Lệ và tục chúc tết đầu năm
Xuân là điểm khởi phát quan trọng của năm, do đó, ở thời điểm này người ta nhiều cầu mong và hy vọng. Hy vọng cuộc sống trong năm tới tốt đẹp hơn, khỏe mạnh hơn, an bình hơn, no ấm hơn, hạnh phúc hơn. Cái mình mong cầu đó cũng chính là điều mong cầu của mọi người. Bởi vậy, người ta chúc nhau những điều tốt đẹp để cùng nhau xác tín rằng năm tới vạn sự như ý, được những việc cát tường...
Tập tục này trước hết thể hiện qua lời nói: Chúc năm mới an khang thịnh vượng, vạn sự như ý, phát tài… Ngoài ngôn từ còn có những hình thức biểu đạt như câu đối, thiệp và những biểu hiện khác: mượn giấy để viết chữ, mượn hình vẽ thành tranh khánh chúc, vẽ trên bao lì xì và gởi gắm lời cầu mong và chúc tụng trên các đồ trang trí ngày Tết.
Sáng ngày mồng Một - ngày đầu tiên của năm mới, vợ chồng con cái, anh em ruột thịt sẽ về bên nội để chúc thọ cha mẹ, ông bà và thắp hương cúng bái tổ tiên để tỏ lòng thành kính. Theo tục lệ, cứ năm mới tới, kể cả người lớn lẫn trẻ con, mỗi người đều tăng lên một tuổi.
Bởi vậy, ngày mồng một Tết là ngày con cháu "chúc thọ" ông bà, cha mẹ. Con cháu trong nhà, lần lượt từ người lớn đến trẻ nhỏ nói lời chúc tụng ông bà, cha, mẹ sức khỏe và những điều tốt lành. Ông bà, cha mẹ chúc Tết lại con cháu, kèm theo những đồng tiền mừng tuổi để trong giấy hồng (ngày nay gọi là phong bao “lì xì”) cầu chúc cho con trẻ một tuổi mới may mắn, nhiều niềm vui.
Suốt 3 ngày Tết, mỗi người sẽ đi chúc tụng họ hàng, làng xóm, bạn bè và những người đã giúp đỡ, đồng hành cùng mình suốt cả năm trước.
Ý nghĩa của việc chúc tụng ngày đầu xuân
Không chỉ mang đến niềm hy vọng đầu xuân, việc qua thăm hỏi nhau, gặp gỡ đầu năm cũng là dịp để mỗi người nói lời cảm ơn đến những người xung quanh mình. Việc cảm ơn này cũng ý nhị nhắn nhủ rằng một năm mới tới, còn nhiều điều tốt đẹp sẽ mong muốn được đồng hành cùng nhau. Tục chúc tết đầu năm đậm nét tinh thần “uống nước nhớ nguồn" của người Việt.
Ngoài ra, nhiều người đi làm ăn xa quê hay vì bận rộn mà ít có dịp gặp gỡ xóm làng, họ hàng. Chúc tết đầu năm cũng là lúc người ta tìm về nguồn cội, giao tiếp, gắn kết và cho nhau biết tình hình cuộc sống.
Hiếu thảo chính là gốc của đạo đức gia đình. Vì vậy, từ lâu người Việt đã chọn hai ngày đầu tiên của năm mới để tưởng nhớ công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ hai gia đình nội, ngoại. Năm mới người nhỏ chúc ông bà trường thọ, theo truyền thống, người ta coi việc sống lâu (trường thọ) là thiên tước (tước vị của trời ban cho) khác với chức vị do con người, vua chúa phong tặng.
Việc sống lâu đến 70, 80 đối với thời xưa là rất hiếm. Do đó, việc chúc thọ cũng hướng đến mức thượng thọ, thiên thọ này để bày tỏ lòng tôn kính cao nhất của mình với đối tượng được chúc tụng.
Không chỉ có người nhỏ chúc tụng người lớn, mà ông bà hay cao niên trong gia đình cũng ban lời chúc cho con cháu như một lời nhắn gửi và tin tưởng.
Mong cầu những điều tốt đẹp và nuôi dưỡng hy vọng là điều rất nên làm vào dịp khai niên vận.
