Nhiều sản phẩm vẫn ở… địa phương
OCOP là chương trình phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị, do các thành phần kinh tế tư nhân (doanh nghiệp, hộ sản xuất) và kinh tế tập thể thực hiện.
Đà Nẵng là một trong những địa phương đẩy mạnh việc phát triển các sản phẩm OCOP trong những năm qua nhằm hỗ trợ cho những làng nghề truyền thống, sản phẩm địa phương được quảng bá, kết nối và quan trọng nhất là sống được khi bước ra thị trường. Tuy nhiên, ngoài những sản phẩm đã có thương hiệu từ trước như nước mắm Nam Ô, bánh khô mè, tré… thì các sản phẩm còn lại vẫn đang gặp khó trong việc tiêu thụ.
Anh Bùi Dũng - Giám đốc Hợp tác xã rau Túy Loan, huyện Hoà Vang, Đà Nẵng - cho biết, hiện chỉ có khoảng 50% sản phẩm của hợp tác xã được tiêu thụ ở các siêu thị, nơi có giá thành tốt. Trong khi đó, với 50 nhân công lao động đang làm việc tại hợp tác xã hiện nay thì sản phẩm tiêu thụ phải đạt 70 đến 80% đầu ra thì mới đảm bảo nguồn kinh phí hoạt động.
Số lượng tiêu thụ còn lại mới bắt đầu có lãi. Tuy nhiên do cạnh tranh về giá cả và những mặt hàng cùng loại hiện đang có trên thị trường rất nhiều nên 50% rau hợp tác xã vẫn phải đưa ra chợ bán.
“Về phía chính quyền Đà Nẵng đã hỗ trợ chúng tôi rất nhiều thời gian qua. Vậy nhưng nếu có thể, chúng tôi mong các cơ quan chức năng cần quản lý chặt hơn các mặt hàng rau củ quả an toàn, hữu cơ khi được nhập vào thành phố. Vụ việc những mặt hàng rau chợ được đưa vào siêu thị dán nhãn hữu cơ, an toàn không phải ít, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến các hợp tác xã như chúng tôi” - anh Dũng chia sẻ.
Trong vai trò vừa là người sản xuất sản phẩm nông nghiệp địa phương, vừa có chuỗi siêu thị tại Đà Nẵng, chị Phạm Thị Xuân Ly, Giám đốc điều hành Hệ thống Cửa hàng Thực phẩm sạch Vita Market nêu thực tế, không riêng gì Đà Nẵng, các sản phẩm OCOP hiện nay đều đang gặp vấn đề khó tiếp cận người tiêu dùng.
Nguyên nhân là do nhiều sản phẩm OCOP các địa phương trùng lặp nhau, đặc biệt là thực phẩm chế biến như bún, miến khô, nấm, tinh bột nghệ... Trong khi đó các sản phẩm này giá thành lại cao, khó cạnh tranh với sản phẩm công nghiệp được sản xuất đại trà, giá thành thấp.
Đặc biệt, người dân hiện nay chỉ mới đưa sản phẩm mình có ra thị trường chứ chưa thực hiện bước nghiên cứu thị trường trước, tìm hiểu xem sản phẩm của mình phục vụ nhóm khách hàng nào, đưa vào siêu thị hay là xuất khẩu.
“Bỏ qua bước này nên chúng ta mới chỉ đưa ra cái chúng ta có chứ chưa đáp ứng nhu cầu của khách hàng cần. Rồi giá thành cao, cạnh tranh là điều khó tránh.
Thực tế hiện nay nhiều sản phẩm OCOP không bán được, bản thân tôi xây dựng hệ thống siêu thị sạch, an toàn và mong muốn mang các sản phẩm các địa phương đến người tiêu dùng nhưng lại thành ôm hàng lỗ vì giá thành cao, sản phẩm không hấp dẫn người mua. Trong khi đó một sản phẩm địa phương muốn đưa đi xuất khẩu không dễ khi phải đảm bảo vùng nguyên liệu, kế hoạch sản xuất đáp ứng cả về số lượng lẫn chất lượng với nhiều tiêu chí của đối tác. Điều mà các sản phẩm OCOP đa phần do nông dân sản xuất không thể kham nổi.
Tóm lại, dù là tiêu dùng ở đâu nhưng không có thị trường tiêu thụ, sản phẩm có được hỗ trợ thế nào cũng không tồn tại được lâu” - chị Ly cho hay.
Chính quyền nỗ lực kết nối
Đầu tháng 10 vừa qua, chương trình “Tuần hàng OCOP - Sản vật Việt Nam, phát triển và hội nhập” đã được tổ chức tại 3 thành phố lớn là: Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng. Trong đó, tại Đà Nẵng, chương trình tổ chức tại Trung tâm MM Mega Market Đà Nẵng với quy mô 30 gian hàng của các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu, thương mại đặc trưng trên địa bàn thành phố và một số tỉnh, thành phố.
Tại đây, Sở Công Thương Đà Nẵng và Công ty MM Mega Market đã ký kết thoả thuận hợp tác về việc triển khai công tác kết nối, giới thiệu các sản phẩm Đà Nẵng vào hệ thống siêu thị MM Mega Market.
Bên cạnh đó, Công ty TNHH MM Mega Market Việt Nam cũng đã ký biên bản thoả thuận hợp tác với 2 đơn vị cung ứng sản xuất OCOP của Đà Nẵng là Công ty TNHH Công nghệ sinh học Vinseed và Hợp tác xã dịch vụ sản xuất và tiêu thụ rau an toàn Túy Loan.
Nhìn nhận những hạn chế của sản phẩm địa phương hiện nay khi sức cạnh tranh còn yếu khi ra thị trường, Sở Công Thương Đà Nẵng cho biết, thời gian qua đã phối hợp với các doanh nghiệp, hệ thống siêu thị tổ chức buổi làm việc để tư vấn, hướng dẫn thủ tục, kết nối các sản phẩm OCOP, công nghiệp nông thôn tiêu biểu, đặc trưng của thành phố vào hệ thống siêu thị.
Ông Bruno Jousselin - Tổng Giám đốc điều hành MM Mega Market Việt Nam - chia sẻ, “Tuần hàng OCOP - Sản vật Việt Nam phát triển và hội nhập” được kỳ vọng sẽ mở ra những mối quan hệ đối tác mới và nhiều sản phẩm OCOP, đặc sản các vùng miền sẽ sớm có mặt trên hệ thống siêu thị của MM trong thời gian tới để phục vụ cho khách hàng.
Xa hơn, doanh nghiệp này kỳ vọng sẽ xuất khẩu thêm các sản phẩm OCOP, đặc sản vùng miền đảm bảo chất lượng, tiêu chuẩn của Việt Nam tới các thị trường nước ngoài mà MM đang hoạt động kinh doanh.
