Có tựa đề “Treasures from The Wreck of The Unbelievable” (Những báu vật từ sự đổ nát của Không thể tin được), triển lãm mới nhất của nghệ sĩ người Anh - Damien Hirst chính thức mở cửa từ cuối tuần trước. Người xem sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng 189 tác phẩm nghệ thuật, trong không gian tuyệt đẹp của Palazzo Grassi và Punta della Dogana - 2 bảo tàng tại Venice, hiện thuộc sở hữu của tỉ phú người Pháp - Francois Pinault. Tỉ phú này không chỉ là người “đứng sau” một loạt các thương hiệu thời trang xa xỉ như Gucci, Yves Saint Laurent, Alexander McQueen…, mà còn là nhà sưu tập nghệ thuật có tiếng, ông chủ của nhà đấu giá nghệ thuật Christie’s.
 |
 Bức tượng khổng lồ mang tên “Demon with Bowl” cao 18m ở bên ngoài sân.Ảnh: Nguồn Internet. |
Triển lãm nghệ thuật tốn kém nhất
Ở độ tuổi 51, Damien Hirst được cho là đang chơi một canh bạc lớn với “Treasures from The Wreck of The Unbelievable” (gọi tắt là Treasures). Là nghệ sĩ còn sống giàu nhất nước Anh, thành viên của nhóm YBA (Các nghệ sĩ trẻ người Anh) là một trong những tên nổi tiếng nhất của nghệ thuật đương đại thế giới. Trong thời kỳ hoàng kim của mình, những thành công của ông không chỉ gói gọn trong vai trò người nghệ sĩ, mà còn mở rộng như doanh nhân, chủ Gallery, nhà sưu tập… Kể từ năm 2008, trước những ảnh hưởng tiêu cực của tài chính - tiền tệ toàn cầu đối với cả giới nghệ thuật, cũng như nhiều nghệ sĩ khác, Hirst tỏ ra khá “im hơi lặng tiếng” và hầu như không có hoạt động nào có tầm ảnh hưởng lớn. Nếu thành công, triển lãm tại Venice sẽ trở thành một cột mốc mới cho sự nghiệp của Hirst, tái khẳng định vị thế dẫn đầu trong làng nghệ thuật Anh quốc.
 |
Một số tác phẩm được trưng bày trong triển lãm. |
Theo đồn đại, chi phí cho toàn bộ “canh bạc” ở Venice lên tới 50 triệu USD - khiến nó hoàn toàn có thể trở thành một trong những triển lãm tốn kém nhất trong lịch sử nghệ thuật đương đại thế giới. Một số nhà sưu tập tiết lộ, các tác phẩm trong triển lãm có giá từ 500 nghìn USD cho đến hơn 5 triệu USD.
Francesco Bonami, một giám tuyển viên từng làm việc cho Hirst nhận định, dự án nghệ thuật mới của nghệ sĩ người Anh “vượt xa khái niệm tốt hay xấu”. “Với phong cách phóng đại, thích gây sốc của mình, Damien đã tạo ra một câu chuyện mà công chúng chưa từng biết tới. Có nhiều người sẽ chê bai, nhưng hơn tất cả, đó chính là công nghệ của Hollywood”, Bonami nói.
Câu chuyện về con tàu đắm
“Treasures” muốn người xem tin vào một câu chuyện “giả tưởng”, lấy cảm hứng từ huyền thoại, tôn giáo và tất nhiên, cả trí tưởng tượng của tác giả: Năm 2008, người ta phát hiện thấy một con tàu đắm trên vùng biển phía Đông Châu Phi. Các cổ vật tìm thấy trong tàu được cho là thuộc về Cif Amotan II - một cựu nô lệ đến từ Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ, sống trong khoảng đầu thế kỷ 1 và 2. Con tàu mang tên “Unbelievable” (Không thể tin được) đã bị chìm khi đang chở bộ sưu tập nghệ thuật vô giá của Amotan.
