Dự án biến gạo thành nhựa carbon thấp
Ông Jinichi Abe hài lòng quan sát những người thợ đào đất làm việc gần những cánh đồng lúa của mình. Ông biết rằng họ vẫn đang mang lại năng suất cho nhiều cánh đồng hơn sau khi các lò phản ứng hạt nhân Fukushima phát nổ và rải phóng xạ vào khu vực hơn một thập kỷ trước.
Ông Abe thậm chí vui hơn vì biết loại gạo mà ông và một hợp tác xã trồng sẽ có người mua ổn định. Thị trấn Namie của ông - vẫn đang vật lộn để phục hồi sau thảm họa động đất, sóng thần và hạt nhân tháng 3 năm 2011 - có một hy vọng mới: Một dự án biến gạo không thể bán được để tiêu thụ do những lo lắng về sức khỏe thành nhựa carbon thấp cho các công ty lớn trên khắp Nhật Bản.
Tháng 11 năm ngoái, công ty Biomass Resin có trụ sở tại Tokyo đã mở một nhà máy ở Namie để biến gạo trồng tại địa phương thành dạng viên. Các nguyên liệu thô được tái sinh thành dao kéo bằng nhựa có hàm lượng carbon thấp và hộp đựng thức ăn được sử dụng trong chuỗi nhà hàng, túi nylon tại bưu điện và đồ lưu niệm được bán tại một trong những sân bay quốc tế lớn nhất của Nhật Bản.
Ông Abe, 85 tuổi, một nông dân thế hệ thứ 13, cho biết: “Nếu không trồng lúa, thị trấn này không thể phục hồi. Ngay cả bây giờ, chúng tôi không thể bán nó dưới dạng gạo Fukushima. Vì vậy, việc có Biomass đã giúp ích rất nhiều. Chúng tôi có thể trồng lúa mà không phải lo lắng gì".
Tái thiết sau những thảm hoạ
Trải dài từ sườn núi phủ đầy rừng cây xuống phía đại dương, các vùng của Namie nằm cách nhà máy hạt nhân Fukushima Dai-ichi chỉ 4 km.
Nhà máy do Công ty Điện lực Tokyo (Tepco) điều hành, cung cấp việc làm cho nhiều người - bao gồm cả con trai và cháu trai của ông Abe. Các ống khói của nhà máy có thể nhìn thấy rõ từ bãi biển Ukedo, bên dưới một trường tiểu học bị phá hủy bởi trận sóng thần ngày 11.3.2011.
Trận sóng thần ập vào nhà máy hạt nhân, gây ra các vụ nổ. Cư dân Namie lần đầu tiên sơ tán vào đất liền vào ngày 12.3 nhưng sau đó, khi mức độ phóng xạ tăng lên, họ được lệnh rời khỏi thị trấn.
Không ai được phép quay lại Namie để sinh sống cho đến năm 2017, sau những nỗ lực khử nhiễm khiến hàng tấn đất phóng xạ được lưu giữ quanh thị trấn trong nhiều năm, bao gồm cả những cánh đồng đối diện với cánh đồng của ông Abe. Khoảng 80% đất đai của thị trấn vẫn không được phép sử dụng và chưa đến 2.000 người sống ở đó, so với 21.000 người trước đây.
Ở Namie có một trung tâm mua sắm lớn, một phòng khám, hai nha sĩ, một trường tiểu học và trung học cơ sở - và tình trạng khan hiếm việc làm. Vào những thời điểm tốt hơn, đã có ngành kinh doanh đồ gốm và nông nghiệp phát đạt, dọc theo đồng bằng ven biển.
"Về cơ bản, chúng tôi muốn các doanh nghiệp tạo ra càng nhiều việc làm càng tốt, nhất là sản xuất", quan chức Satoshi Konno cho biết, song thừa nhận mọi thứ "vẫn còn khó khăn".
Kể từ năm 2017, đã có tám công ty - bao gồm một nhà máy bê tông, nuôi trồng thủy sản và một nhà tái chế pin EV - tạo ra khoảng 200 việc làm. Các cuộc thảo luận đang được tiến hành với những công ty và viện nghiên cứu có thể mang lại nhiều việc làm hơn nữa.
Biomass Resin là một trong những nhà máy mới nhất.
Takemitsu Imazu, chủ tịch của Biomass Resin Fukushima cho biết: “Namie đã bị ảnh hưởng bởi bốn thảm họa - động đất, sóng thần, sự cố lò phản ứng và sau đó là tin đồn về nguy cơ phóng xạ”.
"Namie hầu như đã được phục hồi sau động đất và sóng thần, nhưng hai vấn đề còn lại vẫn là gánh nặng lớn... Bằng cách xây dựng nhà máy của chúng tôi ở đây, chúng tôi muốn mang lại việc làm và mời gọi mọi người quay trở lại" - ông Imazu nói.
Mùi thơm của gạo rang phảng phất khắp dây chuyền sản xuất. Gạo được rang với những hạt nhựa nhỏ và nhào trộn trước khi ép thành những thanh mỏng được làm lạnh và cắt thành những viên nhỏ màu nâu. Các viên này, có thể là 50% hoặc 70% gạo, sau đó được gửi đến các công ty sản xuất đồ nhựa.
Imazu cho biết nhựa không thể phân hủy sinh học, nhưng việc sử dụng gạo sẽ tạo ra các sản phẩm nhựa ít carbon và việc trồng nhiều lúa hơn ở Namie giúp giảm lượng khí CO2 tổng thể trong khí quyển.
Các chuyên gia về ô nhiễm nguyên tử cho biết gạo tự nhiên hấp thụ ít chất phóng xạ cesium. Thử nghiệm bổ sung không tìm thấy loại gạo nào vượt quá giới hạn nghiêm ngặt, nghĩa là nhựa cũng ổn.
Atsushi Nakao, phó giáo sư tại Đại học tỉnh Kyoto cho biết: “Không có vấn đề gì về an toàn. Tôi thực sự tiếc vì gạo không được tiêu thụ do những tin đồn về an toàn, nhưng tôi cũng hiểu rằng khó có thể bác bỏ hoàn toàn ác cảm".
Biomass Resin sử dụng 10 người ở Namie, trong đó có một thanh niên 20 tuổi đã trở về và hy vọng sẽ mở rộng quy mô. Công ty hiện chỉ sử dụng khoảng 50 tấn gạo Namie - phần còn lại trong số 1.500 tấn chủ yếu là từ những nơi khác ở Fukushima. Tuy nhiên, trong năm tới công ty sẽ mua thêm gạo của ông Abe và hợp tác xã của ông, được trồng trên những cánh đồng mới được dọn sạch.
“Đây là điều quan trọng để giữ cho Namie tiếp tục hoạt động, một điều thực sự tốt cho thị trấn” - ông nói.
Con trai ông sắp nghỉ việc tại Tepco và tham gia trồng lúa với ông.
