Một biến thể COVID-19 mới lây lan nhanh ở Mỹ và một số khu vực của Châu Âu đang làm dấy lên lo ngại về sự gia tăng số ca nhiễm, song các chuyên gia cho biết chủng này, mặc dù rất dễ lây lan, nhưng dường như không làm cho người bệnh nặng hơn.
Ngày 4.1, Tiến sĩ Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm kỹ thuật COVID-19 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nói rằng, biến thể phụ XBB1.5 mới nhất của Omicron là “biến thể phụ có khả năng lây truyền cao nhất đã được phát hiện”.
Tuy nhiên, không có dấu hiệu nào cho thấy nó nghiêm trọng hơn các phiên bản trước của Omicron.
Các chuyên gia cho biết, các nhà khoa học đang tiếp tục thu thập dữ liệu và phân tích XBB1.5, nhưng những lo ngại lớn sẽ chỉ nảy sinh nếu biến thể phụ thay đổi hành vi và dẫn đến các triệu chứng lan rộng và nghiêm trọng hơn.
Channel News Asia dẫn lời Giáo sư Ravindra Gupta, Đại học Cambridge nói: “Tôi không nghĩ chúng ta nên quá lo lắng vào lúc này vì chúng ta không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy biến thể này nghiêm trọng hơn".
Theo truyền thông Mỹ, số ca nhiễm bệnh ở Mỹ đã tăng gấp đôi sau mỗi hai tuần và XBB1.5 hiện là biến thể phổ biến nhất ở nước này.
Theo WHO, cho đến nay, biến thể phụ này đã được phát hiện ở ít nhất 29 quốc gia. WHO đồng thời cảnh báo về khả năng lây lan của XBB1.5.
Tại sao XBB1.5 dễ lây lan hơn?
XBB1.5 dễ lây lan hơn do đột biến cho phép virus vào tế bào người và nhân lên dễ dàng.
Theo giáo sư Gupta, đột biến của các khối bên trong XBB1.5 làm tăng khả năng virus bám chặt hơn vào tế bào người và tấn công chúng.
Đột biến này cũng giúp virus trốn tránh các kháng thể có được từ tiêm vaccine hoặc do cơ thể tạo ra sau lần nhiễm bệnh trước đó.
Giáo sư vi sinh học lâm sàng cho hay, thông thường, các đột biến cho phép virus tránh được các kháng thể, chẳng hạn như đột biến của biến thể cha mẹ XBB, khiến virus không thể tự liên kết với tế bào người một cách hiệu quả.
Trong khi đó, XBB1.5 đã làm được cả hai. Giáo sư Gupta giải thích: “XBB1.5 đã cố gắng tìm ra giải pháp bằng cách đạt được cả hai mục tiêu (đồng thời) trốn tránh khả năng miễn dịch và tăng khả năng lây nhiễm".
Triệu chứng
WHO chưa có bất kỳ dữ liệu chắc chắn nào về mức độ nghiêm trọng của XBB1.5. Các chuyên gia tin rằng các triệu chứng của XBB1.5 rất giống với các biến thể Omicron khác.
Giáo sư Gupta cho hay, những người bị nhiễm bệnh có thể gặp các triệu chứng bao gồm sổ mũi, đau họng, ho, đau đầu và sốt.
Các bộ dụng cụ xét nghiệm tiêu chuẩn như xét nghiệm nhanh kháng nguyên (ART) dự kiến sẽ có thể phát hiện XBB1.5 là một phần của họ COVID-19 và kết quả sẽ cho kết quả dương tính.
Vaccine có tác dụng với XBB1.5?
Giáo sư Gupta tin rằng, tiêm chủng tiếp tục là chìa khóa để phòng ngừa biến chủng mới nhất.
Bằng chứng cho thấy rằng các mũi tiêm bổ sung tạo ra phản ứng kháng thể mạnh, thực sự có hiệu quả trong việc chống lại các biến thể phụ Omicron bao gồm BA.4 và BA.5.
"XBB là một nhánh của dòng BA.2, cũ hơn một chút nhưng chúng tôi tin rằng tiêm chủng nhắc lại sẽ có khả năng bảo vệ tốt” - giáo sư Gupta nói.
Theo giáo sư, mức độ gia tăng của kháng thể trong máu và đường hô hấp do vaccine mang lại có thể tiêu diệt virus hiệu quả hơn, do vậy ngay cả khi bị nhiễm bệnh sẽ bị nhẹ hơn.
Ông nói, ngay cả khi virus có khả năng tránh được miễn dịch, thì lượng kháng thể rất cao này sẽ có một số tác dụng trong việc hạn chế khả năng lây nhiễm rộng rãi và cả khả năng mắc bệnh nghiêm trọng.
Ai có nguy cơ mắc XBB1.5?
Theo giáo sư Gupta, mặc dù hầu hết dân số không cần phải lo lắng về chủng mới nhất, nhưng khả năng lây lan gia tăng của biến thể phụ nên là mối quan tâm của các nhóm dễ bị tổn thương.
Những người này bao gồm người già, những người mắc bệnh tiềm ẩn và những người không đủ điều kiện về mặt y tế để tiêm chủng.
Những người đang điều trị hoặc dùng thuốc làm giảm hệ miễn dịch, chẳng hạn như hóa trị, cũng có nguy cơ cao hơn. Bị nhiễm bệnh có thể liên quan đến tình trạng của họ hoặc gây ra các triệu chứng nghiêm trọng hơn.
XBB1.5 có thể gây ra các biến thể khác không?
Giáo sư Gupta cho biết, thật không may, XBB1.5 - dự kiến sẽ lan rộng trên toàn thế giới - sẽ tạo cơ hội cho virus biến đổi.
Cũng có nhiều khả năng các biến thể mới phát sinh từ những người bị nhiễm mãn tính, những người có thể bị ức chế miễn dịch và mất nhiều thời gian hơn hoặc không thể phục hồi.
Trong quá trình nhiễm bệnh mãn tính kéo dài đó, về cơ bản, virus đang tiến hóa bên trong con người để thoát khỏi các kháng thể và khiến bản thân trở nên dễ lây nhiễm nhất có thể.
“Và do đó, càng có nhiều ca nhiễm trên toàn cầu, thì càng có nhiều khả năng xảy ra những ca nhiễm mãn tính hiếm gặp. Đó là vấn đề chính mà chúng ta phải đối mặt vào lúc này” - ông nói.
