Nỗ lực đôn đốc, thực hiện kiến nghị kiểm toán
Việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán là một trong những thước đo quan trọng đánh giá hiệu quả, hiệu lực của hoạt động KTNN. Báo cáo kiểm toán chỉ có giá trị khi kiến nghị kiểm toán được thực hiện nghiêm túc, đầy đủ và kịp thời.
Trong những năm qua, KTNN đã triển khai thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về theo dõi, kiểm tra việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán. Hằng năm, cùng với việc tổ chức thực hiện tốt kế hoạch kiểm toán, KTNN còn lồng ghép nhiệm vụ kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán...
Từ góc độ đơn vị được kiểm toán, các Bộ, ngành, địa phương cũng ý thức rõ tầm quan trọng của việc thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán.
Có thể lấy ví dụ, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN đối với ngân sách tỉnh Tây Ninh giai đoạn 2009-2018 luôn đạt bình quân 95%/năm. Tỉnh Nghệ An thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán với tỷ lệ trung bình đạt khoảng 85% (từ năm 2020 đến năm 2022)…
Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Nghệ An Trịnh Thanh Hải cho biết, tỉnh luôn phối hợp với KTNN khu vực II trong quá trình triển khai thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán, kịp thời giải quyết các vướng mắc nảy sinh. Sau khi báo cáo kiểm toán được phát hành, Thường trực HĐND, UBND tỉnh đã chủ động ban hành văn bản chỉ đạo, đôn đốc, giám sát các đơn vị được kiểm toán triển khai thực hiện các kết luận, kiến nghị kiểm toán.
Theo ông Trần Huy Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái, hằng năm, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành kế hoạch rà soát việc thực hiện kết luận, kiến nghị của KTNN; UBND tỉnh ban hành văn bản chỉ đạo các đơn vị, địa phương thực hiện nghiêm túc kết luận, kiến nghị của KTNN. Sự chỉ đạo quyết liệt của địa phương đã được “chuyển hóa” thành những kết quả cụ thể. Điển hình như, kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị năm 2020 của tỉnh đạt 97,5%; tỉnh đang tiếp tục đôn đốc các đơn vị thực hiện kết luận, kiến nghị còn lại.
Không ít kiến nghị kiểm toán bị “treo”
Bên cạnh nhiều Bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực thực hiện các kết luận, kiến nghị kiểm toán thì thực tế còn không ít những kết luận, kiến nghị kiểm toán chưa được thực hiện đầy đủ, kịp thời, nhiều kiến nghị kiểm toán đã tồn đọng trong thời gian dài.
Điều này đồng nghĩa với việc, nếu không được quan tâm, xử lý quyết liệt thì hàng nghìn tỉ đồng kiến nghị xử lý tài chính về tăng thu, giảm chi, thu hồi nộp NSNN sẽ không được thực hiện đầy đủ, kịp thời và có nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.
Theo Ông Trần Văn Lâm - Ủy viên Thường trực Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, tình hình thực hiện các kiến nghị kiểm toán thời gian gần đây có nhiều tiến bộ, chuyển biến tích cực với tỷ lệ thực hiện ngày càng tăng lên. Tuy nhiên, trên thực tế còn rất nhiều các kiến nghị kiểm toán không được thực hiện. Có những kiến nghị đã gần 10 năm, thậm chí hơn 20 năm nhưng đến nay vẫn “treo” không được thực hiện. Có nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan khiến cho việc thực hiện kiến nghị kiểm toán còn khó khăn, thậm chí là không có khả năng thực hiện.
Chẳng hạn, qua đôn đốc, rà soát, KTNN chuyên ngành IV chỉ ra hàng loạt dự án còn tồn đọng kiến nghị kiểm toán. Điển hình như tại Dự án đầu tư nâng cấp tuyến đường Pháp Vân - Cầu Giẽ, TP. Hà Nội theo hình thức hợp đồng BOT (kiểm toán năm 2021 với niên độ NSNN năm 2020), tính đến ngày 31.3.2023, Công ty Cổ phần BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ chưa thực hiện kiến nghị xử lý tài chính hơn 109 tỷ đồng. Tại Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 18 đoạn Bắc Ninh - Uông Bí theo hình thức hợp đồng BOT (kiểm toán năm 2018, niên độ NSNN 2017), số kiến nghị xử lý tài chính tồn đọng chưa được Công ty Cổ phần BOT Phả Lại thực hiện đến ngày 31.3.2023 là hơn 106,7 tỉ đồng...
Hay tại TP. Hà Nội, qua công tác rà soát và phối hợp với KTNN trong việc đôn đốc thực hiện kiến nghị kiểm toán cho thấy, số kiến nghị tồn đọng chưa thực hiện trên địa bàn Thành phố còn lớn. Tính đến ngày 31.7.2023, số kiến nghị xử lý tài chính, xử lý khác chưa thực hiện là hơn 9.326 tỉ đồng.
Đặc biệt, nhiều kiến nghị xử lý tài chính tồn đọng số tiền lớn do vướng mắc về cơ chế, chính sách với tổng số tiền hơn 1.220 tỉ đồng. Trong đó, chủ yếu là kiến nghị tại báo cáo kiểm toán Dự án khu đô thị mới Dương Nội đối với Tập đoàn Nam Cường và UBND quận Hà Đông trong việc thực hiện kiến nghị khác liên quan tới việc giao đất dịch vụ (525.658 triệu đồng); kiến nghị chưa thực hiện do nhà thầu không hợp tác, hoặc có tranh chấp giữa chủ đầu tư và nhà thầu (12 kiến nghị) với số tiền hơn 1.731 tỉ đồng...
Bên cạnh tồn đọng trong thực hiện kiến nghị xử lý tài chính, kết quả thực hiện kiến nghị kiểm toán liên quan đến việc sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản pháp luật, quy phạm pháp luật nhằm “bịt lỗ hổng” cơ chế, chính sách; kiến nghị về kiểm điểm, xử lý trách nhiệm cá nhân - cũng còn rất khiêm tốn. Trong đó, nhiều văn bản được KTNN kiến nghị sửa đổi, bổ sung có ảnh hưởng lớn đến công tác điều hành, quản lý kinh tế - xã hội, sử dụng NSNN song chưa được các đơn vị tập trung thực hiện.
