Xe ô tô quá nhiều và lấn sang cả làn xe gắn máy
Là những người tham gia giao thông thường xuyên trên cung đường này, nhóm sinh viên một trường đại học đã tổ chức các khảo sát và nghiên cứu trong thời gian hai tuần với mong muốn làm rõ nhận định trên cũng như xác định đúng những nguyên nhân gây ùn tắc giao thông, từ đó giúp các cơ quan quản lý nhà nước cùng cộng đồng người tham gia giao thông đối phó với nạn “kẹt xe” trên tuyến đường này.
Theo kết quả khảo sát, từ thứ hai đến thứ bảy trục đường Nguyễn Hữu Thọ thường xảy ra tắc nghẽn vào giờ cao điểm buổi sáng (từ 7 đến 9 giờ) với hướng tắc di chuyển từ Q.7 sang Q.4 và buổi chiều (từ 16 đến 19 giờ) theo hướng ngược lại. Thứ bảy, chủ nhật vẫn xảy ra tắc nghẽn và sự tắc nghẽn đôi lúc xảy ra ở cả hai chiều đặc biệt là từ 18 đến 19 giờ. Theo khảo sát, nguyên nhân chính gây tắc nghẽn tại khu vực này là do lưu lượng xe ô tô quá lớn. Xe ô tô ở đây gồm xe ô tô cá nhân, xe tải nhỏ chở hàng, xe rơ-mooc và xe khách, thậm chí có những thời điểm còn thấy cả xe tải lớn tham gia giao thông mặc dù hiện nay đã cấm xe tải hoạt động trong giờ cao điểm. Lượng xe ô tô này chiếm 50 - 60% lưu lượng phương tiện lưu thông trên đường vào giờ cao điểm.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy, mật độ xe dày đặc, nút thắt cổ chai tại cầu Kênh Tẻ và sự bố trí giao thông chưa hợp lý tại các nút giao thông kết hợp với ý thức giao thông kém của các tài xế là nguyên nhân chính dẫn đến tắc nghẽn giao thông. Các lỗi giao thông thường gặp nhất là ô tô, xe buýt, đi hàng hai, thậm chí hàng ba hàng bốn, lấn hết vào làn đường dành cho xe máy. Một số hình ảnh, nhóm sinh viên ghi nhận được cũng cho thấy, mức độ chiếm dụng mặt đường của xe ô tô lớn hơn rất nhiều lần so với xe máy. Hơn nữa, thời điểm và hướng ùn tắc giao thông vào buổi sáng không liên quan đến sinh viên các trường đại học trong khu vực, bởi vì ca học của các trường bắt đầu lúc 6 giờ 50, điều này có nghĩa là sinh viên và giảng viên phải tham gia giao thông trên đoạn đường này trước 6 giờ 50, trong khi ùn tắc chủ yếu xảy ra từ 7 đến 9 giờ. Ngoài ra, hướng ùn tắc trên khung giờ này lại là từ Q.7 sang Q.4, tức là ngược hướng tiếp cận vào các cổng ra vào của các trường đại học.
Vào giờ cao điểm buổi chiều, tình trạng ùn tắc giao thông xảy ra ở chiều ngược lại. Phương tiện đi lại chính của sinh viên trường đại học là xe buýt, xe máy và xe đạp. Bến xe buýt nằm ngay trong khu vực các trường đại học. Bên cạnh đó, trường đại học có rất nhiều cổng ra/vào, nên chỉ có những sinh viên về Nhà Bè, Phú Mỹ Hưng mới tham gia vào dòng giao thông theo hướng này. Còn lại phần lớn lượng xe máy (hơn 70%) đi ra từ các trường để rẽ về trung tâm thành phố và không di chuyển ở hướng bị ùn tắc giao thông. Ngoài ra, vào tối thứ 7 và ngày chủ nhật, dù lượng sinh viên và giảng viên làm việc và học tập tại các trường giảm, song tình trạng ùn tắc vẫn diễn ra. Chính vì vậy, có thể khẳng định lượng xe máy do sinh viên và cán bộ giảng viên các trường đại học trên tuyến đường này tham gia giao thông không phải là nguyên nhân gây tắc nghẽn.
