DN Nhà nước không chịu đổi mới: Trách nhiệm lớn của người đứng đầu

TS. Nguyễn Minh Phong - chuyên gia kinh tế nhận định, việc tách bạch chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại doanh nghiệp ra khỏi các cơ quan quản lý hành chính nhà nước là cần thiết để kiến tạo môi trường kinh doanh bình đẳng cho các doanh nghiệp.

Đồng thời, tạo điều kiện cho các cơ quan nhà nước tập trung năng lực vào thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước ngày càng phức tạp trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội.

“Các doanh nghiệp nhà nước chuyển về Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp là xu thế tất yếu, không thể đảo ngược”, TS Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh.

Trước những vướng mắc mà các doanh nghiệp gặp phải như việc giao vốn, sử dụng ngân sách nhà nước, TS Phong cho rằng cần phải xem lại sự vận hành, đổi mới của chính doanh nghiệp.

“Nguyên tắc quan trọng nhất khi doanh nghiệp về Uỷ ban là doanh nghiệp phải điều chỉnh theo cơ chế thị trường. Doanh nghiệp không làm được thì thay đổi lãnh đạo chứ không thể duy trì cơ chế cũ”, chuyên gia này thẳng thắn.

Mỗi một tổng công ty đều có lý do riêng cho rằng khi về Uỷ ban, doanh nghiệp gặp nhiều vướng mắc. Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Minh Phong nếu xem xét kỹ lưỡng thì những lý do này không phù hợp.

Lấy ví dụ cụ thể về trường hợp của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam (VNR).

Doanh nghiệp này có kiến nghị được chuyển từ Ủy ban Quản lý vốn về trực thuộc lại Bộ Giao thông Vận tải. Theo VNR, tháng 11.2018, Bộ GTVT đã bàn giao VNR về Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Hiện nay, VNR không được giao công tác bảo trì, nâng cấp, trong khi vẫn được giao quản lý, vận hành, khai thác hệ thống đường sắt quốc gia. Từ ngày 1.1.2020, các doanh nghiệp công ích thuộc VNR đang thực hiện dịch vụ công ích của ngành (tuần đường, gác chắn, duy tu, bảo trì, sửa chữa nhỏ...) mà không có kinh phí, không được ký hợp đồng. VNR đang phải vay ngân hàng để trả lương công nhân của các doanh này.

Song TS Phong cho rằng, vướng mắc này là do chính VNR, chứ không phải của các Bộ, ngành, cơ quan có liên quan. Từ khi chuyển về Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, VNR không chịu thay đổi để phù hợp với các quy định mới, không đổi mới mô hình tổ chức theo các quy định của Luật, mà chỉ muốn sửa Luật để phù hợp với chính hoạt động của họ…

“Cần thay đổi tư duy để dứt khoát chuyển sang kinh tế thị trường đầy đủ, hội nhập theo thông lệ quốc tế, cũng như cần có cơ cấu nhân sự lãnh đạo đủ “tâm và tầm” trong quản lý vốn nhà nước tại các doanh nghiệp nhà nước.

Đồng thời, sớm hoàn thiện cách thức thực hiện nhiệm vụ để nâng cao trách nhiệm và hiệu quả quản lý của Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp nhằm mục tiêu tách bạch việc quản lý nhà nước ra khỏi chức năng chủ sở hữu vốn nhà nước tại các doanh nghiệp”, TS Phong cho biết.