Theo ông Nguyễn Mạnh Cường - Phó Chánh Văn phòng Bộ - Giám đốc văn phòng Phía Nam Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam có lợi thế về nhân lực trẻ, được đánh giá cao. Đây là một trong những yếu tố quan trọng, là tiềm lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo của đất nước.
Năm 2023, Việt Nam xếp ở vị trí thứ 46/132 quốc gia, theo tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) công bố trong Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index 2023 - GII).
Việt Nam là một trong 7 quốc gia thu nhập trung bình đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỷ qua.
“Chúng ta có lợi thế về nhân lực trẻ, được đánh giá cao. Đây là một trong những yếu tố quan trọng, là tiềm lực thúc đẩy đổi mới sáng tạo của đất nước. Ngoài ra, độ mở của đất nước cũng đạt mức cao trong khu vực, hội nhập sâu giúp chúng ta có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển nhanh”, ông Cường nhận định.
Theo Tiến sĩ Lê Khánh Duy - Trưởng Nhóm Nghiên cứu Tương tác Người-Máy, Đại học Khoa học Tự nhiên, những công nghệ mới như GenAI (trí tuệ nhân tạo tạo sinh), Blockchain (công nghệ chuỗi khối), IoT (Internet vạn vật) đang thổi làn gió mới vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam.
Trong khi AI là công cụ giúp tối ưu về năng suất, có thể đóng vai trò như trợ lý, đưa ra gợi ý thì blockchain có thể giải quyết vấn đề quan trọng nhất của xã hội hiện nay là bài toán về lòng tin và minh bạch.
Bà Lynn Hoàng, Giám đốc Quốc gia Binance Việt Nam chia sẻ: “Nếu là công nghệ nói chung, chúng ta có thể xuất phát điểm chậm hơn thế giới. Nhưng may mắn là với công nghệ mới như GenAI, Blockchain, thời cuộc đã đặt chúng ta xuất phát điểm cùng thế giới. Cơ hội chia đều cho tất cả”.
Theo bà Lynn Hoàng, riêng trong lĩnh vực Blokchchain, Việt Nam đã có bước khởi động tốt, khi có những dự án dẫn dắt xu hướng toàn cầu. Ví dụ: Sky Mavis - cha đẻ của GameFi nổi tiếng - Axie Infinity, từng được xem là kỳ lân của Việt Nam. Chưa đầy 3 năm đã vượt ngưỡng 1 tỉ USD, trong đó có 3/5 đồng sáng lập là người Việt Nam.
Nhưng cũng theo đại diện Binance Việt Nam, công nghệ, đặc biệt công nghệ mới thay đổi rất nhanh. Việt Nam có vị thế khởi đầu tốt nhưng để cạnh tranh lâu dài, chúng ta cần một chiến lược dài hơi từ cả startup đến định hướng ở cấp độ quản lí.
Các diễn giả cho rằng, một trong những nghịch lý của ngành công nghệ Việt Nam là các doanh nghiệp trong nước có thể tạo ra nhiều mô hình mới, xuất khẩu phần mềm đi khắp thế giới nhưng doanh nghiệp trong nước lại “lười áp dụng công nghệ”. Ngoài ra ông Nguyễn Mạnh Cường cũng chỉ ra 3 thách thức lớn của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo Việt Nam gồm:
- Nhân sự chất lượng cao.
- Vòng đời công nghệ rất nhanh. Ví dụ như chiếc iPhone của Apple, vòng đời thương mại là 1 năm nhưng công nghệ bên trong thực ra chỉ có 6 tháng vòng đời. Thách thức của Việt Nam là nguồn lực ở đâu để có thể nhắm đến, theo kịp tốc độ đổi mới sáng tạo đó.
- Thách thức thứ ba là tiền. Các startup cần nhiều vốn để có thể cạnh tranh với sản phẩm quốc tế.
Ông Cường cho biết, năm qua, Chính phủ đã quan tâm, tháo gỡ khó khăn để hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển nhanh chóng. Trong khi đó các trường đại học, doanh nghiệp cũng đang ngồi lại cùng nhau để giải quyết bài toán nguồn nhân sự chất lượng cao, đảm bảo sẵn sàng cho những làn sóng công nghệ mới.
