Ao, hồ tự nhiên đang dần biến mất
Hà Nội lâu nay có không ít ao, hồ bị xâm hại với nhiều hình thức, dẫn tới việc diện tích mặt nước bị thu hẹp diện tích, ô nhiễm môi trường, thậm chí bị trục lợi bất hợp pháp, gây nhiều bức xúc trong dư luận. Nguyên nhân chính xuất phát từ việc san lấp để nhường chỗ cho các dự án, dẫn đến tỉ lệ bêtông hóa ngày càng lớn.
Chỉ trong 5 năm, từ 2010 - 2015, Hà Nội có 17 hồ bị san lấp hoàn toàn. Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, về xây dựng đô thị tăng trưởng xanh, trong giai đoạn 2015 - 2020, diện tích mặt nước tự nhiên đô thị ở Hà Nội giảm 203,63 ha, nhiều ao hồ đã bị san lấp để làm quỹ đất phát triển đô thị, chưa kể đến tình trạng người lấn chiếm diện tích mặt nước để kinh doanh khai thác.
Điển hình như câu chuyện lấn hồ làm dự án tại hồ Bà Đồ (phường Ngọc Thụy, quận Long Biên) dư luận đã lên tiếng phản đối. Người dân sống tại đây đã viết đơn kiến nghị lên các cơ quan có thẩm quyền.
Trước phản ứng của các hộ dân, cuối tháng 3.2022, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng quận Long Biên đã quyết định tạm dừng việc san lấp để đối thoại với người dân. Thế nhưng, số phận của hồ Bà Đồ đến nay vẫn còn đang bỏ ngỏ...
Không để ao, hồ là nạn nhân của bêtông, cốt thép
Nhằm giữ gìn diện tích mặt nước, bảo vệ cảnh quan môi trường, UBND TP Hà Nội vừa phê duyệt danh mục 3.164 hồ, ao, đầm không được san lấp. Theo danh mục được phê duyệt, các quận có số lượng hồ ít là: Quận Hoàn Kiếm 1, Hai Bà Trưng 9, Ba Đình 11, Thanh Xuân 9, Đống Đa 15, Tây Hồ 18, Cầu Giấy 29...
Trao đổi với Lao Động, TS.KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam - khẳng định, hồ nước là tiêu chí quan trọng trong phát triển đô thị. “Số lượng ao, hồ tại Thủ đô nước chỉ chiếm khoảng 2% tự nhiên và muốn nước mặt, nhất là biến đổi khí hậu, nước mưa thì số lượng ao, hồ phải vào khoảng 5 - 7% diện tích tự nhiên. Vì vậy, việc ra quyết định không san lấp ao hồ là cần thiết” - ông Nghiêm nhấn mạnh.
Ông Nghiêm cho biết, chuyện san lấp hồ, ao từng xảy ra vài năm trước đang khiến cho thành phố phải trả giá, đô thị đang phải gánh chịu. Hà Nội đang phải chi rất nhiều tỉ đồng cho hệ thống thoát nước đô thị và đào lại hồ, khơi vét các dòng sông để chống chọi với tình trạng úng ngập. Mặt khác, cảnh quan, không gian công viên, cây xanh, mặt nước đang trở thành một thứ xa xỉ ở các đô thị lớn của Việt Nam. Trong khi tốc độ đô thị hóa, mật độ dân số và cao ốc tăng lên thì diện tích không gian xanh này dường như lại càng ít.
Theo Kiến trúc sư Phạm Thanh Tùng - Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam - việc Hà Nội đưa ra quyết định không cho lấp ao, hồ, đầm là rất tốt nhưng hơi muộn, cần phải làm sớm hơn. Giữ lại ao, hồ là rất cần thiết, thậm chí những hồ, ao, đầm đã bị lấp cũng cần được trả lại nguyên trạng; đặc biệt phải có quy hoạch, quản lý, xử lý để giảm ngập lụt và cải thiện môi trường của đô thị.
"Tuy rằng Hà Nội đã có rất nhiều văn bản về việc không cho lấp ao, hồ, đầm nhưng việc quản lý như thế nào mới là vấn đề quan trọng. Cần phải giao cho địa phương và giao trách nhiệm rõ ràng" - ông Tùng nói.
Còn chuyên gia giao thông, Tiến sĩ Khương Kim Tạo nhấn mạnh, ao, hồ trong nội đô Hà Nội có vai trò rất quan trọng, là nơi chứa nước khi mưa, đồng thời giải quyết nhiều vấn đề khác như phòng cháy chữa cháy, cảnh quan môi trường, không khí trong thành phố.
Bêtông hóa là xu thế đô thị hóa, tuy nhiên vẫn phải đảm bảo xây dựng một thành phố văn minh xanh, sạch, đẹp. Theo ông Tạo, cần xem xét chỗ nào cần bêtông hóa và chỗ nào không nên, sau đó mới quy hoạch; đồng thời khi thiết kế các công trình xây dựng, giao thông cần căn cứ không gây ảnh hưởng và không lấp đến ao, hồ. "Quyết định cấm lấp các ao, hồ, đầm là quyết định cực kỳ cần thiết và quan trọng, bởi nó liên quan đến vấn đề cảnh quan cho con người, làm cho bầu không khí mát mẻ, trong sạch, cũng như có nơi để người dân sinh hoạt" - ông Tạo nhấn mạnh.
