷ XX, gồm loại hình gốm gia dụng (như bình rượu, bình vôi, bình trà...), loại hình gốm được tạo tác phục vụ nhu cầu tín ngưỡng (như lư hương, bát nhang...) và loại hình gồm dùng để trang trí (như tượng nghê). Đó không chỉ là những loại gốm men đơn sắc mộc mạc, trang trí hoa văn giản đơn nhưng tạo hình ấn tượng mà còn bao hàm cả gốm men đa sắc trang trí hoa văn tinh tế, ý nhị mang tính biểu tượng như Long, Lân, Qui, Phụng hoặc những đề tài như Liên áp, Long ẩn vân, Tùng hạc, Lã Vọng câu cá,... truyền tải nhiều ý nghĩa nhân văn. Tất cả đều là biểu vật văn hóa Việt Nam, là sức sống nghệ thuật gốm qua nhiều thời kỳ.
Đối với hiện vật mỹ thuật hiện đại: Bên cạnh 6 tác phẩm điêu khắc chất liệu gốm, đồng, gỗ, bảo tàng còn trưng bày 73 tác phẩm hội họa chất liệu sơn dầu, sơn mài, màu nước... và 24 ký họa, phác thảo được sáng tác từ năm 1939 đến năm 2021. Di sản văn hóa, nghệ thuật không chỉ hàm chứa những giá trị thuộc về lịch sử mà còn hiển hiện những giá trị có yếu tố định hướng tương lai.
Chính vì vậy trong trưng bày có tác phẩm của những nghệ sĩ đã khẳng định tên tuổi trong lĩnh vực mỹ thuật như Lê Thị Kim Bạch (Hoa tàn trên ghế tre), Lưu Công Nhân (Tranh vẽ hoa Lys), Lê Bá Đảng (Không gian), Trương Hán Minh (Thu sắc)..., đến các tác phẩm của những nghệ sĩ trẻ sẵn sàng thử thách những đề tài, chất liệu, phong cách sáng tác mới, táo bạo, góp phần làm đa dạng, đa chiều cho hoạt động mỹ thuật Việt Nam như Mạc Hoàng Thượng (Vươn tới mặt trời), Bùi Duy Khánh (Bến bình yên ), Lâm Chí Trung (Trị An mùa khô)...
Đáng chú ý theo Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, từ tác phẩm đầu tiên được sưu tầm năm 1990, hàng năm bảo tàng vẫn luôn bổ sung vào sưu tập mỹ thuật hiện đại nhiều sáng tác nổi bật, đặc sắc của nhiều nghệ sĩ tạo hình Việt Nam. Sau hơn 30 năm hình thành, sưu tập của bảo tàng đã có hơn 3.000 tác phẩm gồm tượng tròn, phù điêu, tranh vẽ...
Đó là các tác phẩm của thế hệ nghệ sĩ được đào tạo theo phương pháp mỹ thuật hàn lâm của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương như Tú Duyên, Nguyễn Khang, Tạ Tỵ, Lê Thị Lựu, Nguyên Gia Trí, Ủ Văn An, Nguyễn Văn Mậu..., các họa sĩ từ Trường Mỹ thuật Gia Định - Sài Gòn như Lưu Đình Khải, Đỗ Đình Hiệp, Nguyễn Hiêm, Nguyễn Siên, Trương Văn Ý, Hoàng Trầm, Mai Chửng,... đến thế hệ họa sĩ bước ra từ kháng chiến Trương Quốc Lương, Hà Thị Hạnh, Đặng Ái Việt, Phan Phương Trực, Huỳnh Thị Kim Tiến... và nhiều thế hệ nghệ sĩ tạo hình trẻ có khuynh hướng nghệ thuật mới, táo bạo.
Từng tác phẩm, từng hiện vật trong sưu tập mỹ thuật hiện đại được tập hợp lại như từng mảnh ghép với nhau làm nên một tác phẩm nghệ thuật tạo hình lớn, sống động về sự sáng tạo của nghệ sĩ Việt Nam.
Nội dung “Những tác phẩm mỹ thuật trong sưu tập của Bảo tàng” lần này bao gồm cả hai phần mỹ thuật cổ và mỹ thuật hiện đại không chỉ thể hiện nội hàm sưu tập hiện vật bảo tàng, mà thông qua đó Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh muốn truyền tải thông điệp: Bản sắc văn hóa dân tộc, nền nghệ thuật của Việt Nam không thể đột nhiên vươn đến đỉnh cao mà phải phát triển từng bước một, có tính chất kế thừa qua nhiều thời đại, nhiều thế hệ.
"Bất kỳ hiện vật thuộc cổ đại hay hiện đại đều có liên quan đến hiện tượng, sự kiện văn hóa, nghệ thuật Việt Nam và nhân loại, là minh chứng cho tư duy, nhận thức, mỹ quan của những người đi trước và đương thời" - Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM thông tin.
