Trường phái nghệ thuật Bauhaus hay Phong trào Bauhaus khởi nguồn từ trường nghệ thuật Bauhaus - ngôi trường chỉ tồn tại trong 15 năm ở 3 thành phố của Đức nhưng có tác động vô cùng lớn đến nghệ thuật và kiến trúc ở khắp Tây Âu và thế giới.
Ra đời
Staatliches Bauhaus (nghĩa đen là xây nhà) được kiến trúc sư Đức Walter Gropius thành lập năm 1919 ở thành phố Weimar. Mặc dù tên gọi của ngôi trường có liên quan đến kiến trúc, và thực tế người sáng lập của trường là một kiến trúc sư, Bauhaus, trong năm đầu tiên tồn tại, không hề có bộ môn kiến trúc.
Tuy vậy, nó được thành lập với ý tưởng về việc tạo dựng một công trình nghệ thuật "tổng thể", mà trong đó các thể loại nghệ thuật, bao gồm cả kiến trúc, cuối cùng sẽ liên kết lại với nhau.
Từ Dessau đến Berlin
Ngôi trường từng tồn tại ở ba thành phố của Đức Weimar từ 1919 tới 1925, Dessau từ 1925 tới 1932 và Berlin từ 1932 tới 1933, dưới sự lãnh đạo của ba giám đốc - kiến trúc sư: Walter Gropius từ 1919 tới 1928, Hannes Meyer từ 1928 tới 1930 và Ludwig Mies van der Rohe từ 1930 tới 1933, khi trường bị đóng cửa bởi các lãnh đạo dưới áp lực của chế độ Đức Quốc xã.
Hannes Meyer đảm nhận vị trí lãnh đạo Bauhaus từ Gropius vào tháng 2.1928 và khiến Bauhaus có lãi trong vòng 1 năm. Tuy nhiên, ông đã tỏ ra gây chia rẽ và gây tranh cãi trong vai trò của mình nên năm 1930 bị thị trưởng Dessau sa thải, thay thế bằng Lugwig Mies van der Rohe.
Đến thời điểm này, Đức Quốc xã bắt đầu có ảnh hưởng trong chính trị Đức, lên tiếng tố cáo Bauhaus là “nghệ thuật suy đồi”, thúc đẩy “chủ nghĩa hiện đại thế giới”. Cuối cùng, Hitler giành quyền kiểm soát hội đồng thành phố Dessau và buộc Bauhaus phải di dời một lần nữa.
Cuối năm 1932, Bauhaus mở trường thứ 3 và là cuối cùng trong một nhà máy ở Berlin và hoạt động được 10 tháng. Đến tháng 4.1933, Bauhaus bị đóng cửa.
Mặc dù trường bị đóng cửa, các giảng viên của Bauhaus tiếp tục truyền bá những lý luận và quan niệm thiết kế của mình khi họ rời Đức và di cư khắp nơi trên thế giới.
Ảnh hưởng của Bauhaus
Phong cách Bauhaus sau này trở thành một trong những dòng có ảnh hưởng nhất trong ngành thiết kế hiện đại, ngành kiến trúc hiện đại và ngành đào tạo về nghệ thuật, thiết kế và kiến trúc.
Phong cách Bauhaus đã có một ảnh hưởng sâu sắc vào sự phát triển kế tiếp trong nghệ thuật, kiến trúc, thiết kế đồ họa, thiết kế nội thất, thiết kế công nghiệp và nghệ thuật sắp chữ.
Phong cách nổi bật của Bauhaus là kết hợp nghệ thuật tinh xảo với các thiết kế ứng dụng để tạo thành mỹ thuật ứng dụng, nghĩa là sáng tạo ra các vật thể thực tế nhưng có linh hồn của một tác phẩm nghệ thuật.
Nhiều nghệ sĩ của Bauhaus sau khi chạy trốn Đức Quốc xã như Gropius và Marcel Breuer của Hungary đã đến Anh, sau đó là Mỹ và giảng dạy tại Trường Thiết kế Harvard. Ở Mỹ, họ gặp Lugwig Mies van der Rohe, người định cư ở Chicago và trở thành một trong những kiến trúc sư nổi tiếng nhất thế giới.
Có lẽ không nơi nào cảm nhận được ảnh hưởng của Bauhaus nhiều như Tel Aviv của Israel. Ở đó, “Thành phố Trắng” với 4.000 toà nhà xây theo phong cách của các kiến trúc sư Do Thái Đức lưu vong trong những năm 1930 và đã được công nhận là di sản thế giới vào năm 2004.
Trong thế giới hiện đại, Bauhaus đã trở thành nguồn cảm hứng cho các sáng tạo ứng dụng của IKEA hay iPhone vì phong cách không đơn thuần là mỹ thuật mà là nghệ thuật thị giác.