Phát triển nóng các khu dân cư cao cấp, còn hạ tầng giao thông thì yếu kém
Vậy nguyên nhân sâu xa gây tắc nghẽn giao thông trên đường Nguyễn Hữu Thọ là do đâu? Qua thực tế, rõ ràng có thể thấy được đó là sự gia tăng quá nhanh của các loại phương tiện giao thông cơ giới đặc biệt là ô tô con xuất phát từ các khu dân cư cao cấp; việc xây dựng hàng chục tòa tháp chung cư cao từ 30-40 tầng liên tiếp với hàng ngàn căn hộ cùng nhiều trung tâm thương mại, nhà hàng ăn uống và sự phát triển các khu dân cư phát triển ngày càng dày đặc ở phía Nam; trong khi hệ thống giao thông hiện tại yếu kém, không được nâng cấp và mở rộng khiến các tuyến đường trở nên quá tải, làm cho tình trạng ùn tắc giao thông ngày càng nghiêm trọng. Kết quả khảo sát thực nghiệm tại tuyến đường này cũng cho thấy kết quả tương tự đó là công suất thực tế lớn hơn công suất thiết kế (TCXDVN) 3.2 lần vào giờ cao điểm và 1 – 2 lần tính trung bình trong ngày.
Mặt khác, xung đột dòng giao thông tại nút giao và việc phân luồng giao thông chưa hợp lý cũng là một trong những nguyên nhân làm ùn tắc giao thông kéo dài và trầm kha. Chẳng hạn tại nút giao Nguyễn Hữu Thọ - đường số 15 - đường D4 (gần cầu Kênh Tẻ), vào giờ cao điểm dòng giao thông đi thẳng (hướng đi lên cầu Kênh Tẻ và từ cầu Kênh Tẻ về hướng Nhà Bè) rất đông, thêm vào đó dòng phương tiện rẽ trái từ đường số 15 và số D4 nhập dòng vào Nguyễn Hữu Thọ hướng lên cầu Kênh Tẻ đã gây ra những xung đột và tắc nghẽn lớn.
Góp phần vào sự tắc nghẽn trầm trọng, không thể không kể đến ý thức kém của người tham gia giao thông như vượt đèn vàng, đèn đỏ, đứng chờ đèn đỏ giữa đường làm cản trở dòng giao thông, không dừng xe đúng vạch chờ, lấn chiếm và gây mất diện tích lưu thông của luồng xe giao nhau. Khi được phỏng vấn, hơn 90% người dân sống hai bên đường và những người tham gia giao thông đều nhận định nguyên nhân chính của việc tắc nghẽn xảy ra là do lượng phương tiện cá nhân lớn, đặc biệt ô tô con, ô tô tải quá lớn cùng với ý thức của người tham gia giao thông rất kém. Điều này hoàn toàn có thể giải thích được bởi khảo sát cũng cho thấy rằng, khi có cảnh sát giao thông thì các xung đột dòng giao thông giảm, người dân tỏ ra tôn trọng quy định hơn và ùn tắc ít nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, người dân xung quanh khu vực tắc nghẽn cũng thừa nhận rằng khi có sự điều tiết của cảnh sát giao thông thì sự tắc nghẽn vẫn diễn ra tuy ở mức nhẹ hơn và nguyên nhân chính theo họ vẫn là do sự quá tải của các phương tiện (ô tô) trong dòng giao thông.
Để giảm tình trạng ùn tắc, bên cạnh các giải pháp dài hạn như tái quy hoạch đô thị, mở rộng và nâng cấp hệ thống đường sá, phát triển giao thông công cộng (Metro), trước mắt cần thiết phải áp dụng các giải pháp ngắn hạn ví dụ như tại nút giao Nguyễn Hữu Thọ - đường Số 15 - đường D4 nên cân nhắc việc tổ chức riêng 1 pha đèn cho các dòng xe rẽ trái, hay cấm rẽ nhập dòng đường Nguyễn Hữu Thọ. Ngoài ra, bố trí lực lượng cảnh sát giao thông tham gia điều tiết sẽ là giải pháp nhanh nhất và dễ nhất để giảm thiểu ùn tắc trên đoạn đường này.
