Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển quyết định trao giải Nobel Hóa học năm 2022 cho 3 giáo sư: Carolyn R. Bertozzi (Mỹ), Morten Meldal (Đan Mạch) và K. Barry Sharpless (Mỹ) “vì sự phát triển của click chemistry (tạm dịch: hóa học click) và bioorthogonal chemistry (tạm dịch: Hóa học sinh trực giao)".
Theo Ủy ban Nobel, Barry Sharpless và Morten Meldal đã thiết lập nền tảng cho một dạng chức năng của hóa học - hóa học click - trong đó các khối xây dựng phân tử kết hợp với nhau một cách nhanh chóng và hiệu quả.
Carolyn Bertozzi - được trao giải Nobel Hóa học 2022 - nhờ đưa hóa học click theo một chiều hướng mới và bắt đầu sử dụng nó trong các sinh vật sống. Các phản ứng sinh trực giao mà bà thực hiện không làm gián đoạn quá trình hóa học bình thường của tế bào.
Giải thưởng Nobel Hóa học 2022 vinh danh những nhà khoa học đã góp phần làm cho nhưng quy trình khó khăn trở nên dễ dàng hơn. Các phản ứng hóa học click và sinh trực giao đã đưa hóa học vào kỷ nguyên của thuyết chức năng.
Hóa chất click được sử dụng trong quá trình phát triển dược phẩm, để lập bản đồ ADN và tạo ra các vật liệu phù hợp hơn cho mục đích này. Qua các phản ứng sinh học, các nhà nghiên cứu đã cải thiện những dược phẩm ung thư mục tiêu.
Năm ngoái, giải thưởng Nobel trong lĩnh vực hóa học được trao cho các nhà khoa học Benjamin List (Đức) và David W.C. MacMillan (Mỹ) vì đã tìm ra cách thức khéo léo và sạch hơn với môi trường để tạo ra các phân tử "mang lại lợi ích to lớn cho nhân loại”.
Tuần công bố giải Nobel 2022 bắt đầu từ ngày 3.10 với nhà khoa học Thụy Điển Svante Paabo nhận giải thưởng trong lĩnh vực y sinh vì đã mở khóa bí mật của ADN người Neanderthal, mang lại những hiểu biết quan trọng về hệ thống miễn dịch của con người hiện đại.
Ba nhà khoa học cùng giành Nobel Vật lý ngày 4.10: Alain Aspect người Pháp, John F. Clauser người Mỹ và Anton Zeilinger người Áo. Bộ ba thắng giải Nobel Vật lý 2022 đã chỉ ra rằng, những hạt nhỏ bé có thể giữ mối liên hệ với nhau ngay cả khi bị tách ra - hiện tượng được gọi là liên đới lượng tử - có thể được sử dụng cho máy tính chuyên dụng và thông tin mã hóa.
Mùa giải Nobel sẽ tiếp tục với giải trong lĩnh vực văn học ngày 6.10, Nobel Hòa bình ngày 7.10 và Nobel Kinh tế vào 10.10.
Các giải thưởng Nobel bao gồm tiền mặt trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (gần 900.000 USD) và sẽ được trao vào ngày 10.12. Tiền thưởng lấy từ di sản mà người tạo ra giải thưởng, nhà phát minh Thụy Điển Alfred Nobel, để lại vào năm 1895.
