Sư đoàn Phòng không 361 (Sư đoàn Phòng không Hà Nội) được thành lập ngày 19.5.1965. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, Sư đoàn đã chiến đấu dũng cảm, mưu trí, sáng tạo, cơ động chiến đấu trên 20 tỉnh, thành phố, đánh hơn 1.800 trận, bắn rơi 591 máy bay các loại trong đó có 35 máy bay chiến lược B52, bắt sống nhiều giặc lái Mỹ.
Đặc biệt trong chiến dịch 12 ngày đêm cuối tháng 12.1972, Sư đoàn cùng với quân dân Thủ đô Hà Nội đập tan cuộc tập kích chiến lược bằng không quân của đế quốc Mỹ vào Thủ đô Hà Nội, lập công xuất sắc, trực tiếp bắn rơi 29 máy bay, có 25 chiếc B52 (16 chiếc rơi tại chỗ), góp phần lập nên chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", tạo nên truyền thống vẻ vang của Sư đoàn là: Trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc, với nhân dân; đoàn kết hiệp đồng lập công tập thể; dám đánh, quyết đánh và đánh thắng; sẵn sàng nhận, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao”.
Năm 2021, Sư đoàn quyết tâm triển khai thực hiện tốt “3 khâu đột phá” với tư tưởng chỉ đạo: “Chủ động, kiên quyết, hiệu quả, an toàn” và phương châm hành động “Đoàn kết, dân chủ, mẫu mực, kỷ cương, dứt điểm”.
Khu vực chiến đấu của Sư đoàn rộng bao gồm Thủ đô Hà Nội, một phần Bắc Trung Bộ và toàn bộ khu vực Tây Bắc của miền Bắc.
Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gửi lời thăm hỏi ân cần, lời chúc mừng năm mới tới các cán bộ, chiến sĩ, các đơn vị quân đội đang trực chiến ở các vùng sâu, vùng xa, trên các đảo xa, các chốt, đồn biên phòng trên cả nước, những đồng chí đang ngày đêm canh giữ, bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Thủ tướng nêu rõ, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn 361 đã triển khai và hoàn thành toàn diện các nhiệm vụ; duy trì nghiêm nền nếp canh trực, sẵn sàng chiến đấu cao, bảo vệ vững chắc vùng trời Thủ đô Hà Nội và các mục tiêu được giao trong mọi tình huống; huấn luyện phòng không bảo đảm an toàn tuyệt đối; tiếp tục củng cố, chấn chỉnh tổ chức biên chế; đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân dân được giữ vững.
Thời gian tới, Thủ tướng nhấn mạnh, nhiệm vụ xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, trong đó có nhiệm vụ quản lý, bảo vệ vùng trời quốc gia đòi hỏi ngày càng cao, toàn diện hơn.
“Chúng ta đều nói, nơi nào khó khăn nhất, quân đội phải có mặt”, Thủ tướng nêu rõ, trong lúc khó khăn, dịch bệnh, thiên tai, bão lũ và các tình huống phức tạp khác thì quân đội bao giờ cũng là chỗ dựa vững chắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
Thủ tướng đề nghị toàn quân nói chung, Quân chủng Phòng không – Không quân, Sư đoàn 361 nói riêng tập trung thực tốt công tác trực, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ biên giới, vùng trời, biển đảo của Tổ quốc và tổ chức cho bộ đội đón Tết Tân Sửu theo đúng tinh thần “sẵn sàng chiến đấu cao, quản lý vũ khí chặt chẽ, kỷ luật nghiêm, đoàn kết, an toàn, tiết kiệm”.
Quán triệt và thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội 13 của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ 11, xây dựng quân đội nhân dân “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại”, đến năm 2025 cơ bản xây dựng quân đội tinh gọn, mạnh, đến năm 2030, xây dựng một số quân, binh chủng hiện đại, phấn đấu từ năm 2030, xây dựng quân đội hiện đại, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Chủ động chuẩn bị về mọi mặt, sẵn sàng các phương án bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ trong mọi tình huống, không để Tổ quốc bị động, bất ngờ.
“Các đồng chí là lực lượng được ưu tiên tiến lên hiện đại”, Thủ tướng đề nghị xây dựng các phương án, kế hoạch chiến đấu chính xác, kịp thời; duy trì nghiêm nề nếp sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc bầu trời Thủ đô và các mục tiêu được giao trong mọi tình huống.
Không ngừng nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, tuyên đối không để xảy ra sự cố gây mất an toàn. Giữ vững mối quan hệ đoàn kết gắn bó với nhân dân, làm tốt công tác dân vận trong tình hình mới, cùng với cấp ủy, chính quyền và nhân dân các địa phương nơi đóng quân xây dựng đơn vị an toàn, địa bàn an toàn về chính trị.
Với những thành tích đã đạt được trong năm qua, với quyết tâm và khí thế mới, Thủ tướng bày tỏ tin tưởng rằng, cán bộ, chiến sĩ Sư đoàn Phòng không 361 tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng của Quân chủng Phòng không – Không quân, của Sư đoàn, vượt mọi khó khăn thử thách, nỗ lực rèn luyện, sẵn sàng chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, thực sự là lực lượng nòng cốt trên mặt trận đối không bảo vệ Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và nhân dân.
