Nếu không minh bạch, một xu cũng không đóng!
Kể từ khi ra đời, 15 năm qua, VCPMC đã tích cực trong việc đòi lại công bằng cho các nhạc sĩ. Tuy nhiên, chính trong việc mang lại sự công bằng lại có chuyện mất công bằng. Đó là việc thu khoán ở nhiều lĩnh vực và phân chia “cào bằng” giữa các tác giả ủy quyền. Đặc biệt, VCPMC vẫn chưa thực hiện thu tác quyền trên nguyên tắc có sự thỏa thuận giữa các bên. Đây là điều gây nên tranh cãi, phản ứng trong dư luận.
Bằng chứng là Hiệp hội Khách sạn Đà Nẵng đang rất bức xúc, kiên quyết phản đối cách thu của VCPMC. Ngay sau khi nhạc sĩ Phó Đức Phương tuyên bố tiếp tục thu lại tiền tác quyền âm nhạc qua tivi trong phòng ngủ khách sạn sau 4 tháng bị tạm dừng, chiều 13.9, Hiệp hội Khách sạn Đà Nẵng đã tổ chức “họp khẩn”. Sau cuộc họp, các thành viên ban chấp hành hiệp hội thống nhất: Nếu không đúng luật, một xu cũng không đóng.
Lý do, theo bà Dương Thị Thơ - Phó Chủ tịch phụ trách Hiệp hội Khách sạn Đà Nẵng, hiện VCPMC chưa có sự thỏa thuận, đối chất sòng phẳng về mức giá với các chủ khách sạn ở Đà Nẵng. Trong khi đây là một nguyên tắc vô cùng quan trọng để đạt đến sự đồng thuận và tránh gây tranh cãi.
“Chỉ khi nào VCPMC xác định được tác phẩm đã khai thác sử dụng của tác giả có ủy quyền, phải có căn cứ khoa học thì chúng tôi mới đóng. Chứ không thể thu theo kiểu đếm đầu tivi hay phòng khách sạn để thu tác quyền. Đặc biệt, không được đơn phương đưa ra mức thu mà chưa qua thỏa thuận với người dùng. Chúng tôi đã bỏ tiền ra mua tivi, phải đóng tiền điện, tiền truyền hình cáp rồi, nhưng lại đòi thu thêm phí tác quyền bài hát là không hợp lý. Khách của chúng tôi không mở chương trình ca nhạc, không nghe nhạc, chẳng lẽ cũng bắt chúng tôi đóng tiền” - bà Dương Thị Thơ chia sẻ.
Ngoài ra hiện nay, thay vì thỏa thuận mức giá với từng đơn vị sử dụng, VCPMC lại chỉ thỏa thuận với một số đơn vị, rồi lấy mức giá đó áp đồng loạt cho tất cả những cơ sở còn lại. Nhiều chủ khách sạn cho biết họ không hề được đàm phán về mức giá trong quá trình thực hiện nghĩa vụ đóng tiền tác quyền. Đây là cách làm đi ngược lại chính nguyên tắc “dùng cái gì trả tiền cái đấy” do trung tâm đặt ra.
Không đóng, có thể kiện ra tòa
Trước những thắc mắc của phía Hiệp hội Khách sạn Đà Nẵng, nhạc sĩ Phó Đức Phương - Giám đốc VCPMC - tuyên bố: “Nếu không đồng ý, họ có thể không sử dụng tivi trong phòng ngủ khách sạn. Anh đã sử dụng tivi để nâng cao dịch vụ, thì phải chấp hành việc đóng tác quyền âm nhạc”.
Về mức giá mà VCPMC tự đưa ra rồi áp cho tất cả các cơ sở lưu trú, nhạc sĩ Phó Đức Phương giải thích: “Mức phí 25.000 đồng/phòng/năm nếu tính ra thì chỉ khoảng 2.000 đồng/tháng, không đáng là bao. Mức giá đó sẽ áp dụng cho toàn quốc. Thực ra Sài Gòn, Hà Nội đã thu 10 năm nay. Đà Nẵng cũng đã áp dụng 3 năm nay, nhưng gần đây tự nhiên có mấy khách sạn lên tiếng thắc mắc, rất buồn cười”.
Trả lời câu hỏi “Trung tâm có chứng minh được việc khách đến nghỉ ở khách sạn mở chương trình ca nhạc trên tivi ra nghe, nghe của những tác giả nào, mà tiến hành thu tiền tác quyền?” - nhạc sĩ Phó Đức Phương khẳng định: “Nếu đòi hỏi việc chứng minh khách vào thuê phòng nghỉ khách sạn có xem tivi hay không mới được thu tiền bản quyền âm nhạc là điều không thể làm được. Nếu ai còn hỏi nghĩa là cố tình xét nét chúng tôi. Trên thế giới họ đều thu theo số phòng ngủ có sử dụng tivi, rồi dựa vào danh sách các bài hát đã phát trên tivi do đài truyền hình cung cấp để trả tiền cho tác giả đã ủy quyền. Ở Việt Nam mọi người quen dùng “chùa” rồi, nên cán bộ của Trung tâm rất vất vả để có từng đồng cho nhạc sĩ”.
Tuy nhiên, việc thu tiền quyền tác giả âm nhạc trên tivi trong khách sạn là quyền dân sự, chỉ khi nào Trung tâm xây dựng được biểu mức tiền phù hợp với thực tiễn hiện tại và được sự đồng thuận của bên khai thác, sử dụng tác phẩm thì mới tiếp tục thu và không nên tự áp giá thu tiền. Còn nếu hai bên không thỏa thuận được mức tiền quyền tác giả âm nhạc - nói như Cục trưởng Cục bản quyền tác giả Bùi Nguyên Hùng - có thể kiện ra tòa án để giải quyết.
“Tháng 5.2017, Cục Bản quyền tác giả yêu cầu VCPMC dừng thu tiền tác quyền tại phòng ngủ khách sạn cho tới khi xác định được tác phẩm âm nhạc được khai thác, sử dụng của tác giả/chủ sở hữu là hội viên của Trung tâm và xây dựng biểu mức tiền quyền tác giả/tác phẩm được khai thác sử dụng. Sau đó, cần tiến hành đàm phán để nhận được sự đồng thuận của tổ chức, cá nhân khai thác sử dụng tác phẩm âm nhạc theo quy định của pháp luật và báo cáo Bộ VHTTDL. Nếu VCPMC chứng minh được thì tiếp tục đi thu, nếu lại gây bức xúc và chưa đủ cơ sở, Cục sẽ lại yêu cầu dừng” - Cục trưởng Cục Bản quyền tác giả Bùi Nguyên Hùng.
