Kỹ thuật ghép tạng đã được Việt Nam thực hiện trong nhiều năm qua và hàng ngàn người đã được cứu sống. Tuy nhiên, một thực tế đang diễn ra, nguồn tạng khan hiếm khiến không ít nhiều bệnh nhân mất cơ hội sống.
Gương sáng
Câu chuyện bé Nguyễn Hải An, 7 tuổi ở Hà Nội qua đời vì bệnh u thần kinh đệm cầu não lan tỏa - đã tình nguyện tặng hiến tặng giác mạc để trao ánh sáng cho những người khác khiến hàng triệu trái tim rung động.
Hình ảnh mẹ ôm Hải An trên giường và nói của người mẹ: “Con nhường lại ánh sáng cho bạn khác nhé” sẽ ám ảnh mãi các kỹ thuật viên Ngân hàng Mắt (Bệnh viện Mắt Trung ương) có mặt hôm đó. Kết thúc công việc người mẹ ngắm con gái và nói “Mẹ tự hào về con”.
Trong lời tiễn biệt gửi tới bé Hải An, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến viết: “Món quà này thực sự là một viên ngọc sáng giữa đời. Đôi giác mạc của con nay mai sẽ giúp được 2 người mù lòa có cơ hội được nhìn thấy ánh sáng. Như vậy, tuy thân thể con rời xa chúng ta nhưng con vẫn tiếp tục được sống thêm một lần nữa, con sẽ vẫn được ngắm nhìn cuộc sống tươi đẹp này”.
4 ngày sau, giác mạc của Hải An đã được ghép cho 2 bệnh nhân là cụ bà 73 tuổi và một bệnh nhân nam 42 tuổi. Hải An tuy rời xa chúng ta nhưng cô bé tiếp tục sống thêm một lần nữa.
Sau tấm gương của bé Hải An, nhiều người đến Trung tâm điều phối quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người để đăng ký hiến tạng. Số lượng cuộc gọi tới đường dây nóng, thư điện tử của trung tâm để xin tư vấn về thủ tục đăng ký hiến tạng cũng tăng gấp nhiều lần bình thường.
Câu chuyện bà Cấn Thị Ngần (57 tuổi, Hà Nội) mất đi con trai Trịnh Đình Vàng 31 tuổi khiến nhiều người xúc động. Hồi giữa năm 2016, anh Vàng rơi từ lan can xuống đất trong lúc ngủ.. Tại bệnh viện, các bác sĩ kết luận bệnh nhân Vàng đã chết não. Lúc bác sĩ thông báo tình hình và động viên gia đình hiến tạng, sau khi suy nghĩ gia đình đã đồng ý vì hai lý do: Nếu như Vàng chết mà cứu được nhiều người thì đó là cái chết không uổng phí và thông qua hiến tạng, Vàng vẫn còn sống ở đâu đó trên đời này.
Ca ghép đa tạng diễn ra thành công. Người được ghép tim là bệnh nhân 36 tuổi bị bệnh cơ tim thể xốp, suy độ bốn. Hai bệnh nhân nhận thận 49 tuổi và 47 tuổi, đều bị suy thận đã nhiều năm nay. Hai người khác một nam và một nữ được nhận giác mạc.
Khi sự sống được sẻ chia
Cầm những xấp hồ sơ đăng ký được ghép tạng, ông Nguyễn Hoàng Phúc - Phó giám đốc Trung tâm điều phối Quốc gia về ghép bộ phận cơ thể người - chia sẻ: Nhu cầu ghép mô, tạng ở Việt Nam là rất lớn, cả nước hiện có khoảng 6.000 người bị suy thận mạn cần được ghép thận.
Về ghép gan, chỉ tính tại một số bệnh viện lớn ở Hà Nội đã có trên 1.500 người có chỉ định ghép gan. Hiện cả nước có khoảng 300.000 người mù do các bệnh lý giác mạc và trên 6.000 người đang chờ được ghép giác mạc và hàng trăm người chờ được ghép tim, phổi...
Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến băn khoăn trước tình hình khan hiếm tạng hiện nay: Mỗi năm nước ta có hàng nghìn bệnh nhân chờ ghép tạng. Tuy nhiên, số lượng người được ghép rất ít do hiếm nguồn. “Số lượng người được ghép tạng ở nước ta ở mức ít ỏi, trong khi khả năng kỹ thuật của chúng ta là có. Nhu cầu được ghép của người dân rất lớn, nhưng đáp ứng còn ít. Khó khăn ở đây chính là tìm nguồn hiến tạng. Nguyên nhân vì nhận thức của người dân về hiến mô, bộ phận cơ thể người, đặc biệt là ở người chết não còn hạn chế.
“Chứng kiến người bệnh chống chọi với bệnh tật, thậm chí tử vong do không có nguồn tạng để ghép, chính là nỗi đau lớn nhất của người thầy thuốc. Một thực tế, mà các bác sĩ đang gặp phải trong hành trình cứu sống người bệnh, chính là khan hiếm nguồn tạng, trong khi số người đăng ký hiến tặng mô, tạng sau khi qua đời còn rất ít ỏi”, ông Phúc chia sẻ thêm.
Tai nạn giao thông ở nước ta khá cao, ước tính mỗi năm trên có trên 10.000 người thiệt mạng. Phần lớn các nạn nhân đều là người khoẻ mạnh, ở nước ngoài đây là nguồn cho tạng chủ yếu còn ở nước ta số người chết não cho tạng rất ít. Danh sách người bệnh chờ được ghép tạng mỗi ngày một dày lên trong khi Việt Nam đã làm chủ được kỹ thuật, vấn đề là vận động được người cho tạng, như thế sẽ có rất nhiều mạng sống được cứu.
Nỗi đau của một gia đình không may mất đi người thân vì tai nạn lao động, tai nạn giao thông... là rất lớn. Nỗi đau của những người suy tạng mòn mỏi chờ chết cũng như dao cứa vào trái tim người bệnh, thân nhân người bệnh khi nhìn thấy cái chết được báo trước. Biến đau thương thành hành động: Một người thân không may mất đi nhưng trái tim họ, lá gan của họ vẫn sống trong một cơ thể khác, mang lại một cuộc sống mới hồi sinh cho những người còn cơ hội sống.
Ông Nguyễn Hoàng Phúc mong muốn: Hiến tạng là hành động có ích cho cả bản thân và xã hội. Việc hiến tạng, mô tạng không chỉ có lợi cho người bệnh cần ghép mô tạng như một món quà hồi sinh sự sống lần thứ hai mà còn góp phần giúp cho cơ sở y tế giảm quá tải khi có hàng trăm ngàn người bệnh đang phải lấy bệnh viện làm nhà.
Ngoài ra, chính việc hiến tặng mô tạng hoặc đăng ký hiến tặng mô tạng mang lại hạnh phúc, niềm vui to lớn cho người hiến tạng bởi đó là một hành động vô cùng cao đẹp, thấm đẫm tính nhân văn luôn mong muốn mang lại niềm vui, hạnh phúc cho đồng loại khi còn sống hoặc ngay cả khi đã giã từ cuộc đời.
