Phấn đấu trên 90% số nhà máy đạt 4.000 tấn/ngày
Ông Phạm Quốc Doanh - Chủ tịch Hiệp hội Mía đường Việt Nam - cho biết: Hiện cả nước có 41 nhà máy chế biến mía đường, quy mô sản xuất của các nhà máy vẫn phổ biến mức nhỏ và vừa.
Hiện chỉ có 8/38 nhà máy có công suất ép lớn hơn 6.000 tấn mía/ngày. Trong khi đó, thông thường một nhà máy phải có công suất từ 6.000 tấn mía/ngày trở lên mới đạt được lợi thế về quy mô. Thế nhưng, do nguồn nguyên liệu hạn chế cũng như nhu cầu thực tế của thị trường tạo áp lực “cung-cầu”, nên các nhà máy không dám chạy tối đa công suất thiết kế.
Theo định hướng của Bộ NNPTNT, đến năm 2020 không xây dựng thêm nhà máy sản xuất đường mới, chỉ mở rộng công suất các nhà máy hiện có ở vùng còn khả năng phát triển vùng nguyên liệu. Ngoài ra, nâng tỉ lệ đường tinh luyện; tận dụng các phụ phẩm từ sản xuất mía đường để sản xuất điện, cồn, phân vi sinh và các sản phẩm phụ khác để tăng giá trị gia tăng của chuỗi sản xuất mía đường.
“Mục tiêu mà Bộ NNPTNT đặt ra là, đến năm 2020, diện tích sản xuất mía ổn định 300.000ha, sản lượng mía trên 20 triệu tấn; sản lượng đường 2,0 triệu tấn, trong đó có 1,3 triệu tấn đường tinh luyện, 0,7 triệu tấn đường trắng và đường khác. Đến năm 2030, giữ ổn định diện tích, tăng năng suất để đạt sản lượng mía 24 triệu tấn, sản lượng đường 2,5 triệu tấn” - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Về định hướng sản xuất đường, đến năm 2020, trong 2,0 triệu tấn đường có 1,3 triệu tấn đường tinh luyện, 0,7 triệu tấn đường trắng và đường khác; không xây dựng thêm nhà máy sản xuất đường mới, chỉ mở rộng công suất các nhà máy hiện có ở vùng còn khả năng phát triển vùng nguyên liệu. Tổng công suất thiết kế của các nhà máy là 174.000 tấn mía/ngày.
Ngoài ra, tập trung đầu tư đổi mới thiết bị công nghệ để thay đổi cơ cấu sản phẩm (tăng tỉ lệ đường trắng, đường tinh luyện), nâng cao công suất ép và hiệu suất thu hồi. Đến năm 2020, có ít nhất trên 70% số nhà máy (cụm nhà máy) có công suất trên 4.000 tấn mía/ngày; rút ngắn thời gian ép bình quân còn 110-115 ngày/vụ.
Đến 2030, tổng công suất thiết kế của các nhà máy khoảng 230.000 tấn mía/ngày; sản lượng đường khoảng 2,5 triệu tấn, trong đó đường tinh luyện là 1,6 triệu tấn, đường trắng và các loại đường khác 0,9 triệu tấn. Có trên 90% số nhà máy (cụm nhà máy) đạt công suất từ 4.000 tấn/mía ngày trở lên.
Làm gì để đạt được mục tiêu?
Để đạt được các mục tiêu đề ra, một trong những nhiệm vụ chủ yếu là hỗ trợ các DN đầu tư đa dạng hóa sản phẩm mía đường như cải thiện giá điện sinh khối để các DN đầu tư có hiệu quả cho sản xuất điện từ bã mía. Cùng với chủ trương của Nhà nước bắt buộc các phương tiện vận tải sử dụng xăng E5, chú trọng nghiên cứu và hỗ trợ sản xuất ethanol làm nhiên liệu sinh học từ mía và mật rỉ…
Bên cạnh đó, đẩy mạnh các hoạt động ngăn chặn đường lậu hiệu quả, tập trung vào các đầu mối buôn lậu lớn và có chế tài xử phạt nghiêm khắc; xây dựng hệ thống dữ liệu, cập nhật thông tin thị trường đường thế giới để chủ động tham gia vào các giao dịch khi có đủ điều kiện…
Theo các chuyên gia kinh tế nông nghiệp, để phát triển cây mía ổn định, vấn đề giống kỹ thuật canh tác thu hoạch không phải là quá khó. Nhưng cần giải quyết vấn đề chính sách pháp luật, Nhà nước cần đứng ra làm trọng tài để bảo vệ người nông dân, cũng như làm trung gian giữa nhà máy và nông dân. Đồng thời, cần có chính sách dồn điền đổi thửa cho thuê đất một cách lâu dài để họ yên tâm phát triển cây mía. Nhất là, hiện nay việc đánh giá trữ đường giữa DN và người nông dân vẫn còn nhiều khúc mắc.
