Tu chính án thứ 25
Theo hãng tin AFP, được thông qua vào năm 1967, Tu chính án thứ 25 trong Hiến pháp Mỹ đưa ra các quy định về việc chuyển giao quyền lực nếu tổng thống đương nhiệm qua đời, từ chức, cách chức hoặc lý do khác không thể đảm đương nhiệm vụ.
Cho đến nay, văn bản này thường chỉ được gọi tên trong trường hợp tổng thống gặp vấn đề về sức khỏe và quyền lực được chuyển giao tạm thời cho phó tổng thống.
Tháng 10.2020, khi Tổng thống Donald Trump có kết quả dương tính với COVID-19, đã có những lời đồn đoán về việc có thể sẽ sử dụng đến tu chính án thứ 25 nhưng cuối cùng điều này đã không được thực hiện.
Những lần áp dụng Tu chính án thứ 25 trong lịch sử nước Mỹ
Phần 3 trong Tu chính án 25, quy định việc chuyển giao quyền lực tổng thống cho phó tổng thống trong trường hợp tổng thống tuyên bố không thể hoàn thành quyền hạn và nhiệm vụ, đã được áp dụng 3 lần.
Lần đầu tiên vào 7.1985, trong khi tổng thống Ronald Reagan trải qua cuộc phẫu thuật gây mê toàn thân để loại bỏ khối u ung thư, Phó Tổng thống George HW Bush được tạm thời giữ quyền tổng thống trong 8 giờ.
Thời kỳ Tổng thống George W Bush tại vị, ông đã tạm thời chuyển giao quyền lực cho Phó Tổng thống Dick Cheney hai lần vào tháng 6.2002 và vào tháng 7.2007 khi ông trải qua cuộc nội soi định kỳ gây mê.
Khả năng áp dụng Tu chính án thứ 25 đối với Tổng thống Donald Trump
Phần 4 trong Tu chính án thứ 25 đề cập đến tình huống phó tổng thống và đa số nội các cùng thống nhất xác định tổng thống không đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ, sau đó họ sẽ tiến hành thông báo cho lãnh đạo lưỡng viện. Phần này chưa bao giờ được áp dụng.
Tuy nhiên, sau vụ hỗn loạn chưa từng thấy tại Quốc hội Mỹ ngày 6.1 vừa qua, một loạt các lời kêu gọi trong chính quyền đang lên tiếng yêu cầu sử dụng Tu chính án thứ 25 để tước quyền tổng thống của ông Donald Trump, dù chỉ còn ít ngày nữa là tới thời điểm chuyển giao quyền lực cho Tổng thống đắc cử Joe Biden vào 20.1.
Nổi bật nhất trong số này là lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện, Chuck Schumer, đang kêu gọi Phó Tổng thống Mike Pence áp dụng Tu chính án thứ 25 đối với ông Trump.
Ông Chuck Schumer tuyên bố: "Nếu phó tổng thống và nội các từ chối đứng lên, Quốc hội nên triệu tập lại để luận tội tổng thống".
"Đã đến lúc đưa ra Tu chính án thứ 25 và chấm dứt cơn ác mộng này", đại diện đảng Cộng hòa, Adam Kinzinger, ở Illinois cho biết sau vụ hỗn loạn hôm 6.1 ở Điện Capitol, Washington DC.
Theo quy định, trong trường hợp tổng thống bác bỏ nhận định của phó tổng thống và đa số nội các về việc không đủ khả năng đảm đương nhiệm vụ, Quốc hội sẽ giành quyền quyết định thông qua hình thức bỏ phiếu. Cần phải có đa số 2/3 ở cả Hạ viện và Thượng viện đồng ý để tuyên bố tổng thống không còn thích hợp để tiếp tục tại vị.
