Iran hôm nay (17.6) công bố những chi tiết quan trọng về các biện pháp mà nước này thực hiện để đình chỉ các cam kết của mình trong thoả thuận hạt nhân 2015, nhằm trả đũa việc Mỹ đơn phương rút khỏi thoả thuận.
Press TV dẫn lời phát ngôn viên Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Quốc tế Iran, ông Behrouz Kamalvandi, Tehran sẽ tăng số lượng uranium làm giàu vượt quá giới hạn 300kg kể từ ngày 27.6 tới.
Phát biểu trong cuộc họp báo tại cơ sở hạt nhân Arak hôm 17.6, ông Kamalvandi cho biết việc tăng dự trữ uranium dựa trên Điều 26 và 36 của Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA) hay còn gọi là thoả thuận hạt nhân Iran.
Ông cũng tuyên bố các kho dự trữ nước nặng của Iran sẽ vượt quá giới hạn 130 tấn theo quy định của JCPOA trong vòng 2 tháng rưỡi nữa. Ông cho biết, Tổng thống Mỹ Donald Trump nghĩ rằng Iran sẽ đóng cửa các cơ sở của mình nếu không ai mua nước nặng. Tuy nhiên, Iran có sử dụng ở trong nước và có thể bán ra trên thị trường.
Người phát ngôn lưu ý, quyết định của Iran có thể được đảo ngược trong trường hợp các bên khác trong thoả thuận hạt nhân thực hiện cam kết của họ. “Châu Âu vẫn có thời gian để bù đắp” - ông Kamalvandi nói.
Thông báo của Iran được đưa ra gần 40 ngày sau khi Iran cho Châu Âu thời hạn 60 ngày để thực hiện các cam kết của mình trong thoả thuận hạt nhân. Thông báo cũng được đưa ra trong bối cảnh Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hôm 16.6 cho biết Mỹ “đang xem xét đầy đủ các lựa chọn” liên quan đến căng thẳng gia tăng với Iran.
Khi được hỏi liệu một phản ứng quân sự có nằm trong những lựa chọn này không, ông Pompeo trả lời “tất nhiên là có”. “Tổng thống sẽ xem xét tất cả mọi thứ chúng tôi cần làm. Nhưng ông ấy đã nói gì? Chúng tôi không muốn Iran có vũ khí hạt nhân. Tổng thống Trump đã nói rất rõ ràng, ông ấy không muốn tham chiến” - Ngoại trưởng Mỹ nói thêm.
Những bình luận của ông Pompeo được đưa ra khi căng thẳng gia tăng trên tuyến đường biển ở Trung Đông, nơi hai tàu chở dầu bị tấn công gần eo biển chiến lược Hormuz - tuyến đường vận chuyển quan trọng vốn là tâm điểm của các cuộc leo thang căng thẳng trong khu vực hàng thập kỷ qua.
Mỹ quy trách nhiệm cho Iran về vụ tấn công tàu chở dầu ở Vịnh Oman, công bố đoạn video mà họ cho là một tàu tuần tra của Iran đang gỡ một quả mìn chưa nổ ra khỏi thân tàu.
Trong chương trình Fox News Chủ nhật, ông Pompeo lặp lại rằng “không thể nhầm lẫn” là Iran đã thực hiện các cuộc tấn công với “một ý đồ rõ ràng là từ chối cho tàu bè đi thẳng qua đường biển này”.
Trong khi đó, Iran phủ nhận mọi cáo buộc. Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Larijani hôm 16.6, trước khi các cuộc phỏng vấn của ông Pompeo phát sóng, cho biết Mỹ có thể đã tiến hành “các hành động phá hoại” đối với hai tàu chở dầu ở Vịnh Oman để đổ lỗi và gây áp lực cho Iran.
Công kích những bình luận của ông Pompeo giục Iran “đáp ứng biện pháp ngoại giao bằng ngoại giao”, ông Larijani nói: “Có phải là ngoại giao để bắt đầu một cuộc đối mặt với một quốc gia cách mạng bằng những hành động khủng bố kinh tế, trừng phạt kinh tế mà chính họ coi là cứng rắn nhất từ trước đến nay? Ông Pompeo, có phải là chính sách ngoại giao để từ bỏ lời hứa của ai đó trong thoả thuận hạt nhân?”.
Cùng lúc, Nhật Bản cũng bác bỏ cáo buộc của Mỹ rằng Iran tấn công hai tàu chở dầu - cả hai đều vận chuyển hàng hoá “có liên quan đến Nhật Bản” ở Vịnh Oman. Hãng Kyodo dẫn lời các quan chức Nhật Bản nói rằng Tokyo yêu cầu Washington điều tra kỹ hơn vụ việc, và rằng đoạn video bằng chứng mà Mỹ đưa ra là không rõ ràng và không thể sử dụng để chứng minh bất kỳ điều gì.
Các chuyên gia phân tích độc lập nhận định, các vụ nổ có thể là dấu hiệu giả mạo để đổ vấy cho Iran vào thời điểm diễn ra chuyến thăm của Thủ tướng Abe Shinzo tới Iran - chuyến thăm lịch sử của một Thủ tướng Nhật Bản sau hơn 40 năm.
