Đầu tư thiếu đồng bộ
Theo sở GTVT, giai đoạn 2011–2015, TPHCM đã đầu tư xây dựng hệ thống giám sát và điều khiển giao thông kết nối về Trung tâm Quản lý đường hầm sông Sài Gòn (thuộc Sở GTVT) với hơn 300 camera, 48 bảng thông tin giao thông. Tuy nhiên, hệ thống này quy mô vẫn nhỏ, chưa đáp ứng yêu cầu về quản lý, điều tiết giao thông trên diện rộng.
TPHCM hiện có 8.887 chốt đèn tín hiệu nhưng chủ yếu hoạt động độc lập và thủ công, rất khó kết nối để quản lý (chỉ có khoảng 3% chốt kết nối về trung tâm). Theo Sở GTVT, hiện tồn tại các vấn đề trong quá trình ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý giao thông. Đó là sự thiếu đồng bộ, rời rạc, chưa hỗ trợ được lẫn nhau giải quyết các vấn đề về trật tự ATGT. Hệ thống cơ sở hạ tầng giao thông hiện hữu chưa được khai thác hiệu quả. Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao trong công tác quản lý và vận hành ITS.
Ông Lâm Thiếu Quân – Tổng GĐ đốc Công ty cổ phần công nghệ Tiên Phong, cho rằng khó khăn trong giải quyết bài toán giao thông tại TPHCM là vốn đầu tư dự án mở rộng cầu, đường cực kỳ tốn kém, thời gian thi công kéo dài đến vài năm. Bên cạnh đó, dự án còn gây ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân về giải phóng mặt bằng và gây ùn tắc giao thông cục bộ.
Trong khi đó, tổ chức và quản lý giao thông bằng ITS có nhiều ưu điểm như chi phí đầu tư thấp, thời gian triển khai nhanh, không cần giải phóng mặt bằng và đem lại hiệu quả là tác động lớn đến giao thông và hành vi của người đi đường. ITS đã được triển khai thành công ở nhiều nước và VN cần học hỏi, triển khai nhanh.
Năm 2020 sẽ có ITS cho toàn thành phố
Sở GTVT cho biết, mục tiêu trong năm 2016-2017, TP sẽ xây dựng trung tâm giám sát, điều khiển ITS bao gồm hệ thống hiển thị màn hình tường, hạ tầng công nghệ thông tin; đầu tư nâng cấp và tích hợp các hệ thống điều khiển, giám sát, quản lý giao thông trên 300 chốt giao thông tại 78 tuyến đường trọng điểm trên địa bàn TP.
Đặc biệt, triển khai hệ thống thu phí điện tử tại các trạm thu phí. Theo đó, đầu tư tối thiểu 4 làn tự động tại mỗi trạm và hướng đến thu phí tự động hoàn toàn vào năm 2020. Triển khai đầu tư hệ thống điện tử cho phương tiện xe buýt, tiến tới giải pháp thanh toán điện tử toàn bộ hệ thống giao thông công cộng. Năm 2020 sẽ xây dựng trung tâm điều hành ITS cho toàn bộ hệ thống giao thông TP.
Ông Trần Chí Trung – GĐ Trung tâm quản lý điều hành sông Sài Gòn - đơn vị quản lý Trung tâm điều khiển đèn tín hiệu giao thông TP - cho biết, ITS sẽ tối ưu hóa về khai thác hiệu quả diện tích mặt đường, cung cấp nhiều thông tin cho người dân, từ việc điều tiết giao thông cũng như các dịch vụ khác để họ chủ động hơn trong quá trình tham gia giao thông. Thông qua các “kênh” như bảng thông tin điện tử, màn hình các phương tiện ôtô, hệ thống radio, điện thoại smartphone… người dân có thể truy cập và nắm tình hình giao thông trên toàn thành phố. Ngoài ra, ITS cũng giúp giảm đáng kể lực lượng chức năng làm nhiệm vụ điều tiết giao thông. Cơ quan quản lý giao thông và CSGT chỉ cần can thiệp trong những tình huống giao thông bất thường.
Kỹ sư Hà Ngọc Trường - Phó Chủ tịch Hội Cầu đường- Cảng TPHCM, cho rằng việc phát triển trung tâm điều hành ITS có một vị trí quan trọng đối với TP vì giải quyết được bài toán kẹt xe và tai nạn giao thông. Tuy nhiên, với lượng xe máy lớn như hiện nay thì việc quản lý sẽ rất khó khăn. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng chưa được đồng bộ hóa, hệ thống giao thông công cộng chưa phát triển, vì vậy TP nên nghiên cứu kỹ trước khi đưa ra mô hình chung. TP nên kêu gọi xã hội hóa để giải quyết bài toán tài chính và “chia việc” trong quá trình quản lý.
