Xin bắt đầu bằng con số mà ngân hàng HSBC công bố hồi năm 2016: Hiện có hơn 110.000 du học sinh Việt Nam tại 47 quốc gia trên thế giới. Ước tính, chi phí du học của họ vào khoảng 3 tỷ đôla Mỹ mỗi năm.
Không ngoại trừ những trường hợp đang du học tại Southern California University for Professional Studies, ngôi trường bất đắc dĩ trở nên nổi tiếng từ hôm qua, sau khi đương kim Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh được kết luận đã có bằng tiến sĩ tại đây, trong khi Southern California University "không được Bộ Giáo dục VN công nhận"!
Dư luận xã hội ngay lập tức lên án sự thiếu trung thực của người đứng đầu TP đáng sống. Nhưng có vẻ như ông Xuân Anh, cũng như những người từng du học hay lấy bằng tiến sĩ tại đây hoàn toàn không hề hay biết về giá trị tấm bằng, trong tương quan với sự thừa nhận của Bộ Giáo dục.
Bởi nếu biết, họ đã giấu biến đi chứ không công khai.
Nỗi hoài nghi cũng như thái độ lên án của dư luận có căn nguyên của nó.
Thực tế đã có trường hợp “Tiến sĩ” Nguyễn Văn Ngọc, thời điểm còn là Phó Bí thư Tỉnh ủy Yên Bái đã lấy bằng tiến sĩ ĐH Nam Thái Bình Dương chỉ trong 6 tháng với 17.000USD.
Hay năm 2010, xảy ra scandal GĐ Sở VH Phú Thọ lấy bằng tiến sĩ ĐH Southern Pacific University trong khi một chữ tiếng Anh bẻ đôi không biết.
Trả lời báo SGTT năm ấy, ông giám đốc xác nhận đúng là không biết Anh ngữ, song ông khẳng định, ông đã học tiến sĩ trong hai năm với... 2 tuần qua Mỹ để hoàn tất chương trình tiến sĩ.
Trường hợp ông giám đốc nọ, không khó để xác định đó là một "tiến sĩ ảo"!, khi mà ĐH Southern Pacific University từng bị Toà án Hawaii tuyên bố giải thể vào năm 2003.
Nhưng trường hợp ông Nguyễn Xuân Anh lại hoàn toàn khác. Ngay cả khi TS Mark A.Ashwill - Giám đốc quản lý của Capstone Việt Nam cho "nổ quả bom 21 trường ĐH ma" ở Mỹ, Southern California University không nằm trong danh sách này. Và cũng không ai biết Bộ Giáo dục VN có công nhận trường Southern California University hay không.
Và ngay thời điểm trước khi bằng TS của ông Nguyễn Xuân Anh không được công nhận cũng vậy.
Có lẽ, sau trường hợp tấm bằng "không được công nhận" này, Bộ Giáo dục nên chính thức công khai sự công nhận của mình, cũng như lý do của việc xác nhận hoặc không ấy, để ít nhất những người mắc hớ với những trường ĐH "ma" tránh được mấy chữ rất oan nghiệt: Xài bằng giả, không trung thực.
Bởi bằng giả khác hoàn toàn về bản chất so với văn bằng "không được công nhận"! Huống chi, còn 110.000 du học sinh. Huống chi còn 3 tỷ USD của cải vật chất. Huống chi, còn thanh danh!
