Hỏi cô phục vụ mặt hiền khô, cô gật đầu bảo đúng. Ngạc nhiên rồi tự giải đáp sau thời COVID-19 chắc ít khách quá nên phải bán cả chay lẫn mặn. Có điều, giá như thực đơn ghi rõ món chay, món mặn thì hơn, kẻo khách dễ “bé cái nhầm” và gặp người nóng tính có khi quán đã bị la lối om sòm.
Tối dạo qua thấy quán còn đông vui hơn, tiếp viên bia đi lại rộn ràng, mời khách. Dĩ nhiên là bia “xịn” không phải bia chay.
Thực ra, ăn chay mà uống bia “xịn” là chuyện thường với những người thích ăn chay như một chế độ ăn thực dưỡng chứ không phải vì là đệ tử nhà Phật.
Như bạn đây uống rượu như hũ chìm nhưng từ một lần phát nguyện ăn chay để cứu cha mà ăn chay trường suốt 17 năm nay. Còn một nghệ sĩ bảo ăn chay làm người thanh thoát hơn, nhẹ nhàng hơn và nhờ đó suy nghĩ, sáng tạo cũng thông suốt hơn.
Mà ngay cả nhiều đệ tử nhà Phật cũng chỉ ăn chay vào ngày rằm, mùng một hàng tháng còn thì “tùy duyên”.
Nhớ lại, lần qua một ngôi chùa ngoại thành Hà Nội, gặp đúng bữa trưa thầy bảo: thoải mái đi anh. Rồi cởi phăng áo, rót rượu trắng khề khà nhắm với lòng lợn. Khách tròn xoe mắt, thày cười: ngày xưa khất thực, sao phân biệt chay, mặn.
Mà giờ nhiều đồ chay làm giả như thật, khéo ơi là khéo, ăn miếng thịt kho tàu rõ mềm ngọt, nếm miếng cá như thật, chỉ thiếu mỗi xương. Thầy bảo: người bán hàng muốn kinh doanh thì phải làm màu mè, cho bắt mắt, dễ bán. Nhìn đã muốn ăn, chứ không thì ai thèm mua.
Nhưng đồ chay mà như thật, phải chăng cũng giúp tín đồ ăn chay giảm bớt cái thèm ăn mặn.
Một người khác bảo: Ăn đồ mặn mà nghĩ là đồ chay còn hơn ăn món chay mà nghĩ là đồ mặn.
Tất cả do “cảm thọ” (tiếng Pàli gọi là Vedana) mà ra. Nhiều khi mọi thứ bên ngoài chả nói lên điều gì. Chỉ lòng người tự biết mà thôi. Miễn là đừng tự dối lòng.
Ngay trong nhà Phật, Phái tiểu thừa (Nam Tông Theravada, hay Phật giáo nguyên thủy) ở nhiều nước, bao năm nay không hề ăn chay, chứ không hẳn là “ngày xưa” như thầy nói, bởi họ đi khất thực, nên dân cho gì ăn nấy.
Về Hà Nội, bạn gọi bảo hôm qua ăn con ba ba vẫn còn no, hôm nay ăn chay cho nhẹ bụng. Nhưng nhiều món chay giờ lại không đảm bảo an toàn thực phẩm, bởi lẽ món chay lại cần nhiều phụ gia để thơm ngon và bảo quản được lâu. Khổ thế!
