- Quan niệm của y học cổ truyền đúng nhưng chỉ mới nói đến bệnh tật hệ tiêu hóa liên quan đến chuyện ăn uống, thực phẩm. Hiện tại, bệnh vào đường miệng càng đúng và thêm nhiều tác nhân khác gây bệnh cho toàn cơ thể, gây suy giảm sức khỏe lâu dài liên quan với chuyển hóa chung rất phức tạp, từ triệu chứng nọ kéo theo dấu hiệu kia. Để hiểu, phòng và chữa bệnh một cách dễ dàng đơn giản cần theo một vài tiêu chí phân loại.
Ăn uống thường ngày, bệnh từ miệng vào chủ yếu là do nhiễm bẩn các loại: Virus viêm gan A, virus Herpes, các loại vi khuẩn, các loại ký sinh trùng, trứng ấu trùng giun sán... Thời gian phát bệnh rất nhanh vài giờ sau khi ăn uống bị nhiễm, nhưng cũng ủ bệnh lâu như bệnh đường ruột do ký sinh trùng. Số người bị bệnh gần như đại đa số người đã cùng ăn uống và có chung một số triệu chứng đường tiêu hóa: Nôn ói, đau bụng, tiêu chảy... Nhưng cũng có triệu chứng kín đáo lâu dài do ký sinh trùng, khi gây biến chứng mới biết.
Loại thứ 2 bệnh liên quan đến chuyển hóa, thay đổi nội môi tác động đến hệ tuần hoàn, tiết niệu, xương khớp… do chế độ dinh dưỡng lệch lạc của lối sống hiện đại cộng thêm quan niệm coi ăn uống như một thứ “văn hóa ẩm thực”trong mọi sinh hoạt đông người, tụ họp gì cũng phải có cỗ bàn tiệc tùng. Số người mắc bệnh thừa cân, béo phì, tiểu đường, cao huyết áp, bệnh tim mạch, bệnh Gout, suy giảm chức năng sinh dục, rối loạn nội tiết tố... Mặt bệnh nhiều không kể hết và còn không ngừng tăng do đời sống xã hội sung túc lên. Bắt đầu là ăn uống không điều độ, mất cân đối giữa các thành phần dinh dưỡng, năng lượng nạp vào nhiều trong khi hoạt động thể lực ít, thói quen thụ động, lối sống đô thị xa rời thiên nhiên, chịu nhiều stress... Ăn vào toàn bổ béo nhưng quá dư thừa, nguyên nhân dễ nhìn thấy nhưng phòng và điều trị đều rất khó khăn.
Loại thứ 3 đang nóng hiện nay là nhiễm độc do vệ sinh an toàn thực phẩm, ô nhiễm nước, ô nhiễm chất thải... đều có chung đường vào trước khi phát tác chất độc trong cơ thể. Nhiễm độc cấp tính với các triệu chứng bệnh tiêu hóa kèm theo dấu hiệu hệ thần kinh như nhức đầu, nôn khan, đau khắp mình mẩy, vã mồ hôi, rối loạn hệ thần kinh thực vật, dấu hiệu tim mạch, khó thở, hốt hoảng, mạch nhanh, tụt huyết áp, chảy máu, dẫn đến trụy tim mạch gây tử vong nếu không cấp cứu ở khoa chống độc. Nhiễm độc trường diễn là nan giải nhất không dễ phát hiện vì không có triệu chứng rõ ràng, bệnh âm thầm phát tác, khi đã có tổn thương thực thể thì đã muộn, trong đó nguy hại nhất là các loại ung thư.
Cuối cùng, khi có bệnh phải uống thuốc thì thuốc cũng gây ngộ độc do: Uống nhầm thuốc, tác dụng phụ của thuốc, khi phải dùng thuốc lâu ngày làm suy gan suy thận.
