Như vậy, cùng với một “cụ” bị bão quật đổ vào tháng 7.2016, số lượng Xích Tùng cổ trên Yên Tử chết trong vài năm gần đây đã lên tới con số 20, trong khi dự án cứu rừng Xích Tùng Yên Tử vẫn nằm trên giấy.
Như báo Lao Động đã có nhiều bài phản ánh về việc rừng xích tùng cổ 700 tuổi trên Yên Tử chết dần chết mòn từ lâu do tuổi cao, lại bị sâu bệnh, thời tiết tấn công. Theo Ban Quản lý di tích và rừng quốc gia Yên Tử, trên Yên Tử còn khoảng 235 cây xích tùng cổ, phân bố tập trung ở Đường Tùng, Am Dược, chùa Hoa Yên…
Ngoài 20 cây chết, còn có 130 cây thân, gốc bị mục rỗng một phần, cụt ngọn, thân nghiêng, sâu bệnh hại nặng... Riêng Đường Tùng cổ thụ có 69 cây thì 7 cây đã chết đứng, 51 cây bị mục rỗng thân, gốc và sâu bệnh hại.
Trước đây, đã từng có dự án cứu rừng xích tùng, nhưng rồi sau đó bị đưa vào diện cắt giảm do tình hình kinh tế suy thoái. Năm 2016, UBND tỉnh Quảng Ninh giao UBND TP.Uông Bí phối hợp với Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử xây dựng đề án “khám-chữa bệnh” cho rừng xích tùng.
Dự án có tổng số vốn 27 tỉ đồng, kéo dài đến 2020, với những phác đồ điều trị công phu, trong đó phần lớn kêu gọi xã hội hóa. Tuy nhiên, chủ trương xã hội hóa đã thất bại hoàn toàn bởi không đơn vị, cá nhân nào tài trợ cho dự án.
Sau đó, UBND tỉnh Quảng Ninh quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án “Chăm sóc, bảo tồn các cây xích tùng cổ tại Rừng quốc gia Yên Tử giai đoạn 2016 – 2020”, với tổng kinh phí không đổi – 27 tỉ đồng, nhưng nguồn kinh phí lấy phần lớn từ nguồn ngân sách, thay vì xã hội hóa.
Tuy nhiên, chủ trương này cũng thất bại vì các sở, ngành tham mưu sai cho UBND tỉnh, bởi theo Điều 8, Luật Đầu tư công, các dự án liên quan đến di tích quốc gia đặc biệt, không kể số vốn lớn nhỏ, đều phải do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Đến đầu năm 2017, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng có ý kiến, yêu cầu Bộ KH-ĐT khẩn trương chủ trì, phối hợp UBND tỉnh Quảng Ninh hoàn thiện hồ sơ, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét chủ trương đầu tư dự án chăm sóc, bảo tồn cây xích tùng cổ tại Yên Tử theo quy định của luật Đầu tư công. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có lối ra cho việc chăm sóc, cứu rừng xích tùng đặc biệt quý giá này.
