Tổng cục Thống kê dự báo, Việt Nam sẽ thừa 1,5 triệu nam giới từ 15 - 49 tuổi vào năm 2034. Riêng năm 2019 cả nước bị thiếu hụt 45.900 bé gái. Về lâu dài, hậu quả nghiêm trọng như thiếu phụ nữ làm tăng áp lực kết hôn sớm đối với trẻ gái, phải bỏ học để lập gia đình, có thể tăng nhu cầu mại dâm, dẫn đến nạn buôn bán phụ nữ tăng.
Tỉ số giới tính khi sinh của Việt Nam năm 2022 ở mức cao, khoảng 113,7 trẻ trai/100 bé gái, được Tổng Cục Dân số đánh giá là "nghiêm trọng".
Tổng Điều tra dân số năm 2020 do Tổng cục Thống kê thực hiện cho thấy tỷ lệ giới tính khi sinh là 112,1 bé trai/100 bé gái, năm 2019 là 111,5. Như vậy, tình trạng mất cân bằng giới tính đang tiếp tục tăng, trong khi mục tiêu được ngành dân số đặt ra là kéo giảm còn 111,4 trẻ trai/100 trẻ gái.
Nam giới trẻ tuổi sẽ bị dư thừa so với nữ do tỉ lệ nữ giới đang giảm dần trong cùng một thế hệ và kết quả là họ có thể phải đối mặt với những khó khăn nghiêm trọng khi tìm kiếm bạn đời.
Trì hoãn hôn nhân trong nam giới hoặc gia tăng tỉ lệ sống độc thân là những khả năng có thể xảy ra trong tương lai do tình trạng thiếu phụ nữ trong độ tuổi kết hôn.
Nhìn sang các nước khác trong khu vực, tỷ lệ mất cân bằng giới tính quá cao trong nhiều năm qua khiến Ấn Độ và Trung Quốc thiếu trầm trọng phụ nữ trong độ tuổi kết hôn, dẫn đến tình trạng một số lượng lớn nam giới không thể lấy vợ hoặc có bạn tình.
Những nguyên nhân khiến chênh lệch giới tính khi sinh tăng, theo Tổng cục Dân số, là do tâm lý ưa thích con trai và mong có con trai trong gia đình quy mô nhỏ; lạm dụng khoa học - công nghệ. Ngoài ra, các quy định pháp luật chưa được thực thi nghiêm làm trầm trọng hơn tình trạng này.
Ông Hoàng Hội (Hội phó Hội truyền thông Hà Nội) chia sẻ với Lao Động tại sự kiện "Ngày hội Gia đình Việt Nam” năm 2023: “Tỉ lệ nam - nữ chênh lệch đang là nỗi lo chung của toàn thế giới chứ không riêng gì Việt Nam. Hiện nay tư tưởng phải sinh con trai, coi trọng con trai vẫn còn tồn tại trong nhiều gia đình. Rất khó để thay đổi”.
Mặt khác, hệ lụy của quá trình dịch chuyển lao động và phân phối lao động cũng góp phần tạo ra tình trạng ế vợ của một số thanh niên. Tại các miền quê hiện nay, nhiều phụ nữ khi đến tuổi trưởng thành đã chọn thành phố để học tập, làm việc và định cư hoặc tìm đến những khu công nghiệp tập trung để làm việc. Trong khi, có không ít thanh niên ở lại quê nhà, nhưng việc làm, thu nhập không ổn định. Vì thế cơ hội tìm vợ ngày một khó.
