Theo đó, các thượng nghị sĩ Bob Menendez (Đảng Dân chủ - bang New Jersey), Ed Markey (Đảng Dân chủ - bang Massachusetts), Patrick Leahy (Đảng Dân chủ - bang Vermont) và Brian Schatz (Đảng Dân chủ- bang Hawaii) đã kiến nghị Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ưu tiên thảo luận về Biển Đông tại Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) ở Thái Lan trong tuần này.
Các thượng nghị sĩ Menendez và Markey là thành viên trong ủy ban đối ngoại Thượng viện Mỹ.
"Trong khi chính phủ đã đúng đắn khi nêu bật việc quân sự hóa của Trung Quốc ở Biển Đông - và chúng tôi cũng rất hoan nghênh việc thực thi thường xuyên và đều đặn các hoạt động tự do hàng hải - chúng tôi quan ngại rằng cần nhiều nỗ lực hơn nữa để đối phó với các hoạt động hung hăng của Trung Quốc và ngăn cản xu hướng hành động mà không bị xử lý của họ ở Biển Đông" - các thượng nghị sĩ Mỹ nêu trong lá thư gửi Ngoại trưởng Pompeo.
Các thượng nghị sĩ Mỹ nhấn mạnh rằng, Trung Quốc đã xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia đang tranh chấp khác, sử dụng các đảo nhân tạo đã quân sự hóa là "nền tảng để cưỡng ép" và gây sức ép với ASEAN để đàm phán một Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông "hạn chế".
Bắc Kinh cũng tiếp tục lờ đi phán quyết của tòa trọng tài thường trực tháng 7.2016 trong đó vô hiệu hóa tuyên bố của Trung Quốc về "đường 9 đoạn" ở Biển Đông.
Theo các thượng nghị sĩ Mỹ, những hành động của Trung Quốc trên tuyến đường hàng hải này đáng nhận được sự quan tâm lớn từ Mỹ cũng như hợp tác với các đồng minh và đối tác của Mỹ.
"Sự hăm dọa, cưỡng ép và bác bỏ của Trung Quốc với sự phân định ngoại giao hòa bình và đe dọa dùng vũ lực trong vài năm qua đã đặt ra một thách thức nghiêm trọng với những lợi ích quốc gia" - các thượng nghị sĩ Mỹ nhấn mạnh.
Do vậy, các thượng nghị sĩ Mỹ yêu cầu ông Mike Pompeo tận dụng cuộc gặp sắp tới của ASEAN ở Bangkok để tạo sự đồng thuận khu vực trong việc bảo vệ quyền lợi của các đồng minh và đối tác của Mỹ theo Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển.
Chính quyền của Tổng thống Donald Trump cũng được đề nghị xây dựng một chiến lược nhằm chấm dứt việc Trung Quốc xâm phạm quyền của các quốc gia ven Biển Đông và ngăn chặn những nỗ lực của Trung Quốc nhằm "phá hoại" một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương mở và tự do.
Trong chia sẻ trên Twitter sáng 31.7, ông Mike Pompeo nói rằng, ông đang mong muốn tái khẳng định cam kết của Washington với ASEAN và tăng cường các quan hệ song phương trong khu vực khi ông đến Thái Lan dự ARF.
