Bảo quản sơ sài
Tượng đài danh tướng Trần Nguyên Hãn đặt chếch trước cửa Bắc chợ Bến Thành, nằm giữa bùng binh Quách Thị Trang được dựng lên vào năm 1965. Đến giữa tháng 12.2014, nguyên khối tượng đài được tháo dỡ để lấy mặt bằng làm tuyến Metro số 1. Khối tượng được đưa về đặt trong góc Công viên Phú Lâm (Quận 6).
Trước đó vào năm 2013, để thi công cầu vượt bằng thép tại bùng binh Cây Gõ (giao lộ 3 Tháng 2 - Nguyễn Thị Nhỏ), TP Hồ Chí Minh đã cho dời tượng đài vua Lê Lợi đặt tại đây về Công viên Phú Lâm.
Theo ghi nhận của Lao Động, tượng danh tướng Trần Nguyên Hãn và vua Lê Lợi được đặt tạm ở Công viên Phú Lâm mấy năm nay nhưng chỉ được bảo vệ khá đơn giản. Tấm bạt che chắn bị mục nát, khung sắt đã hoen gỉ,...
Khu vực đặt hai bức tượng được rào lại bằng hàng rào lưới có chiều cao khoảng 1 m. Tuy nhiên, hàng rào được dựng lên xiêu vẹo, còn hệ thống chống đỡ lỏng lẻo, yếu ớt. Trong đó, một bức tượng được đặt nằm ngang, bức còn lại được đặt thẳng đứng.
Do hai khối tượng bị bạt xanh che đậy gần hết, nên khó để nhận biết đâu là tượng của vua Lê Lợi, đâu là tượng danh tướng Trần Nguyên Hãn. Khi hỏi bảo vệ ở công viên, phóng viên được người này chỉ dẫn: “Cứ đi vào cái góc đó, tượng đứng là cụ Trần Nguyên Hãn, kế bên, tượng nằm là vua Lê Lợi!”.
Ông Nguyễn Văn Minh (61 tuổi, Quận 6) cho biết, suốt nhiều năm qua, hai khối tượng được phủ bạt xanh, quây rào kẽm ở một góc trong Công viên Phú Lâm, không có mái che bảo quản.
"Tượng đài được đúc hàng tỉ đồng, có giá trị lịch sử, văn hóa mà nằm phơi nắng phơi sương, bảo quản sơ sài như thế này khiến người dân chúng tôi không khỏi xót xa" - ông Minh nói.
Đề xuất sửa gần 2 tỉ đồng
Hồi tháng 3.2023, Sở Văn hoá và Thể thao (VHTT) cùng các đơn vị kiểm tra thực tế tượng Trần Nguyên Hãn và vua Lê Lợi ở Công viên Phú Lâm (nơi để tạm thời). Sau đó, cơ quan này đã có báo cáo với UBND TP Hồ Chí Minh về tình trạng của hai tượng.
Theo báo cáo của Sở này, tấm bạt nhựa che chắn bị mục nát, bộ khung xương sắt chịu lực hư hại và lớp thạch cao làm khuôn bên ngoài gần như không còn sử dụng được.
Cụ thể, hiện trạng tượng vua Lê Lợi: khung thạch cao hư hỏng hoàn toàn, khung sắt bảo vệ và gia cố tượng cũng trong tình trạng hư hỏng do mục. Các thanh giằng khung thạch cao đã mục hoàn toàn. Chỉ còn chân đế nguyên vẹn.
Còn tượng Trần Nguyên Hãn cũng rơi vào tình trạng tương tự. Các cấu kiện theo tượng là thanh kiếm và con chim bồ câu vẫn còn. Tuy nhiên, hai chân ngựa trong quá trình di dời đã mục.
Sở VHTT nhận thấy việc đánh giá, kiểm định chất lượng chuyên sâu hai tượng đài này là rất cần thiết và phải làm sớm. Đồng thời, Sở này cũng đề xuất 2 phương án sửa chữa.
Thứ nhất, nếu chất lượng tượng còn tốt sẽ tiến hành tu bổ và bảo dưỡng chuyên sâu để sử dụng lại tượng cũ.
Thứ hai, nếu chất lượng tượng không còn khả năng tồn tại hoặc việc tồn lại không đảm bảo an toàn cho trưng bày thì sẽ tiến hành tu sửa, phục dựng lại đúng theo nguyên mẫu và đúc khuôn âm bản phục vụ công tác thực hiện tượng mới, tượng cũ sẽ được di dời và bảo quản theo quy định.
Về nguồn kinh phí sửa chữa, Sở VHTT đề xuất UBND Thành phố chỉ đạo các sở, ngành bổ sung dự toán là 1,995 tỉ đồng, thời gian dự kiến là 98 ngày.
Liên quan đến đề xuất trên, UBND TP Hồ Chí Minh cho biết, chấp thuận cho Sở VHTT TP thực hiện công tác kiểm định chất lượng tượng Vua Lê Lợi và tượng Trần Nguyên Hãn.
Theo đó, UBND Thành phố giao Sở VHTT phối hợp UBND Quận 6 và các đơn vị liên quan tổ chức thực hiện theo đúng quy định, đảm bảo an toàn, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường... trong quá trình thực hiện công tác kiểm định.
Sau đó, các bên liên quan báo cáo, tham mưu phương án thực hiện sau khi có kết quả kiểm định chất lượng 2 tượng đài, trình UBND TP Hồ Chí Minh xem xét, quyết định.
