Mặc dù đã gần 1 năm kể từ ngày tổ chức xin lỗi công khai và đọc quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ bị can đối với ông Trần Văn Thêm (ngày 11.8.2016) nhưng đến nay cơ quan chịu trách nhiệm bồi thường là Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) vẫn chưa thực hiện xong các thủ tục bồi thường, ông Thêm chưa nhận được một khoản bồi thường nào.
Theo luật sư Vũ Văn Lợi, điều này là trái với các quy định của luật trách nhiệm bồi thường nhà nước số 35/QHK12 ngày 18/6/2009 và nghị định số 16/NĐ-CP ngày 3/3/2010 của Chính phủ, thông tư liên tịch số 05/2012/TTLT-VKSNDTC-TANDTC-BCA-BTP, bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ngày 02/11/2012, luật sư Lợi khẳng định lỗi ở đây thuộc về TANDTC.
 |
| Ông Trần Văn Thêm nay tuổi đã cao, sức khỏe đã yếu (Ảnh: Nguyễn Hà) |
Theo phân tích của luật sư Vũ Văn Lợi, yêu cầu bồi thường được thực hiện như sau:
- Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ khi nhận được đơn và các giấy tờ hợp lệ yêu cầu bồi thường thì cơ quan nhận hồ sơ phải thụ lý (Theo điều 17, luật trách nhiệm bồi thường nhà nước; khoản 1, điều 9 nghị định 16/NĐ-CP; khoản 2 điều 13 thông tư liên tịch 05/TTLT).
- Trong thời hạn 20 ngày, có thể kéo dài không quá 40 ngày cơ quan chịu trách nhiệm bồi thường phải hoàn thành việc xác minh thiệt hại theo khoản 1, điều 18 luật trách nhiệm bồi thường nhà nước.
- Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày kết thúc xác minh thiệt hại, cơ quan có trách nhiệm bồi thường phải tổ chức chủ trì, thương lượng với người bị thiệt hại, trong trường hợp phức tạp thì cũng không được quá 45 ngày (theo khoản 1, điều 19, luật trách nhiệm bồi thường nhà nước).
- Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày kết thúc thương lượng, cơ quan có trách nhiệm bồi thường phải ra quyết định bồi thường (Theo điều 20, luật trách nhiệm bồi thường nhà nước, khoản 1 điều 17 thông tư liên tịch số 05/TTLT).
“Như vậy thời hạn từ khi thụ lý hồ sơ yêu cầu bồi thường đến khi có quyết định bồi thường thời gian tổng cộng chỉ là 100 ngày, nhưng đến nay đã gần 1 năm (tức là gần 365 ngày) mà ông Trần Văn Thêm vẫn chưa nhận được quyết định bồi thường là trái quy định của pháp luật” – luật sư Vũ Văn Lợi khẳng định.
 |
| Quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông Trần Văn Thêm được ký cách đây gần 1 năm nhưng ông Thêm vẫn chưa nhận được khoản bồi thường nào. (Ảnh: Nguyễn Hà) |
Cũng theo luật sư Vũ Văn Lợi, ngày 17.4.2017 đã có buổi thỏa thuận giữa gia đình và TAND tối cao về mức thương lượng bồi thường và theo đúng luật thì sau 10 ngày kể từ ngày lập biên bản thương lượng thì cơ quan bồi thường phải ra quyết định về việc bồi thường, nhưng đến nay đã gần 4 tháng mà cơ quan chịu trách nhiệm bồi thường vẫn chưa ra quyết định này. Luật sư Lợi cho rằng: “Việc chậm trễ trong bồi thường thiệt hại này trách nhiệm thuộc về người đại diện được giao giải quyết của TANDTC, tức là cá nhân được TANDTC của giải quyết bồi thường) và cơ quan chịu trách nhiệm bồi thường là TANDTC”.
Để đẩy nhanh tiến độ bồi thường cho ông Trần Văn Thêm, luật sư Vũ Văn Lợi cho biết, ngày 4.8.2017 luật sư đã gửi công văn số 48/2017/CV-H2 gửi Chánh án TANDTC kiến nghị Chánh án chỉ đạo các bộ phận được giao nhiệm vụ thực thi việc bồi thường oan sai khẩn trương thực thi việc chi trả bồi thường cho ông Thêm, vì đến nay đã 1 năm kể từ ngày liên ngành tư pháp trung ương công bố quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ bị can đối với ông Trần Văn Thêm (ngày 11.8.2016).
Theo hồ sơ vụ án, đêm 23-7-1970, ông Thêm và người em họ là Nguyễn Khắc Văn đi xe đạp thồ từ huyện Yên Phụ (Bắc Ninh) đến huyện Tam Dương (Vĩnh Phúc). Khi cả hai ghé vào ngủ tại một lều cắt tóc cạnh Cầu Diện (xã Đồng Tĩnh, huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phú cũ) thì bị cướp tấn công. Hai anh em chống cự, đánh lại khiến tên cướp lao xuống sông tẩu thoát.
Khi dân làng nghe tiếng kêu cứu chạy đến thấy trên tay ông Thêm cầm chiếc cọc thồ dính máu. Ông Văn chết trên đường đi cấp cứu. Dù bị cướp đánh gây vết thương nặng trên đầu nhưng ông Thêm vẫn bị cáo buộc giết em họ để cướp của.
Năm 1973, TAND tỉnh Vĩnh Phú xét xử sơ thẩm và tuyên phạt ông Trần Văn Thêm tử hình về hai tội Giết người và Cướp tài sản. Bất chấp việc tại phiên tòa, ông Thêm kêu oan và trình bày ông cũng là nạn nhân như những gì đã diễn ra. Một năm sau, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội bác kháng cáo kêu oan của ông và y án tử hình.
Cuối năm 1975, ông Thêm được giám thị trại giam Đức Phú gọi ra khỏi phòng biệt giam để đi thực nghiệm hiện trường. Khi ra đến hiện trường, ông mới biết là có nghi phạm khác bị bắt và khai nhận hành vi giết chết ông Văn cũng như đánh ông bị thương.
Được trả tự do sau hơn 5 năm 6 tháng 7 ngày ngồi tù oan nhưng ông Thêm vẫn phải mang thân phận bị can, đến ngày 8.8.2016 mới được Bộ Công an ký quyết định đình chỉ điều tra vụ án.
