Những lần lỡ hẹn
Dự án đường sắt đô thị thí điểm Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội (Metro Nhổn - ga Hà Nội) được phê duyệt lần đầu tiên năm 2006, do UBND TP Hà Nội làm chủ đầu tư. Tuyến đường sắt dài 12,5km với 12 ga, trong đó có 8,5km đi trên cao, 4km đi ngầm.
Theo quyết định phê duyệt dự án, Hà Nội dự kiến khởi công năm 2006 để hoàn thành năm 2010. Tuy nhiên, phải tới tháng 9.2010 dự án mới chính thức được khởi công và tiến độ được lùi tới năm 2015.
Metro Nhổn - ga Hà Nội được thực hiện trong bối cảnh TP Hà Nội chưa từng có chút kinh nghiệm nào về đầu tư, xây dựng đường sắt đô thị. Bởi vậy, dự án đã gặp muôn vàn khó khăn, từ giải phóng mặt bằng, điều chỉnh thiết kế, huy động nguồn vốn...
Từ những khó khăn trên, metro Nhổn - ga Hà Nội thi công ì ạch, liên tục phải lùi mốc hoàn thành lần lượt sang các năm 2016, 2017 và 2018.
Tuy vậy, mốc 2018 tiếp tục không thể hoàn thành khi thời điểm này dự án mới thực hiện được khoảng 41% khối lượng công việc.
Đến năm 2019, Hà Nội quyết định tách phần trên cao khai thác trước vào cuối năm 2021, đoạn đi ngầm hoàn thành cuối năm 2022.
Nhưng đến cuối năm 2021, dự án vẫn gặp vướng mắc do gói thầu CP05 (công trình kiến trúc Depot) chậm bàn giao mặt bằng khiến nhà thầu không thể thi công.
Bên cạnh đó, ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 khiến việc sản xuất, vận chuyển thiết bị, huy động chuyên gia sang dự án để thi công bị chậm trễ và còn hàng loạt vướng mắc khác.
Mốc thời gian tiếp theo được đưa ra là cuối năm 2022 sẽ đưa vào khai thác đoạn trên cao từ Nhổn – về ga S8 Cầu Giấy dài 8,5km, đưa vào khai thác, vận hành toàn tuyến vào năm 2027.
Tuy nhiên, UBND TP Hà Nội sau đó đã có báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc xin điều chỉnh thời gian đưa vào khai thác, vận hành đoạn trên cao dự án vào tháng 8.2023, thay vì cuối năm 2022 như kế hoạch yêu cầu. Theo đó, TP dự kiến hoàn thành gói thầu CP5 tại khu depot vào tháng 5.2023, và nhóm công việc nghiệm thu bàn giao, chứng nhận an toàn hệ thống vào tháng 8.2023.
Đến tháng 11.2023, trả lời cử tri, Phó chủ tịch UBND TP Hà Nội Dương Đức Tuấn cho biết, sau khi vận hành thử cuối năm 2023, đoạn trên cao thuộc metro Nhổn - ga Hà Nội dự kiến đưa vào khai thác thương mại dịp 30.4 - 1.5.2024.
Tuy nhiên mục tiêu này tiếp tục không hoàn thành mà phải lùi đến cuối tháng 6.2024.
Đến nay, những ngày đầu tháng 7.2024, metro Nhổn - ga Hà Nội vẫn chưa thể vận hành thương mại đoạn trên cao.
Cùng với nhiều lần dời tiến độ, tổng mức đầu tư cho dự án cũng đã tăng từ hơn 18.000 tỉ đồng lên hơn 34.000 tỉ đồng.
Những công việc còn phải hoàn thành
Thông tin mới nhất từ Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB), đến hết tháng 6.2024, tiến độ thi công đoạn trên cao thuộc tuyến metro Nhổn - ga Hà Nội đã đạt 100% khối lượng.
8 nhà ga trên cao và depot Nhổn đã được công nhận kết quả nghiệm thu phòng cháy chữa cháy. 10 đoàn tàu được đăng kiểm và dán tem. Các thiết bị tại nhà ga và depot cũng được dán tem kiểm định theo quy định. Tư vấn Systra đã cấp Chứng chỉ nghiệm thu bàn giao hoàn thành (TOC) cho từng gói thầu.
Liên danh Tư vấn Apave Bureau Veritas - Certifer (Tư vấn ABC) đã hoàn thành đánh giá hiện trường, bao gồm việc khẳng định tính sẵn sàng của đơn vị vận hành và đang hoàn thiện báo cáo cuối cùng để cấp chứng nhận an toàn hệ thống, dự kiến vào ngày 10.7.
Sau khi tư vấn ABC trình nộp báo cáo và chứng nhận, MRB sẽ trình hồ sơ chứng nhận an toàn hệ thống lên Cục Đường sắt (Bộ Giao thông Vận tải) để thẩm định và chấp thuận. Cuối cùng, Hội đồng kiểm tra nhà nước sẽ họp thông qua kết quả nghiệm thu để thống nhất đưa đoạn tuyến trên cao vào vận hành thương mại.
Như vậy, hiện còn khá nhiều thủ tục cần phải hoàn thiện, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều cơ quan quản lý nhà nước. Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội cho biết, đơn vị đang nỗ lực gấp rút hoàn thiện các thủ tục để có thể đưa đoạn trên cao vào khai thác trong tháng 7.2024.
