Nhiều bất cập
Những ngày qua, Báo Lao Động liên tiếp có loạt bài điều tra, bóc trần những chiêu trò, vấn nạn học giả, chứng chỉ thật trong việc cấp phát chứng chỉ ngoại ngữ, tin học của các cơ sở giáo dục. Trong quá trình thâm nhập điều tra, phóng viên cũng chứng kiến câu chuyện “dở khóc dở cười” của những người đi thi. Đa phần họ là giáo viên, hoặc đối tượng chuẩn bị thi công chức, viên chức, nâng ngạch công chức, viên chức. Họ thừa nhận không biết và không có kiến thức về tiếng Anh, nhưng “cực chẳng đã” phải nộp tiền đi thi. Vì những tấm chứng chỉ này là “giấy thông hành” để viên chức, đạt các tiêu chuẩn thăng hạng chức danh nghề nghiệp.
Theo tìm hiểu của phóng viên, có 11 bộ, ngành phải xây dựng hệ thống chức danh nghề nghiệp cho viên chức, công chức, bao gồm: Bộ Nội vụ, Bộ Y tế; Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tư pháp, Bộ NNPTNT; Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng; Bộ Tài nguyên và Môi trường; Bộ Lao động Thương binh và Xã hội; Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch…
Riêng ngành giáo dục có số lượng viên chức nhiều nhất, cũng có rất nhiều thông tư quy định về các tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp cho giáo viên, như Thông tư 12 năm 2015 của Bộ Nội vụ quy định về chức danh nghề nghiệp và thay đổi chức danh nghề nghiệp đối với viên chức, Thông tư số 28/2017/TT-BGDĐT quy định về tiêu chuẩn, điều kiện, nội dung, hình thức xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp; thông tư liên tịch số 20, 21, 22, 23 và 24 được ban hành năm 2015 của liên bộ Giáo dục - Đào tạo, Bộ Nội vụ về tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp cho giáo viên từ mầm non, các cấp học phổ thông và giảng viên đại học.
Việc ban hành các Thông tư nêu trên là một bước chuẩn hóa đội ngũ cán bộ công chức, viên chức của Luật Viên chức và các quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức. Theo những thông tư này, viên chức, nhất là giáo viên, muốn được thăng hạng, đồng nghĩa với tăng bậc lương thì phải có nhiều điều kiện, như hoàn thành tốt nhiệm vụ trong thời gian công tác 3 năm liên tục và không thể thiếu 3 loại chứng chỉ: Bồi dưỡng chức danh nghề nghiệp, tin học và ngoại ngữ.
Đánh giá về các quy định liên quan đến việc nâng ngạch, thăng hạng với công chức, viên chức hiện nay, đại biểu Tăng Thị Ngọc Mai (Đoàn tỉnh Trà Vinh) cho rằng việc chuẩn hóa đội ngũ về chủ trương không sai, nhưng cách làm của các Bộ hiện nay là rất có vấn đề, nhiều bất cập, cần điều chỉnh lại cho phù hợp với yêu cầu thực tế. Bà Mai cho rằng, đứng về mặt quản lý nhà nước, việc gian lận thi chứng chỉ mà báo chí phản ánh thời gian qua có trách nhiệm của các Bộ Nội vụ và Bộ GDĐT. Bà kiến nghị những bên liên quan cần ngồi lại để rà soát những quy định về chứng chỉ trong nâng ngạch, thăng hạng với viên chức, công chức. Những quy định không phù hợp với thực tế , những chứng chỉ nhằm múc đích làm đẹp hồ sơ thì cần phải dẹp bỏ.
Không nên quy định rập khuôn, máy móc
Cũng liên quan đến vấn đề văn bằng, chứng chỉ trong việc thăng hạng, nâng ngạch, đại biểu Thái Trường Giang (Đoàn Cà Mau) cho biết ông rất quan tâm đến vấn đề này và sẽ chất vấn Bộ Nội vụ vào phiên chất vấn ngày 7.11. Ông cho biết, thời gian qua cử tri phản ánh có tiêu cực trong thi cử và các quy định về chứng chỉ còn hình thức, xem nặng thi cử và thành tích, như việc yêu cầu công chức, viên chức phải có bao nhiêu loại bằng cấp, chứng chỉ nhưng đôi khi chẳng biết để làm gì. Chính những bất cập trong quy định, chính sách đã góp phần làm phát sinh chuyện mua bán văn bằng, chứng chỉ như báo chí phản ánh thời gian qua.
Tự nhận mình là nạn nhân của các quy định về văn bằng, chứng chỉ, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền (Đoàn Phú Yên) cho rằng các quy định về chứng chỉ trong thăng hạng, nâng ngạch đang tạo kẽ hở để tiêu cực phát sinh, cho các đối tượng “cò bằng cấp”, “cò chứng chỉ” trục lợi. Không phải vị trí việc làm nào cũng nặng về chứng chỉ, bằng cấp, mà phải đặt trong bối cảnh, đặc thù kinh tế xã hội của từng địa phương, vùng miền để có quy định phù hợp.
Bà Hiền nhấn mạnh: “Hiện nay quy định về chứng chỉ trong nâng ngạch, thăng hạng bị áp đặt một cách rất rập khuôn, máy móc, khiến đội ngũ công chức, viên chức có những tâm tư, ức chế không đáng có. Thực tế đã có những người có hành vi tiêu cực, thực hiện gian lận để có được chứng chỉ cho đủ theo yêu cầu, đặc biệt với lực lượng giáo viên.
