Sáng 16.11, trước khi Quốc hội thông qua Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đã trình bày báo cáo tóm tắt Giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết về tổ chức chính quyền đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh.
Bỏ HĐND cấp quận, phường tại TPHCM
Theo Nghị quyết, chính quyền địa phương ở Thành phố Hồ Chí Minh (sau đây gọi là Thành phố) là cấp chính quyền địa phương gồm có Hội đồng Nhân dân (HĐND) Thành phố và Ủy ban Nhân dân (UBND) Thành phố. UBND quận là cơ quan hành chính nhà nước ở quận, thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Nghị quyết này và theo phân cấp, ủy quyền của UBND, Chủ tịch UBND Thành phố.
UBND phường là cơ quan hành chính nhà nước ở phường, thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của Nghị quyết này, theo phân cấp của UBND Thành phố, UBND quận, UBND thành phố thuộc Thành phố và theo ủy quyền của UBND, Chủ tịch UBND quận, thành phố thuộc Thành phố.
Việc tổ chức chính quyền địa phương ở các huyện, thành phố, xã, thị trấn của Thành phố được thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương.
Theo Nghị quyết được Quốc hội thông qua, chính quyền địa phương ở TP.HCM gồm HĐND và UBND. Thường trực HĐND thành phố gồm chủ tịch HĐND, 2 phó chủ tịch và các ủy viên là trưởng ban của HĐND thành phố. Chủ tịch HĐND thành phố có thể là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách; phó chủ tịch HĐND là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.
Nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua quyết nghị ở quận và phường tại TPHCM sẽ không có HĐND mà chỉ có UBND. Còn việc tổ chức chính quyền địa phương ở các huyện, thành phố, xã, thị trấn của TPHCM được thực hiện theo quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương (tức có cả HĐND và UBND).
Giữ nguyên tên gọi UBND quận, UBND phường
Theo báo cáo tiếp thu, giải trình do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đã trình bày cho biết, có ý kiến đề nghị đổi tên UBND quận, UBND phường thành Ủy ban hành chính để phù hợp với tính chất của cơ quan này; nhiều ý kiến khác tán thành việc giữ nguyên tên gọi là UBND quận, UBND phường để tránh sự xáo trộn trong công tác quản lý và gây phiền hà, tốn kém cho người dân.
Tiếp thu điều này, UBTVQH cho biết, đúng như ý kiến ĐBQH đã nêu, UBND ở nơi không tổ chức HĐND là cơ quan hành chính, hoạt động theo chế độ thủ trưởng nên gọi tên là Ủy ban hành chính sẽ phù hợp với tính chất của cơ quan này.
Tuy nhiên, tại thời điểm này, nếu đổi tên ngay thành Ủy ban hành chính sẽ phát sinh nhiều vấn đề, có thể gây xáo trộn lớn trong công tác quản lý nhà nước mà chưa được tính toán kỹ.
Hơn nữa, khi thông qua Nghị quyết số 97/2019/QH14 về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Hà Nội và Nghị quyết số 119/2020/QH14 về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị và một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng, Quốc hội cũng đã nhất trí giữ tên gọi là UBND quận, UBND phường tại những nơi không tổ chức HĐND.
Theo báo cáo tiếp thu, giải trình, để bảo đảm tính ổn định, thống nhất, không làm phát sinh thủ tục, chi phí liên quan đến việc thay đổi tên gọi và hạn chế những vấn đề phát sinh khác trong giai đoạn mới chuyển sang mô hình chính quyền đô thị, trước mắt đề nghị vẫn cho giữ tên gọi của UBND quận, UBND phường như đã thể hiện trong dự thảo Nghị quyết.
Nghị quyết này có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2021. Việc tổ chức chính quyền đô thị quy định tại Nghị quyết này được thực hiện từ ngày 1.7.2021.