Các thợ lặn đã tìm thấy hơn 100 tác phẩm (để tạo độ chân thực, Hirst đã cho trưng bày các đoạn phim và hình “ghi lại” quá trình trục vớt tàu), bao gồm: các bức tượng quái vật biển khổng lồ có khảm đá quý và san hô; các tượng động vật làm bằng vàng; một bức tượng nữ thần có khuôn mặt giống hệt… siêu mẫu người Anh - Kate Moss; một bức tượng đá cẩm thạch gợi nhớ đến nữ ca sĩ Rihanna, một bức tượng chuột Mickey bằng đồng v.v…
 |
Mỗi tác phẩm có 3 phiên bản: Bản thứ nhất hay còn gọi là bản “Coral” được tác giả tạo ra với tính chân thực được đảm bảo cao nhất (như vừa được vớt lên từ biển, bị nước biển ăn mòn…); bản thứ hai hay còn gọi là bản “Treasure” trông giống như cổ vật đã được phục chế để trưng bày; và bản cuối cùng còn gọi là “Copy”, chính là tái hiện tác phẩm tái mô phỏng dùng để trưng bày trong bảo tàng.
Nếu Hirst tiết lộ, ông phải dành đến 10 năm mới có thể hoàn thành hết 189 tác phẩm trong “The Treasures”, thì bà Elena Geuna - giám tuyển viên của “The Treasures” cũng mất 4 tháng chuẩn bị cho buổi triển lãm này. Một trong những công việc khó khăn nhất là vận chuyển. Hầu hết các tác phẩm được chuyển đến Venice từ một xưởng đúc tại vùng Gloucestershire (Anh). Ngoài ra, còn có đến hơn 1.000 nhà cung cấp đến từ Italy, Đức, Nam Phi và Mỹ cũng tham gia vào quá trình hoàn thiện.
“Mọi thứ giống như Elvis trở lại hát ở Las Vegas vậy”, Oliver Barker, Chủ tịch của nhà đấu giá Sotheby Châu Âu nhận xét. “Sau hơn một thập kỷ, Damien lại một lần nữa hướng sự chú ý to lớn của cộng đồng vào các tác phẩm của mình”. Năm 2008, Sotheby đã từng tổ chức một buổi đấu giá mang tính lịch sử với hơn 200 tác phẩm của Damienl Hirst và thu về khoảng 200 triệu USD.
 |
Sau thời điểm đó, giá bán các tác phẩm của Hirst tỏ ra khá thất thường. Hồi tháng 11.2016, một bức tranh Spot của ông được bán với giá chỉ có 396 nghìn USD - quá thấp so với mức giá 1,7 triệu USD mà dòng tranh này từng đạt được vào năm 2013.
Tuy nhiên, năm 2015, Gallery White Cube (London) tiết lộ, tác phẩm có chiều dài 4m, mang tên “Holbein” (Artists’ Watercolor) đã được mua với mức giá 1,3 triệu USD - cho thấy không phải Hirst đã hoàn toàn “hết thời”.
Trong khi đó, các tác phẩm mới của Hirst tại Venice cũng nhận được nhiều kỳ vọng. Một bức tượng đầu Medusa trong “The Treasures” dự kiến có thể đạt mức giá 4 triệu USD.
Phản ứng “đối nhau” chan chát
Những nhận xét bước đầu về dự án tái xuất của Hirst khá trái chiều. Tờ Telegraph cho rằng, cuộc triển lãm có thể sẽ thực sự trở thành “chuyến tàu đắm trong sự nghiệp Damien Hirst”. “Đó là một sự kiện bị thổi phồng…, với những tác phẩm thiếu sức sống, khủng khiếp, thừa thãi về chi tiết…”, Telegraph viết.
 |
Đối lập, tờ The Guardian lại nhận định, trí tưởng tượng ngạo nghễ, phấn khích, hài hước, dị thường từng khiến Hirst trở thành một nghệ sĩ nổi danh vào những năm 1990 đã tái sinh. Tờ báo nước Anh ca ngợi, “người nghệ sĩ trẻ từng đặt xác cá mập vào hộp thuỷ tinh chưa bao giờ biến mất, và những người mất niềm tin vào ông, giờ đây trông như những kẻ ngốc”.
The Evening Standard tỏ ra công bằng hơn khi gọi cuộc triển lãm của Hirst là “một chiến thắng phức tạp”. “Nó hoàn toàn ngớ ngẩn hay ấn tượng - tất cả đều mang tính chủ quan”, Evening Standard đưa ra lời khuyên cho độc giả.
