Tại Hội thảo này, ông Nguyễn Doãn Phương, Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần cho biết tại Việt Nam, hiện có khoảng 30% dân số có rối loạn tâm thần, trong đó tỷ lệ trầm cảm chiếm 25%.
Cũng theo Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần, trong năm 2016, Viện đã khám và điều trị ngoại trú 18.402 lượt bệnh nhân trầm cảm (chiếm 30%), điều trị nội trú 446 lượt bệnh nhân (chiếm 13,0%). Trung bình mỗi ngày có 50 bệnh nhân đến khám và điều trị về trầm cảm. Mỗi năm, số người tự sát do trầm cảm ở nước ta từ 36.000 - 40.000 người.
“Nghiên cứu mới nhất tại Viện Sức khỏe tâm thần năm 2016 ở những bệnh nhân từ 45 tuổi bị trầm cảm có tỷ lệ 36,5% bệnh nhân có ý tưởng hoặc hành vi tự sát. Đa số tự sát do bệnh nhân cảm thấy mình vô dụng, tội lỗi, không xứng đáng sống. Phần lớn các trường hợp trầm cảm có khuynh hướng trở thành mạn tính và tái diễn cũng như phục hồi không hoàn toàn giữa các giai đoạn”, ông Nguyễn Doãn Phương nêu.
Dù tỷ lệ người mắc lớn song theo thừa nhận của lãnh đạo Viện Sức khỏe tâm thần, việc điều trị trầm cảm gặp rất nhiều các thách thức, và khó khăn. Phần lớn bệnh nhân trầm cảm đều không được nhận biết và điều trị sớm, nhiều trường hợp bệnh nhân trầm cảm còn kỳ thị hoặc biểu hiện bằng các triệu chứng cơ thể nên đến khám tại các chuyên khoa khác trước khi đến khám tại chuyên khoa tâm thần. Vì vậy, phần lớn bệnh nhân trầm cảm thường chậm chễ trong việc phát hiện và điều trị đúng chuyên khoa.
Vấn đề khó khăn khác là điều trị trầm cảm cần phải kéo dài, việc dùng liệu pháp hóa dược đôi khi có thể có tác dụng không mong muốn, bản thân bệnh nhân và gia đình người bệnh không tuân thủ, bỏ điều trị. Viện trưởng Viện Sức khỏe tâm thần cũng cho rằng, trong thực tế điều trị, hơn 50% bệnh nhân có nguy cơ cơn tái diễn sau cơn thứ nhất, tỷ lệ này tăng dần lên đến 70% sau cơn tái diễn thứ 2 và sau cơn tái diễn thứ 3 là 90% .
Một số thuốc chống trầm cảm đạt được mức độ đáp ứng điều trị bệnh nhưng khi đó bệnh nhân vẫn còn các triệu chứng gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động khác. Đặc biệt, theo Viện trưởng Nguyễn Doãn Phương, phụ nữ có nguy cơ mắc trầm cảm nhiều hơn nam giới 2 lần, bởi ở người phụ nữ, sự thay đổi hormon ở lứa tuổi dậy thì, trong chu kỳ kinh nguyệt, giai đoạn mang thai, bị sảy thai, giai đoạn mãn kinh có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm.
Theo các chuyên gia y tế, những biểu hiện thường gặp ở người trầm cảm là cảm giác buồn chán, trống rỗng; khó tập trung suy nghĩ, hay quên; luôn cảm giác mệt mỏi, không muốn làm việc gì; cảm giác mình có tội lỗi, vô dụng, không xứng đáng; mất ngủ, hoặc ngủ quá nhiều; hay cáu gắt, giận dữ; giảm thích thú trong các hoạt động hoặc sở thích hàng ngày... Một số hoàn cảnh dễ dẫn tới trầm cảm: Mất mát người thân; ly dị, sống độc thân; thay đổi môi trường sống, thay đổi ; thất nghiệp, hoặc có các bệnh cơ thể mạn tính...
