Xuân biếc xanh
Nói đến mùa xuân, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến hoa đào, hoa mai. Với nhiều họa sĩ sơn mài hiện đại, tư duy cởi mở hơn và cách kết hợp chất liệu táo bạo, mùa xuân có thể chỉ là những khoảng trời cao trong xanh mướt, những khóm cây tràn đầy sức sống vì tưới tắm đủ đầy sinh khí đất trời.
Không phải hoa, không phải má hồng thiếu nữ, mùa xuân có thể chỉ là khóm tre sum xuê, um tùm tỏa bóng với tầng tầng lớp lớp lá xanh. Ngắm một khối căng tràn xanh mướt, nghĩ về những điều giản đơn, thanh thản, lấp ló đâu đó bóng dáng con người - hiện thân sự sống - "ẩn dụ" bằng mái nhà nhỏ bé, rêu phong nằm lẩn khuất, lòng bỗng thấy gợi lên nhiều sự thương yêu, gần gũi.
Ai đó sẽ cho rằng khiên cưỡng nếu mùa xuân không có mai đào, nhưng nếu hiểu bản chất của mùa xuân là sự sống căng tràn bung tỏa thì những vòm tre xanh vời vợi chính là một biểu hiện sinh động, đa diện khác của mùa xuân. Đâu cần cái khuôn thước, cái bó buộc cũ xưa để mặc định một vòm xanh vời vợi không phải là mùa xuân khi ta nhìn vào đó thấy bao nhiêu là sinh sôi, sống động...
"Bây giờ mùa hạ - sen nở nốt"
Sen cũng được cởi bỏ hoàn toàn khỏi khuôn mẫu cũ, không đơn thuần là “nhị vàng bông trắng lá xanh”. Sen có thể được biểu hiện trong cả thời kỳ viên mãn hoặc lụi tàn, nên có thể khỏe khoắn, tràn đầy sinh khí; hoặc xác xơ tận cùng phai úa. Nhiều bức sen gợi lên rung cảm đặc biệt, chiều sâu của không gian được tạo nên bởi hàng chục lớp sơn, lớp mầu và các nguyên liệu truyền thống giúp người xem cảm được nét đẹp, xúc cảm tác giả gửi gắm.
Mùa hạ trong sen, trong sen có mùa hạ. Ngắm những bức sen trong chu kỳ sinh - tàn, càng thấy cái hiến dâng cao quý, tột cùng của những cánh mỏng ngát hương vươn lên từ bùn lầy tăm tối.
Người xưa lấy sen nói về sự thanh cao. Sen trong sơn mài vẫn lột tả được cái thanh cao nhưng sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa sen và lá, giữa màu sắc và hình khối... khiến sen - biểu trưng của mùa hạ - chuyển tải được nhiều thông điệp sâu sắc về sức mạnh và sự kiên cường. Cũng như mùa hè tột cùng rực rỡ, sen cháy hết mình rồi kiệt cùng phai úa...
Rừng thu
Những thân cây thâm nâu, lá xanh xen lẫn lá vàng, nắng như mật chiếu qua từng kẽ lá, lớp lớp sương giăng dưới tán cây già - mùa thu hiện lên dung dị, chân thực. Rừng thu âm u gợi chút thanh thản trống vắng.
Nếu với những chất liệu khác, màu sắc là phương tiện cực kỳ hữu dụng để họa sĩ nhanh chóng "tốc ký" được ý tưởng của mình và lập tức biến nó thành tác phẩm thì sơn mài thử thách họ bằng một cuộc chơi không - bao - giờ đoán định được kết quả. Dụng ý về màu sắc chỗ này vàng, nơi kia xanh... có thể không thành hiện thực khi bức sơn mài hoàn thiện. Ai đó nói vẽ sơn mài như "đánh cược", quả không sai. Đôi khi, sự biến chuyển của màu sắc mang lại kết quả mỹ mãn ngoài mong đợi, cũng có khi, sơn "chết" và toàn bộ ý tưởng ban đầu đổ bể...
Và một sắc trầm đặc trưng của sơn ta có thể khiến những mảng màu nắng lẽ thường tươi sáng cũng "giảm gam tươi".
Đông và mận trắng
Khi giá rét ùa về, người ta thường vẽ mùa đông âm u, lạnh lẽo, cây cối ngủ vùi. Thế nhưng, họa sĩ chọn mận trắng để vẽ mùa đông. Trong một màu chung xám xịt, những cánh nhỏ xinh trắng muốt bung trên thân cây xù xì, bong tróc lớp lớp vỏ nâu, gợi lên khát vọng về sự sống, về ước mơ vươn tới điều ấm áp sinh sôi.
Những bông mận trắng được "kết" từ vỏ trứng, vỏ trai, bạc... tạo nên sắc màu không thể lẫn. Cái màu trắng mê hoặc, vừa đủ làm nổi mình giữa bốn bề thâm nâu, vừa có chút đằm lại, khiêm nhường thật xứng với mùa đông.
Hết đông, xuân đến với bao nhiêu nhựa sống tràn trề, màu xanh lại lan tỏa khắp không gian và bốn bề trời đất...
