Thưa TS, với các sự việc gần đây như giáo viên bạo hành học sinh; nhà trường, hiệu trưởng trốn tránh trách nhiệm trước việc học sinh bị bỏng, học sinh bị gãy chân trong trường học… ông nhận định như thế nào về sự ảnh hưởng đến học sinh.
- Thực trạng trên đang là sự trăn trở thể hiện một sự xuống cấp trầm trọng về việc ứng xử trong môi trường học đường. Bởi vì trong môi trường học đường, giáo viên sẽ luôn là một hình mẫu rất chuẩn mực để học sinh noi theo. Một câu nói về giáo dục mà rất có ý nghĩa đó là “Cái quan trọng của một người thầy ảnh hưởng đến học trò không phải chỉ là kiến thức mà là cách giáo dục nhân cách. Đó mới là cách giáo dục hiệu quả nhất”. Thực tế cho thấy, các thầy cô chưa làm tròn vai trò của mình, và cũng chưa thể hiện được mình là một tấm gương sáng cho học trò noi theo.
Trong quá trình đi học, ngoài học kiến thức, học sinh còn học được thái độ, cách ứng xử từ các thầy cô. Mà chính các thầy cô không làm gương, không trung thực, không thể hiện sự thương yêu, quan tâm đến học sinh thì đó sẽ là một trong những hình ảnh tiêu cực tác động đến quá trình nhận thức của học sinh. Khi đó, các em sẽ không tìm được một chuẩn mực từ môi trường học đường và dễ bị chao đảo về mặt niềm tin và không xác định được mình học và làm theo ai và đâu là điều mình cần phấn đấu. Khi mà giáo viên không làm gương thì sự tôn trọng, sự kính nể của học trò dành cho giáo viên không được cao, dẫn đến hiệu quả học tập về kiến thức và học làm người để phát triển nhân cách cũng sẽ không được như ý.
Thưa TS, nguyên nhân cơ bản dẫn đến các hiện tượng bạo hành, các hành vi xuống cấp đạo đức nhà giáo xảy ra ngày càng nhiều?
- Có nhiều nguyên nhân đến từ phía nhà trường và phía xã hội. Chúng ta cần phải nhìn nhận và giải thích một cách bài bản bởi không phải chỉ từ phía người dạy đâu mà còn từ phía học trò nữa. Đầu tiên, xuất phát từ người học, chúng ta thấy hiện nay một số các bạn trẻ không được hưởng nền giáo dục một cách đầy đủ và trọn vẹn nên có những biểu hiện tiêu cực đi ngược lại chuẩn mực xã hội. Các em không được hình thành những quy chuẩn về cư xử sao cho đúng mực, những em này có thể không có hứng thú học tập; trong ứng xử với bạn bè, thầy cô thể hiện sự coi thường, thách thức. Đó là nguyên nhân dẫn đến khi có xung đột các em thể hiện thái độ, hành xử không đúng, tạo nên sự khó chịu khiến cho thầy cô không kiềm chế được cảm xúc của mình.
Bên cạnh đó, nguyên nhân thuộc về giáo dục gia đình từ các bậc phụ huynh, khi phụ huynh quá coi trọng đời sống kinh tế mà xem nhẹ chuyện giáo dục con cái khiến cho các bạn trẻ không phát triển đầy đủ.
Điều quan trọng và trực tiếp ở đây chính là các thầy cô có những hành vi bạo hành như vậy. Sẽ có rất nhiều ý kiến cho rằng trong một số trường hợp bạo lực có giá trị và đúng là có những trường hợp như vậy. Nhưng nếu xét về sự phát triển của lịch sử, xã hội thì rõ ràng quan điểm giáo dục ngày nay sẽ không chấp nhận hình thức bạo lực trong đó. Do vậy, các thầy cô cần ý thức được điều này và có cách ứng xử phù hợp, tuyệt đối không dùng bạo lực. Bởi vì sâu xa của nguyên nhân sử dụng bạo lực là các hình thức giáo dục khác dường như trở nên bất lực. Như vậy, các thầy cô giáo cần phải xem lại về vai trò và phương pháp sư phạm, kỹ năng ứng xử và đặc biệt là tìm hiểu tâm lý học trò để có cách ứng xử phù hợp, không cần dùng bạo lực mà vấn đề vẫn được giải quyết.
Một trong những nguyên nhân nữa mà chúng ta không thể không đề cập đến là tác động của truyền thông, của mạng xã hội vô hình trung đã khiến các em học sinh dễ dàng tiếp cận những hình ảnh xấu và tác động đến nhận thức.
Khi học sinh bị rơi vào các tình huống trên, phụ huynh, nhà trường cần làm gì để chăm sóc các em?
- Tùy từng trường hợp để mình có những cách ứng xử phù hợp với học sinh. Ví dụ trong trường hợp bạo lực diễn ra trong trường học thì những em học sinh đó chắc chắn sẽ bị tổn thương, trước hết về mặt thể xác và sau đó là về mặt tâm lý. Tùy vào mức độ bạo hành và phạm vi ảnh hưởng mà các lực lượng chức năng, bộ phận giáo dục nhà trường cũng phải cùng chung tay với phụ huynh trấn an tâm lý và tạo sự yên tâm cho các em. Sau đó, các em mới có thể trở lại nhà trường học bình thường và có kết quả được.
Trong trường hợp mà các em bị ảnh hưởng tiêu cực bởi hình ảnh của các thầy cô như trong sự việc tại trường Tiểu học Nam Trung Yên thì rõ ràng bên cạnh tổn thương về thể xác thì tổn thương về mặt tâm lý, về niềm tin là một điều rất khó khăn để có thể lấy lại được. Và trong trường hợp này, Hiệu trưởng, Hiệu phó hay ai đó cũng chỉ là một cá nhân trong tổng thể các lực lượng giáo dục. Vậy các bộ phận khác, các thầy cô khác cũng phải tham gia để cho học sinh lấy lại niềm tin trong quá trình em đi học.
Song song đó, gia đình, nhà trường phải có một lời giải thích thỏa đáng để các em hiểu được tại sao lại có hiện tượng như vậy. Và chính bản thân người sai phải tự thấy được ý thức của mình và nhận lỗi trước học trò vì đó là điều các em được học và các thầy cô cũng sẽ phải là người thực hành. Quan trọng hơn hết, để học sinh thấy được rằng niềm tin của các em vào thầy cô, vào người lớn và những chuẩn mực thì vẫn còn và vẫn được bảo vệ.
Xin cảm ơn ông!
