Trình bày báo cáo thẩm tra đề nghị điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2019, tại phiên họp thứ 29 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 10.12, Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Pháp luật tán thành với ý kiến của Ủy ban Tư pháp đã thống nhất với Tòa án nhân dân (TAND) tối cao về sự cần thiết ban hành dự án Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án và đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội bổ sung vào Chương trình năm 2019 trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 8 (tháng 10.2019).
Tại phiên họp sáng nay, trình bày về Tờ trình đề nghị xây dựng Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án, Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho rằng: Hòa giải, đối thoại đã trở thành nhu cầu và đòi hỏi ngày càng cao của người dân và xã hội để giải quyết các tranh chấp phát sinh trong đời sống.
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình cho hay, việc xây dựng Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án nhằm đạt được các mục đích: Xây dựng cơ chế pháp lý mới hiệu quả về hòa giải, đối thoại tại Tòa án để cơ quan, tổ chức, cá nhân lựa chọn giải quyết tranh chấp dân sự, hành chính.
Cơ chế hòa giải, đối thoại này độc lập, song song với các cơ chế hiện có; không mâu thuẫn, không triệt tiêu, không thay thế các cơ chế hòa giải, đối thoại khác trong tố tụng cũng như ngoài tố tụng hiện có; tăng cường phương thức tiếp cận công lý, nâng cao quyền tự định đoạt của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thu hút, huy động nguồn nhân lực chất lượng cao trong xã hội tham gia phối hợp cùng Tòa án tiến hành hòa giải, đối thoại để giải quyết các tranh chấp dân sự, hành chính; giảm số lượng vụ việc mà Tòa án phải thụ lý, giải quyết; giảm tải áp lực công việc cho Tòa án, khắc phục một phần tình trạng thiếu nguồn nhân lực tại Tòa án.
Khuyến khích cơ quan, tổ chức, cá nhân sử dụng cơ chế hòa giải, đối thoại trước khi Tòa án thụ lý vụ việc để giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp; tăng tỷ lệ hòa giải, đối thoại thành; rút ngắn thời gian, nâng cao chất lượng giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính.
Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho rằng, vai trò của hòa giải rất quan trọng, việc không phải xử tại tòa mà tiến hành hòa giải sẽ tránh lãng phí. Ủy ban Tư pháp cũng đã có báo cáo thẩm tra và hoan nghênh ý tưởng của TAND Tối cao. Trong quá trình soạn thảo, TAND Tối cao tiếp tục tiếp thu để chỉnh sửa và trình trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, dự kiến tháng 10.2019 (kỳ họp thứ 8) Quốc hội thảo luận, cho ý kiến lần thứ nhất đối với dự án Luật. Tháng 5.2020, Quốc hội thảo luận lần thứ hai và thông qua dự thảo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án.
