Miễn, giảm học phí - chính sách cần nhân rộng
Tại kỳ họp thứ 11 mới đây, Hội đồng nhân dân thành phố Hải Phòng đã thông qua nghị quyết về chính sách hỗ trợ 100% học phí cho học sinh từ bậc học mầm non đến trung học phổ thông (THPT). Theo đó, học sinh từ bậc mầm non đến trung học cơ sở (THCS) sẽ được hỗ trợ học phí từ năm học 2020 - 2021, bậc THPT sẽ bắt đầu từ năm học 2021 - 2022.
Đối tượng được hỗ trợ 100% học phí là trẻ em mầm non đang thực học tại các cơ sở giáo dục mầm non được thành lập, cấp phép hoạt động (cả công lập lẫn tư thục); học sinh THCS, THPT và bổ túc có hộ khẩu thường trú, đăng ký tạm trú hoặc có xác nhận của công an về việc sinh sống thực tế tại Hải Phòng. Dự kiến ngân sách thành phố để hỗ trợ miễn học phí sẽ khoảng hơn 300 tỉ đồng/năm.
Theo Ủy ban nhân dân TP.Hải Phòng, việc làm này không chỉ là động lực cho học sinh học tập tốt mà còn tạo tâm lý ổn định cho nhân dân lao động trên địa bàn thành phố, góp phần giữ chân người tài, thu hút người lao động, tạo công bằng xã hội trong giáo dục, an sinh xã hội.
Việc Hải Phòng thực hiện hỗ trợ học phí đối với con em nhân dân sinh sống và học tập trên địa bàn được người dân nhiều nơi ủng hộ. Bởi việc này sẽ giảm bớt gánh nặng đối với người dân có thu nhập thấp, người dân sống ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, không để đứa trẻ vì không có tiền đóng học phí mà không được đến trường.
Cũng như Hải Phòng, TP.Hồ Chí Minh có lộ trình thực hiện miễn học phí cho học sinh. Trước mắt từ năm 2019, thành phố thực hiện chính sách giảm học phí đối với học sinh bậc THCS và bổ túc THCS tại các trường công lập. Học sinh được giảm 40.000 - 55.000 đồng học phí mỗi tháng, riêng nhà trẻ ở ngoại thành được giảm 20.000 đồng. Theo TP.Hồ Chí Minh, việc miễn giảm, hỗ trợ học phí đã được luật hóa nhằm tạo điều kiện giúp đỡ cho nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn được học tập, góp phần thúc đẩy công bằng xã hội. Luật Giáo dục năm 2019 có hiệu lực từ 1.7.2020 đã nhấn mạnh “trẻ em mầm non và học sinh THCS được miễn học phí theo lộ trình do Chính phủ quy định”.
Đánh giá về điều này, ông Nguyễn Xuân Khang - Hiệu trưởng Trường Marie Curie (Hà Nội) cho rằng, việc TP.Hồ Chí Minh giảm học phí hay Hải Phòng hỗ trợ học phí cho trẻ mầm non, học sinh trên địa bàn là điều rất nhân văn và cần được nhân rộng ra các địa phương trên cả nước. Các tỉnh, thành nên cân đối ngân sách để dành sự quan tâm, đầu tư cho giáo dục.
Học phí ở Hà Nội liên tục tăng, phụ huynh lo
Trái ngược với Hải Phòng, TP.Hồ Chí Minh và một số địa phương khác, vấn đề học phí nhận được sự quan tâm của người dân thủ đô vì liên tục tăng. Với tỉ lệ 94,06% đại biểu tán thành, Nghị quyết quy định mức trần học phí năm học 2020-2021 đối với trường công lập chất lượng cao được HĐND thành phố Hà Nội thông qua ngày 4.12. Theo đó, trần học phí của trường tiểu học và THPT chất lượng cao lần lượt là 5,5 và 5,7 triệu đồng một tháng, tăng 400.000 đồng so với trước đó.
Với việc tăng học phí này, học sinh ba trường Tiểu học Sài Đồng (quận Long Biên), Tiểu học Nam Từ Liêm (quận Nam Từ Liêm) và THPT Phan Huy Chú (quận Đống Đa) sẽ bị tác động. Trước đó, vào tháng 7.2019, Hà Nội cũng thực hiện tăng học phí từ 26,3 đến 40% trong năm học 2019-2020 với học sinh mầm non (trừ 5 tuổi), THPT và giáo dục thường xuyên cấp THPT.
PGS-TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GDĐT cho rằng, nếu so sánh học phí của các trường ở Hà Nội với các tỉnh thành khác là khá cao. Đặc biệt, học phí của các trường chất lượng cao đang cao gấp hàng chục lần so với trường đại trà, trong khi chất lượng có tương xứng hay không, vẫn khiến phụ huynh nghi ngại, băn khoăn. Ông kiến nghị: “Hà Nội cần phải minh bạch thu chi và công khai chất lượng của các trường chất lượng cao trên địa bàn, lắng nghe nguyện vọng, đề đạt của phụ huynh để xác định được mức học phí hợp lý với mặt bằng chung”.
Đối với phụ huynh, việc học phí tăng dù ít hay nhiều đều đặt thêm áp lực lên vai họ. Chị Đỗ Minh Anh (quận Hoàng Mai, Hà Nội) than thở: “Lương cơ sở tăng được vài đồng mà mức học phí, giá cả cũng tăng lên. Trong khi các thành phố lớn như TP.Hồ Chí Minh, Hải Phòng thực hiện chủ trương miễn, giảm thì những năm qua Hà Nội đều thực hiện tăng học phí. Tăng ít hay nhiều đều khiến phụ huynh chúng tôi vất vả hơn, nhưng vấn đề là chất lượng chưa được tương xứng. Tăng học phí mà con em chúng tôi vẫn phải học 50-60 học sinh một lớp”.
Vấn đề quá tải sĩ số lớp vẫn là “điểm nóng” ở Hà Nội nhiều năm nay, trong khi từ năm 2020 sẽ bắt đầu triển khai chương trình, sách giáo khoa mới. Phụ huynh Thủ đô kỳ vọng, song hành với việc tăng học phí, thành phố có nhiều đầu tư hơn về cơ sở vật chất, để chất lượng giáo dục cũng tăng tương xứng. Đồng thời cân đối ngân sách để từng bước thực hiện chính sách miễn giảm học phí, như đã quy định trong Luật Giáo dục năm 2019.
