ĐB Bùi Văn Cường cho rằng, DNNN ngoài các mục tiêu chung như tạo sản phẩm của cải vật chất cho xã hội; giải quyết việc làm cho người lao động; nộp thuế cho nhà nước như các doanh nghiệp ngoài nhà nước, thì DNNN còn 2 nhiệm vụ rất quan trọng: (1) là Công cụ để Nhà nước điều tiết vĩ mô, ổn định nền kinh tế; (2) lợi nhuận nộp ngân sách nhà nước, mà nội dung thứ 2 này rất quan trọng, trong bối cảnh kinh tế đất nước còn khó khăn thì lợi nhuận DNNN mang lại nhập vào ngân sách nhà nước là rất có ý nghĩa. Nếu là doanh nghiệp ngoài nhà nước thì lợi nhuận tạo ra sẽ rơi vào tư nhân hoặc các thành phần khác mà không vào ngân sách nhà nước, nên đề nghị báo cáo phải nói rất rõ điều này.
“Một số đại biểu nêu ý kiến muốn cổ phần hóa nhanh DNNN, tôi đề nghị phải có lộ trình phù hợp, cổ phần hoá DNNN là chủ trương đúng, nhưng cần có bước đi và cách làm phù hợp, chống thất thoát vốn, tài sản nhà nước. Trong bối cảnh điều kiện kinh tế đất nước còn khó khăn thì phải xem xét kỹ. Chúng ta cứ so sánh với các nước khác như Hoa Kỳ hay một số nước, kinh tế của họ phát triển, doanh nghiệp nhà nước mang lại lợi nhuận không chiếm nhiều trong tổng nền kinh tế nên họ tư nhân hoá cơ bản DNNN. Nhưng với chúng ta, nguồn tiền này hết sức cần thiết cho kinh tế nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Đến khi kinh tế của ta phát triển, ta có thể cho tư nhân hóa, cổ phần hóa cơ bản DNNN, nhưng giai đoạn này, lợi nhuận ấy do DNNN làm ra hết sức cần thiết cho phần tích trữ của kinh tế nhà nước”, ĐB Bùi Văn Cường nhấn mạnh.
Từ đó, ĐB Bùi Văn Cường đề xuất cần có lộ trình cổ phần hóa hợp lý, những DNNN làm ăn hiệu quả cần thiết phải giữ. Ngoài ra phải có cơ chế quản lý, quản trị DNNN trong đó phải gắn trách nhiệm cho các lãnh đạo DNNN trong việc chịu trách nhiệm bảo toàn phát triển vốn, tài sản, lợi nhuận tạo ra, đi đôi với giao thẩm quyền và có chính sách lương, thưởng tương xứng với lợi nhuận do doanh nghiệp làm ra. Đồng thời tăng cường kiểm soát bằng các bộ công cụ rất cụ thể sẽ làm cho DNNN hoạt động hiệu quả.
“Anh nào giỏi mới dám nhận trách nhiệm lãnh đạo, bởi lợi nhuận, bảo toàn, phát triển vốn là chỉ số đánh giá thực chất năng lực lãnh đạo, khi bố trí làm lãnh đạo phải gắn với cam kết trách nhiệm, thậm chí ký bảo lãnh bằng tài sản cá nhân, để tránh được câu chuyện không có năng lực vẫn muốn làm lãnh đạo.
Bên cạnh đó, việc gắn trách nhiệm này làm cho lãnh đạo DNNN phải rất cân nhắc khi quyết định phương án sản xuất kinh doanh, đầu tư, hay chi tiêu. Bên cạnh đó, Nhà nước cần có bộ công cụ quản lý, quản trị, giám sát chặt chẽ, thường xuyên đối với DNNN. Khi lãnh đạo nhận nhiệm vụ thì phải gắn với trách nhiệm rất cụ thể và có đủ thẩm quyền để quyết đinh việc kinh doanh hiệu quả. Chế độ lương, thưởng sẽ căn cứ theo lợi nhuận mang lại”, ĐB Bùi Văn Cường cho hay.
