Đây là hai địa phương có mối liên hệ gắn bó đặc biệt trên hầu hết phương diện, có nhiều điểm tương đồng, gắn kết khách quan với nhau từ lịch sử, văn hóa, địa giới, kết nối kinh tế - xã hội.
Theo Đề án sắp xếp, sáp nhập TP Hạ Long và huyện Hoành Bồ, sẽ nhập toàn bộ 843,54km2 diện tích tự nhiên và dân số 51.003 người của huyện Hoành Bồ với toàn bộ 275,58km2 diện tích tự nhiên và dân số 249.264 người của TP.Hạ Long.
Tên gọi của đơn vị hành chính mới là TP.Hạ Long, với diện tích 1.119,36km2, quy mô dân số 300.267 người. Đơn vị hành chính trực thuộc gồm 33 đơn vị cấp xã, bao gồm toàn bộ 20 phường thuộc TP.Hạ Long, thị trấn Trới và 12 xã thuộc huyện Hoành Bồ. Hệ thống chính trị, thống nhất theo mô hình chung, trên cơ sở sáp nhập các cơ quan cấp huyện có chức năng tương đương của 2 địa phương hiện tại, giữ nguyên tổ chức bộ máy cấp xã.
Sau khi sáp nhập, đơn vị hành chính TP.Hạ Long mới sẽ là đô thị loại 1 trực thuộc tỉnh. Đây sẽ là đô thị lớn nhất cả nước về diện tích tự nhiên, lớn nhất về số đơn vị hành chính trực thuộc. Trong tương lai gần, TP Hạ Long sẽ trở thành hạt nhân của thành phố trực thuộc Trung ương, qua đó góp phần mở ra không gian phát triển rộng lớn trong thể thống nhất của một đơn vị hành chính; tăng cường khả năng liên kết vùng và liên vùng.
Trong đó, khai thác tốt nhất lợi thế tổng thể về đất đai rộng rãi, tài nguyên thiên nhiên đa dạng phong phú, thuận lợi cho quy hoạch đô thị bao quanh vịnh Hạ Long - vịnh Cửa Lục; có cơ hội và động lực quy hoạch lại trung tâm chính trị - hành chính của thành phố xứng tầm; là đòn bẩy cho phát triển bền vững, giảm áp lực quỹ đất phát triển cho Hạ Long vốn đã gần cạn kiệt; giảm áp lực dân số cục bộ. Có điều kiện quản lý thống nhất về môi trường cảnh quan liên thông từ rừng, núi, sông, vịnh; có cơ sở để tiếp tục thúc đẩy quá trình đưa ra khỏi quy hoạch, chấm dứt hoạt động các nhà máy điện, xi măng, vôi gây ô nhiễm.
