Suy cho cùng, tên gọi chỉ là cái vỏ ngôn ngữ, là kí hiệu dù dưới dạng văn tự hay ngữ âm. Bản chất mới là quan trọng, đổi tên để làm gì, nhằm mục đích gì, và có lợi cho ai?
Từ “trạm thu phí” đổi tên thành “trạm thu giá” nhằm mục đích gì đã quá rõ và dư luận đã phản ứng trong nhiều ngày qua, kết quả là Phó Thủ tướng - Vương Đình Huệ đã chỉ đạo như đề cập ở trên.
Mục đích này, có lẽ cũng đã chi phối đến đề xuất đổi tên từ “học phí” thành “giá dịch vụ đào tạo”, giúp cho các cơ sở giáo dục đào tạo, nhà trường… có quyền tự định đoạt mức thu học phí, và tất nhiên nguy cơ ai cũng lo là sẽ lạm thu, tăng giá…
Nhưng còn một nỗi lo lắng lớn hơn là: Quan hệ trường – trò theo Luật Giá thị trường chi phối, thì sẽ dẫn dắt quan hệ thầy – trò đi về đâu? Khi giá cả chi phối mức thu, lương và thù lao giảng dạy của người thầy cũng biến thiên theo quan hệ đó, thì liệu quan hệ thầy – trò rồi có tránh được bị Luật Giá mà nhà trường đã áp dụng chi phối?
Đành rằng dịch vụ đào tạo cũng là một ngành trong nền kinh tế, và về cơ bản nó phải được vận hành và tồn tại theo các qui luật của thị trường. Song mặt khác, giáo dục đào tạo lại là ngành “trồng người”, không chỉ truyền đạt học vấn, kiến thức, kĩ năng mà còn cả những giá trị tinh thần; trong đó bao gồm cả sự vun đắp nhân cách cho học trò, vun đắp tình cảm thầy trò, là những thứ không thể được quyết định thuần túy bằng tiền, bằng giá cả, và không thể đem Luật Giá chi phối những giá trị cao cả đó.
Thưa thầy Bộ trưởng, đừng để một ngày, với việc được đổi tên “học phí” thành “giá dịch vụ đào tạo”, các cơ sở giáo dục đào tạo sẽ “dạy theo giá” làm phai nhạt đi những giá trị đạo lí dạy và học.
Nếu không vì mục tiêu cao đẹp nào hơn cho công cuộc trồng người, thì xin “tư lệnh” ngành giáo dục đừng sa vào những việc không nên như thế, thay vào đó tập trung trí tuệ, tâm lực để đưa ra những sáng kiến hữu hiệu cải tiến nền giáo dục theo hướng nâng cao chất lượng đào tạo. Đó mới chính là những điều mà Quốc hội cần được nghe để có thể bàn thảo và đưa ra quyết sách.
