Khó kiểm soát người dân di cư tự do phá rừng
Thống kê, hiện toàn tỉnh Đắk Nông có 38.191 hộ với 173.973 nhân khẩu dân di cư tự do từ các tỉnh, thành phố trên cả nước đến sinh sống.
Đến nay, có 32.741 hộ với 149.643 nhân khẩu được sắp xếp, ổn định cuộc sống, số còn lại đang sống rải rác chủ yếu trong các khu rừng ở huyện Tuy Đức và Đắk Glong.
Theo ông Lê Đình Tuấn, Chủ tịch UBND xã Quảng Sơn (huyện Đắk Glong), trên địa bàn có 9 công ty lâm nghiệp, đơn vị quản lý bảo vệ rừng, với hơn 45.000ha đất lâm nghiệp, rừng tự nhiên.
Trong khi đó, xã chỉ có 2 cán bộ phụ trách lĩnh vực địa chính xây dựng, nông nghiệp và môi trường, không thể đáp ứng hết được nhiệm vụ, đôi khi vụ việc xảy ra ở nhiều địa bàn cùng lúc, địa phương không có người để phối hợp xử lý.
Tình trạng phá rừng để lấy đất sản xuất, mua bán đất trái phép, tranh chấp, khiếu nại, khiếu kiện giữa dân di cư tự do với người dân tại chỗ, các công ty nông, lâm nghiệp được Nhà nước cho thuê đất thời gian qua rất phức tạp. Điều này tiềm ẩn nguy cơ bất ổn về an ninh - trật tự tại địa phương.
Liên quan đến vấn đề này, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Đắk N’Tao Phùng Văn Kiên cho biết, thời gian qua đã xảy ra tình trạng chính quyền địa phương không đủ người để phối hợp, dẫn đến vụ việc không được xử lý, hoặc xử lý không triệt để, kịp thời.
Đây là nguyên nhân chính dẫn đến việc hàng nghìn hộ dân làm nhà, sản xuất nông nghiệp, chiếm dụng đất và sinh sống trái phép trong lâm phần các đơn vị lâm nghiệp quản lý.
Đề xuất giải pháp ổn định dân di cư tự do
Theo Chủ tịch UBND huyện Đắk Glong, Trần Nam Thuần thì địa phương là huyện trọng tâm về dân di cư tự do của tỉnh Đắk Nông.
Dân di cư tự do đã tạo ra nhiều khó khăn cho địa phương về thực trạng đói nghèo, áp lực về tư liệu sản xuất, kéo theo các hủ tục lạc hậu, truyền đạo trái phép và nhiều hệ lụy khác. Trong đó, áp lực lớn nhất là tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp.
Để giải quyết những tồn tại này, ông Thuần kiến nghị các cấp có thẩm quyền sớm có cơ chế, chính sách đặc thù để ổn định đời sống dân di cư tự do trên địa bàn. Đơn cử như việc xem xét quy hoạch, cấp đất sản xuất, đất ở, thành lập đơn vị thôn, bon để quản lý địa giới hành chính, quản lý dân cư.
Có như vậy mới bảo đảm được an ninh trật tự, an toàn xã hội, phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần và vật chất cho người dân. Khi đó, tình trạng phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp mới được giải quyết căn cơ.
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Nông, có khoảng 90% dân di cư tự do chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số từ tỉnh khác đến. Trong đó, đời sống vật chất, tinh thần của người dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao.
Họ phá rừng, lấn chiếm đất lâm nghiệp để lấy đất sản xuất, canh tác, sinh sống. Tình trạng này diễn ra hàng năm, chưa thể xử lý dứt điểm do chưa giải quyết triệt để tình trạng dân di cư tự do. Việc này tạo áp lực lớn cho các chủ rừng, cơ quan chức năng trong công tác quản lý, bảo vệ rừng.
Để giảm áp lực, tiến tới ngăn chặn, xử lý dứt điểm tình trạng dân di cư tự do, nhằm bảo vệ diện tích rừng hiện còn, thời gian tới, Đắk Nông cần đẩy mạnh đầu tư các dự án bố trí ổn định dân di cư tự do; cải thiện đời sống và sản xuất cho các hộ dân di cư tự do đang sinh sống trên địa bàn; hoàn thành công tác bố trí ổn định dân di cư tự do đến năm 2025 theo chỉ đạo của Chính phủ.
Bên cạnh đó, địa phương kiến nghị Chính phủ xem xét hỗ trợ kinh phí để Đắk Nông sớm hoàn thành 13 dự án ổn định dân di cư tự do; có cơ chế riêng đối với các tỉnh Tây Nguyên nói chung, tỉnh Đắk Nông nói riêng trong việc giải quyết tình trạng dân di cư tự do.
Chính phủ cũng cần ưu tiên bố trí 100% nguồn vốn từ ngân sách Trung ương cho các dự án sắp xếp ổn định dân di cư tự do đã được phê duyệt giai đoạn 2016 - 2020 và các dự án cấp bách, dự án trọng điểm cần mở mới giai đoạn 2021- 2025 tại các tỉnh Tây Bắc và Tây Nguyên.
Một vấn đề quan trọng nữa là cần có cơ chế đặc thù trong việc nhập hộ khẩu, nhập hộ tịch, để thuận lợi cho việc quản lý, tạo điều kiện cho người dân được hưởng quyền lợi, lợi ích hợp pháp và thực hiện các nghĩa vụ công dân tại địa phương mới.
