TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia - nhận định giai đoạn 2016 - 2021, khu vực kinh tế tư nhân của nước ta (hiện có khoảng 786.000 doanh nghiệp) đóng góp gần 46% GDP mỗi năm.
Tuy nhiên, điều đáng nói là so với mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp, đóng góp 55% GDP vào năm 2025 mà Nghị quyết 45 về phát triển kinh tế tư nhân do Chính phủ ban hành ngày 31.3.2023 thì hiện chúng ta còn cách khá xa.
Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cho rằng mục tiêu 1,5 triệu doanh nghiệp vào năm 2025 là khó khăn, thậm chí thiếu thực tế. Bởi trước đây chúng ta đặt mục tiêu đến năm 2020 có 1 triệu doanh nghiệp nhưng đến nay mới chỉ có 800.000 doanh nghiệp. Đặc biệt, trong quý I năm nay, cả nước có 60.241 doanh nghiệp rời khỏi thị trường, nhiều hơn con số 56.946 doanh nghiệp được thành lập.
Trao đổi với Lao Động, ông Mạc Quốc Anh - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp vừa và nhỏ TP.Hà Nội - cũng khẳng định rất khó để đạt được mục tiêu này.
"Cần 1,5 triệu doanh nghiệp làm gì khi điều chúng ta cần nên là chất lượng? Bởi bây giờ thành lập ra thì doanh nghiệp cần bán được hàng, có lời lãi chứ không phải hàng tồn kho lớn kèm áp lực từ lạm phát và lãi suất cho vay cao", ông đặt vấn đề.
Theo ông, bức tranh số lượng doanh nghiệp rời bỏ lớn hơn mở mới đã cho thấy một vấn đề đáng lo ngại. Bởi nếu chúng ta có 1 triệu doanh nghiệp sẽ tương ứng cứ 100 người dân có 1 doanh nghiệp. 1 doanh nghiệp đó sẽ tạo ra từ 10 - 20 công việc, từ đó tạo động lực phát triển cho nền kinh tế.
Để kinh tế tư nhân trở thành trụ cột, ông Mạc Quốc Anh đề xuất cần xem xét sửa đổi một số vấn đề.
Thứ nhất, thủ tục hành chính, rào cản kinh doanh cần được liên tục rà soát và cắt giảm để không ảnh hưởng đến tính cạnh tranh của doanh nghiệp.
Thứ hai, thị trường hiện nay tương đối mở với nhiều hiệp định thương mại song phương, đa phương... Tuy nhiên vẫn cần mở rộng hơn với các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Thứ ba, đầu tư công hiện nay rất lớn nhưng số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào lĩnh vực này rất ít, do đó khó có thể nâng cao năng lực cạnh tranh.
Thứ tư, việc thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao cho khối doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế.
Thứ năm là vốn và cuối cùng là khoa học công nghệ. Để trở thành động lực thì hàm lượng về khoa học tri thức phải cao mới đủ sức cạnh tranh.
Bàn về vấn đề doanh nghiệp Việt đang dần teo tóp, nhưng vẫn phải cạnh tranh khốc liệt với khối FDI, ông Mạc Quốc Anh lý giải hiện nay FDI có rất nhiều ưu đãi, nhất là liên quan đến thuế đất, xuất khẩu… nhưng doanh nghiệp Việt Nam lại ít được hưởng ưu đãi đó. Thêm nữa, các chính sách hỗ trợ dành cho FDI rất nhiều như các cuộc đối thoại với các cấp chính quyền. Tiếng nói của doanh nghiệp Việt Nam còn khá yếu, do đó nên cân bằng hai bên.
Ông đánh giá: "Dưới góc độ thị trường, chúng ta nên có những rào cản về mặt kỹ thuật để cân bằng. Rất nhiều chương trình như Hàng Việt Nam được người tiêu dùng yêu thích, Hàng Việt Nam chất lượng cao, Đặc sản vùng miền, OCOP… nên được đẩy mạnh tiếp tục. Từ đó giúp các sản phẩm truyền thống, chủ lực của các doanh nghiệp vừa và nhỏ được tiêu thụ ở nội địa và quốc tế. Đồng thời cần các chính sách về tài chính, thuế để cân bằng lại".
