Bán sổ BHXH vì cần tiền và dịch vụ nhanh chóng
Do cần tiền gấp, chị H.T.T.H (sinh năm 1992, trú tại Phú Thọ, từng là công nhân nghiền men tại một doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc) lên mạng tìm nguồn để bán sổ BHXH.
Theo chị H, chị đã tham gia đóng BHXH từ tháng 8.2012, sổ BHXH của chị có mức lương đóng bảo hiểm là hơn 3,7 triệu đồng và thời gian kết thúc hợp đồng là từ tháng 9.2018.
“Mình cần gấp lo việc nhà nên không có thời gian làm thủ tục tại cơ quan bảo hiểm. Trên mạng dịch vụ này cũng nhiều và quảng cáo là nhanh gọn nên buộc phải bán vì không biết xoay xở như thế nào số tiền vay nóng và tiền lãi mỗi ngày”, chị H nói.
Tương tự, chị N.T.L (trú tại Long An, từng làm việc tại Công ty CP Đầu Tư Times Square VN), sổ BHXH của chị đã đóng được 3 năm 3 tháng, nếu lãnh BHXH một lần ít nhất chị sẽ được khoảng 30 triệu đồng. Tuy nhiên, khi tìm người gom sổ, đa số họ đều báo mức phí khoảng 50% số tiền chị có thể thực lĩnh.
"Mình đăng mạng hỏi bán sổ BHXH sẽ được bao nhiêu, đa số các đầu mối đều báo giá khoảng 13 -14 triệu đồng. Cảm thấy uổng phí vì số tiền thấp nên mình khá do dự. Nhưng không có tiền, mình cũng không thể lo được vấn đề trước mắt của bản thân”, chị L băn khoăn.
Chỉ cần tìm từ khóa “Mua bán sổ BHXH” hàng loạt hội nhóm cộng đồng, mua bán, thu gom sổ BHXH công khai, nhan nhản khắp không gian mạng.
Đánh vào tâm lý cần tiền gấp của người có sổ, một số đối tượng đã sử dụng tài khoản Facebook để thu gom, mua bán sổ BHXH của công nhân lao động.
Bằng thủ tục đơn giản, người bán chỉ cần đến cơ quan công chứng làm giấy ủy quyền cho người mua nhận BHXH một lần sẽ được nhận tiền ngay. Tuy nhiên, số tiền công nhân lao động nhận sẽ thấp hơn nhiều so với số tiền thực lĩnh từ cơ quan BHXH.
15 phút là có tiền
Từ một đầu mối chuyên thu gom sổ BHXH có tên tài khoản Facebook là Hạ Vũ với đầy những bài đăng ảnh chụp các chồng sổ BHXH đặt cạnh cọc tiền mệnh giá 500 nghìn đồng, chúng tôi liên hệ đến đầu số 0564107… để được tư vấn bán sổ BHXH.
Người này khẳng định cung cấp mọi dịch vụ liên quan như: hỗ trợ thanh lí, lãnh trước hạn sổ BHXH và chỉ cần khách có sổ BHXH là sẽ có tiền.
“Bên mình không phải cọc và có phí dịch vụ. Giao dịch khoảng 15 phút là tiền về. Tuy nhiên, chỉ có thể xử lý được đối với các sổ ở khu vực Miền Nam nghỉ làm từ 10.9.2022 về trước và miền Bắc, miền Trung nghỉ làm 10.7.2022 về trước. Đồng thời sổ chỉ cần đóng trên 3 năm, có căn cước công dân gắn chíp”, đầu nậu này quảng cáo.
Sau khi hỏi một số thông tin cơ bản, đầu nậu này yêu cầu chúng tôi cung cấp hình ảnh và số sổ bảo hiểm để tạm tính và cho biết, nếu bán thẳng sổ sẽ được giá khoảng 50 – 60% số tiền thực lĩnh.
Dù số tiền thu về chỉ bằng một nửa số thực nhận nhưng theo quan sát trên tài khoản này, có rất nhiều công nhân đã đồng ý làm thủ tục để bán non sổ BHXH.
Về các hiện tượng này, trao đổi với Lao Động, luật sư Lê Ngọc Hoàng (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, sổ BHXH là một loại giấy tờ để ghi nhận lại quá trình tham gia BHXH của đích danh từng người lao động. Đây sẽ là cơ sở để giải quyết các chế độ BHXH theo quy định. Tuy nhiên, theo quy định tại điều 105, Bộ luật Dân sự 2015 thì đây không phải là một tài sản được phép đem ra để giao dịch dân sự.
“Việc mua bán, cầm cố từ sổ BHXH một lần hiện nay là không hợp pháp. Các bên mua bán cầm cố để trục lợi từ việc rút tiền một lần sổ bảo hiểm thường lách luật bằng cách lập hợp đồng ủy quyền nhưng thực chất lại là mặc cả, mua bán, thu lời bất chính. Đây rõ ràng là hành vi kê khai gian trá về bảo hiểm”, luật sư Hoàng nói.
Căn cứ vào mức độ vi phạm, hoàn toàn có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự theo quy định. Cụ thể, vị luật sư cho biết, theo quy định tại điểm a, Khoản 1 Điều 40 – Nghị định 12/2022/NĐ-CP quy định về xử phạt hành chính, với hành vi vi phạm là kê khai gian trá về bảo hiểm sẽ bị xử phạt hành chính với mức tiền từ 1 – 2 triệu đồng.
“Ngoài ra, căn cứ vào mức độ vi phạm, xử lý hình sự theo Điều 214 Bộ luật Hình sự 2015 với mức phạt tiền có thể lên tới 100 triệu đồng, hoặc bị phạt tù từ 2 -10 năm tù”, luật sư Hoàng dẫn luật.
Cũng về nạn thu gom, mua bán sổ BHXH một lần, bà Dương Thị Minh Châu - Trưởng phòng truyền thông, phát triển đối tượng BHXH TP.Hà Nội - cho biết, trong quá trình giải quyết nhu cầu cho người lao động rút BHXH một lần, đơn vị nhận thấy thời gian để người lao động phải chờ đến 12 tháng còn nhiều bất cập. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến việc khó hạn chế tình trạng rút một lần.
“Người có nhu cầu muốn hưởng BHXH một lần nhưng chưa được giải quyết sẽ dễ dẫn đến khả năng bán sổ, thu gom sổ BHXH”, bà Châu nói.
Đại diện BHXH TP.Hà Nội đánh giá, việc này sẽ ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của người lao động. Bởi, khi người lao động bán sổ, họ chỉ có thể thu lại được 1/3 hoặc một nửa số tiền thực tế họ sẽ nhận được. Do vậy người lao động cần cân nhắc kỹ lưỡng để được lợi lâu dài thay vì cái lợi nhỏ trước mắt.
