Việc giữ lô hàng chỉ là tạm thời trong khi chờ phán quyết của tòa án
Trao đổi với phóng viên Báo Lao Động chiều 18.3.2022, ông Trần Hữu Hậu - Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) - cho biết: Thương vụ - Đại sứ quán Việt Nam tại Italia vừa thông tin, đến chiều 17.3.2022, thêm 11 container nhân hạt điều xuất khẩu của Việt Nam tại Italia đã được cảnh sát Kinh tế - Tài chính (cảnh sát Kinh Tài) Italia giữ lại.
“Như vậy, Cảnh sát Kinh Tài Italia đã ra quyết định tạm giữ 3 đợt: Đợt 1 có 3 container, đợt 2 có 2 container và đợt 3 là 11 container nhân hạt điều của các doanh nghiệp xuất khẩu” - ông Trần Hữu Hậu thông tin.
Cũng theo ông Trần Hữu Hậu, việc giữ các lô hàng của cảnh sát Kinh Tài Italia chỉ là giữ tạm thời. Với sự vào cuộc nhanh chóng của Tham tán Thương mại Đại sứ quán Việt Nam tại Italia, Cảnh sát Kinh Tài Italia tin tưởng các ý kiến xác nhận của thương vụ về việc Việt Nam đang đề nghị phía Italia hỗ trợ chặn lại các lô hàng chưa giao cho bên mua. Tuy nhiên, về nguyên tắc, đây là vấn đề thương mại nên cảnh sát Kinh Tài Italia không can thiệp, bởi đây là quan hệ kinh tế, mua bán giữa các bên phải theo Luật Hàng hải Quốc tế.
“Trong Luật Hàng hải Quốc tế, khi hàng hóa của người bán đã giao cho người vận chuyển thì người vận chuyển có toàn quyền trên tài sản đó. Khi chủ hãng tàu nhận của chủ hàng, hàng này coi như thuộc quyền định đoạt của họ. Họ trao cho chủ hàng vận đơn và chỉ khi nào người nhận hàng cầm vận đơn đến, họ sẽ giao. Ngoài ra, không giao cho bất kỳ ai. Cảnh sát cũng không can thiệp được” - ông Trần Hữu Hậu nhấn mạnh.
Ông Hậu cũng cho rằng, các doanh nghiệp Việt Nam đang thông báo là mất vận đơn, về nguyên tắc, theo Luật Hàng hải Quốc tế, mất vận đơn là chuyện của doanh nghiệp, doanh nghiệp phải khiếu nại và phải có trát tòa án (chứ không phải quyết định của cảnh sát, không hình sự hóa vụ việc) yêu cầu dừng không giao hàng. Sau đó, tòa sẽ xem xét và phán quyết hàng này phải trả lại cho chủ hàng thì hãng tàu sẽ trả cho chủ hàng, tức là trả cho người bán. Các hãng tàu chỉ thực hiện theo trát tòa. Vì vậy, quyết định giữ lô hàng là do tình thế khẩn cấp tạm thời, Cảnh sát Kinh Tài Italia đã đề nghị hãng tàu ở Italia giữ lô hàng lại, không giao cho ai.
“Thực tế đã có người cầm bộ chứng từ đến và đã làm thủ tục hải quan, đã đóng phí để rút hàng ra. Cảnh sát Italia đã yêu cầu giữ lô hàng lại và sẽ làm việc với người đến nhận hàng, chờ phía Việt Nam làm các thủ tục của tòa án” - ông Trần Hữu Hậu nói thêm.
Doanh nghiệp sẽ gặp rất nhiều khó khăn
Như ông Trần Hữu Hậu đã thông tin, việc tạm giữ 16 container hạt điều chỉ là tạm thời trong khi chờ phán quyết của tòa án.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, ông Nguyễn Đức Thanh - Tham tán Thương mại Việt Nam tại Italia - cho biết, tại Việt Nam, Thương vụ đề nghị VINACAS và doanh nghiệp làm việc để Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam, Tòa Kinh tế TPHCM ra phán quyết khẩn cấp yêu cầu các hãng tàu dừng việc giao hàng đã đến cảng Italia cho người có chứng từ gốc.
Ông Trần Hữu Hậu thông tin thêm, để giải quyết vụ việc này, nếu không kịp thời giải quyết các vấn đề phía tòa án theo luật quốc tế thì người bán là các doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp vô cùng khó khăn vì phải trả tiền lưu kho, lưu bãi rất cao.
Đơn cử như 5 container hạt điều đang được giữ lại tại Singapore, nếu vận chuyển 5 container hàng này về Việt Nam, thì ngoài trả tiền theo hành trình sang Italia, doanh nghiệp phải trả thêm tiền vận chuyển từ Singaprore về Việt Nam, hoặc nếu hàng đã đến Italia mà tiếp tục vận chuyển đến nơi khác để bán thì phải trả thêm khoản tiền vận chuyển này. Trong khi đó, việc đàm phán với các hãng tàu đang gặp nhiều khó khăn vì hiện nay các hãng tàu đều là hãng lớn trên thế giới, phía Việt Nam đã tiếp xúc đều là đại lý các hãng tàu lớn ở chính quốc.
"Các hãng tàu YANGMING, COSCO đều ở Thượng Hải (Trung Quốc), chúng ta hiện giao tiếp chủ yếu là với đại lý của các hãng này ở Việt Nam, nên khi hỏi điều gì họ cũng nói là sẽ báo cáo thông tin về trụ sở chính và đến nay chúng ta chưa làm việc trực tiếp được với trụ sở chính của các hãng tàu. Ở Italia cũng vậy, chúng ta chỉ mới làm việc được với các đại lý tàu tại nước này. Chưa kể với các hãng tàu lớn trên thế giới này, 36 container hàng là câu chuyện rất nhỏ đối với họ” - ông Trần Hữu Hậu nói.
Hiện còn 20 container điều vẫn mất kiểm soát sẽ cập cảng cuối tháng 3 và đầu tháng 4.2022. Đại diện một doanh nghiệp xuất khẩu có 2 container hạt điều đã cập cảng tại Italia và được hỗ trợ giữ lại tại đây cho biết, chỉ được tạm phong tỏa khoảng 2 tuần và họ chưa biết phải xử lý lô hàng này thế nào.
Hiện nay, phía ngân hàng Italia được người mua chỉ định xác nhận chỉ nhận được bộ chứng từ photocopy nên không thể giải quyết. Doanh nghiệp đã liên hệ hãng tàu nhờ hỗ trợ nhưng họ bắt đặt cọc khoản tiền gấp đôi giá trị lô hàng trong 6 năm mới có thể giải phóng hàng. Đây là khoản tiền lớn và thời gian cược quá dài nên doanh nghiệp không chấp nhận.
