Một vài năm trở lại đây, phật thủ trở thành loại quả được ưa chuộng và không thể thiếu trên bàn thờ tổ tiên mỗi dịp Tết đến xuân về. Đây là loại quả có mùi thơm dễ chịu, để được dài ngày và mang ý nghĩa tín ngưỡng sâu sắc.
Chúng tôi tìm đến Yên Sở và Đắc Sở (Hoài Đức, Hà Nội) – hai xã nổi tiếng trong nam ngoài bắc với nghề trồng phật thủ vào cuối tháng 11 âm lịch. Tại đây, người dân đang chuẩn bị những khâu chăm sóc, bảo quản cuối cùng cho phật thủ trước khi xuất bán vụ Tết Mậu Tuất.
Phật thủ có giá trị cao nên những vườn phật thủ bội thu có thể mang về cho người nông dân hàng trăm triệu đồng. Tuy nhiên, thời điểm này, nhiều chủ vườn trồng phật thủ không hài lòng cho biết: năm nay số lượng quả ít, cỡ nhỏ và mã xấu.
Anh Nguyễn Bá Quyết (Yên Sở, Hoài Đức) chia sẻ: “Mình đã làm 2 khóa vườn tức là 10 năm phật thủ nhưng chưa có năm nào làm khó như năm nay. Lí do là tháng 6,7 mưa quá nhiều làm cây rất kém, thối rễ. Cộng thêm là sương muối và mưa axit nên cây rụng lá, mã quả không đẹp. Dịch bệnh thì nhiều mà cây lại kháng thuốc.”
Anh cho biết thêm, tại vườn nhà mình, sản lượng năm nay giảm mất 40% so với năm trước.
Tại một vườn phật thủ khác, chú Nguyễn Bá Tuấn ( Yên Sở - Hoài Đức) cũng bày tỏ tiếc nuối: “Nếu các cháu vào đây năm ngoái năm kia quay thì quả đẹp long lanh luôn, cây xanh rì luôn. Giá cả năm nay so với năm ngoái sẽ bị rẻ. Ví dụ năm ngoái cái vườn đây bán 300 triệu thì năm nay chỉ còn 200 triệu.”
Theo người dân, chưa năm nào nhìn cây phật thủ xơ xác, rụng lá nhiều như năm nay. Trong cả vườn rộng lớn, rất hiếm những quả phật thủ to, dáng đẹp, nhẵn nhụi.
Anh Nguyễn Quang Thủy nâng niu quả phật thủ đẹp hiếm hoi: "Cả khu vườn nhà anh những quả mã đẹp thế này chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nhưng vì hiếm nên giá của quả sẽ cao tầm 1-2 triệu/quả."
Hiện nay, để tăng giá trị kinh tế, nhiều gia đình tại Yên Sở, Đắc Sở đã phát triển nghề làm phật thủ bonsai. Đây là loại cây chơi tết được ưa chuộng vì lạ mắt, chơi bền và có mùi thơm.
Anh Hà Văn Khánh – một người làm phật thủ bonsai với 4 năm kinh nghiệm chia sẻ: “Trồng phật thủ rất khó nhưng tuổi đời thì ngắn. Nhiều nhất là 6-7 năm. Anh bắt đầu làm bonsai để tăng kinh tế và đáp ứng nhu cầu tiêu dùng. Một quả như thế này có giá bán thường khoảng 70.000đ nhưng khi ghép bonsai thì hơn 300.000đ.”
Còn gần tháng nữa mới đến Tết Nguyên Đán nhưng anh Bắc đã tìm đến vườn chọn mua cây phật thủ bonsai. Anh cho biết, vài năm nay anh đều chơi loại cây này vì nó lạ mắt, có mùi thơm dễ chịu lại rất bền.
